به گزارش خبرگزاری دفاع مقدس، عبدالباری عطوان تحلیلگر مسایل راهبردی منطقه در مقاله ای در پایگاه اینترنتی رأی الیوم با اشاره به بحران سه ساله در سوریه نوشت: دو روز بعد از ورود بحران سوریه به چهارمین سال خود تمامی شاخص ها در ابعاد داخلی و خارجی نشان از سنگینی وزنه دولت سوریه و اردوگاه حامی آن در معادلات است و این ارزیابی و نتیجهگیری خشم و افسردگی را در میان معارضان و حامیان پروژه تغییر در سوریه به دنبال داشته است.
ما این بار نسبت به استفاده از واژه تغییرات دموکراتیک که در ابتدای حوادث سوریه به آن اشاره می کردیم، ملاحظاتی داریم، چرا که درگیریهای کنونی درگیری برای قدرت است و بیشتر گروهها و جبهه های مبارز در عرصه سوریه به دنبال تشکیل دولت اسلامی هستند، نه دولت دموکراتیک که بتواند جایگزین دولت دیکتاتوری کنونی در سوریه باشد. آنها در مرحله دوم به دنبال اجرای افراط گرایانه احکام اسلامی هستند. این در حالی است که گروه های اسلامی [در میان مخالفان دولت] قوی ترین گروهها در معرکه سوریه هستند و سرسختی بیشتری در تقابل با دولت از خود نشان می دهند.
شاخص های زیادی وجود دارد که نشان می دهد اوضاع سوریه بسیار با یک یا دو سال قبل متفاوت است و دیگر روزهای به پایان رسیدن آن نزدیک نیست، این در حالی است که اردوگاه دشمنان و نیروها و قدرتهای بزرگ منطقهای که تمام توان خود را برای براندازی دولت سوریه گذاشته بودند، بسیار شکننده است.
اول: ایران به عنوان قوی ترین هم پیمان سوریه به مرکزی برای دیدارهای وزرای خارجه اروپایی و عرب از مخالفان دولت سوریه تبدیل شده است، بعد از دیداری که دیدیر رایندرز وزیر خارجه بلژیک به تهران در روز ۲۲ ژانویه گذشته داشت، این بار کاترین اشتون هماهنگ کننده سیاست خارجه اتحادیه اروپا وارد تهران شده و مراتب استقبال وزرای خارجه اتحادیه اروپا و دیگران در تقویت مناسبات با تهران را به مقامات ایران ابراز داشت.
دوم: ایرانی ها این پیام قوی را به دیدار کنندگان اروپایی دادند که راهکار حل مسایل سوریه از طریق تشکیل دولت وحدت ملی گسترده است که نمایندگانی از دولت و مخالفان در آن حضور داشته باشند، البته مسئولیت دولت باید بر عهده بشار اسد باشد.
سوم: پارلمان سوریه این روزها مصوبه انتخابات عمومی را بررسی می کند، این مصوبه شرایطی دارد که بیشتر مخالفان سوری را از کاندیداتوری در انتخابات منع می کند، چرا که بر اساس یکی از شرطها کاندیداها باید دست کم ده سال در سوریه مقیم بوده باشند و تابعیت کشور دیگری را نداشته باشند و محروم از حق انتخاب نباشند.
چهارم: اختلافات کنونی بین قطر و سه کشور خلیج فارسی دیگر به رهبری عربستان سعودی شکاف بزرگی را در جبهه عربی مخالفان دولت سوری ایجاد کرده است، جبهه ای که تامین مالی گروه های اسلام گرا و ارتش آزاد سوریه برای براندازی دولت را برعهده دارد. نتایج این شکاف حتی اگر هم اکنون نیز خود را در عرصه درگیری ها نشان ندهد، به زودی آشکار خواهد شد.
پنجم: خالد العطیه وزیر خارجه قطر چند روز پیش به تهران سفر کرد، وی همچنین بر روند آزادی راهبه های معلولا و مذاکرات انجام شده در این خصوص نیز نظارت داشت. گفته می شود قطر پول زیادی برای تسهیل در عملیات آزادی این افراد پرداخت کرده است، این تلاش برای فرار از انزوای منطقه ای و خلیجی و باز کردن کانال های غیر مستقیم روابط با دولت سوریه برای عقب نشینی از مواضع گذشته خود است. خالد العطیه مادری سوریه دارد و کمتر از حمد بن جاسم وزیر خارجه سابق قطر نسبت به سوریه سختگیری و مبالغه دارد.
ششم: مشغول بودن جهان عرب و جامعه بین الملل به بحران اوکراین و جنگ سرد روز افزون بین آمریکا و روسیه باعث شده اولویت سوریه در درجه دوم یا سوم اهمیت قرار بگیرد.
هفتم: افزایش اختلافات و شکاف ها در داخل معارضان سوری و ائتلاف ملی سوریه و تبدیل شدن برخی نشست های این گروه ها به رینگ بوکس بین احمد الجربا و مخالفانش.
هشتم: اقدام عربستان سعودی در مجرم اعلام کردن جنبش اخوان المسلمین و شاخه های دیگر آن و قرار دادن آن در لیست تروریسم. این مصوبه قطعا بر اخوان المسلمین سوریه نیز مطابقت خواهد داشت که ستون فقرات مخالفان دولت سوریه را تشکیل می دهند.
نهم: ضعف مواضع رجب طیب اردوغان به عنوان یکی از مهم ترین حامیان پیشین مخالفان دولت سوریه و از سرسخت ترین دشمنان دولت بشار اسد و افزایش فشارهای داخلی از سوی حزب ملت و فشارهای خارجی از سوی فتح الله گولن میلیاردر ترک مقیم آمریکا و پرونده دست داشتن برخی وزرای دولت عدالت و توسعه در مفاسد مختلف.
دهم: افزایش قدرت اردوگاهی که به دنبال اولویت دادن به مبارزه با تروریسم بر براندازی دولت سوریه در این کشور است، کشورهایی مانند فرانسه، عربستان قطر براندازی دولت را اولویت اصلی خود می دانند.
یازدهم: ایجاد تغییر در مزاج ملت های عربی در قبال انقلابهای موسوم به بهار عربی. افکار عمومی این انقلابها را مبتنی بر نظریه توطئه میداند و معتقد است که این خیزشها برای شکاف و تجزیه امت عربی و تخریب کشورها و ارتشهای عربی به نفع اسرائیل و برای سیطرهطلبی آمریکایی و غربی بر منطقه به راه افتاه است.
دوازدهم: رسانه های عربی که در طول سه سال گذشته نقش مهمی در حمایت از مخالفان مسلح ضد دولتی داشتند، به مسایل دیگری اهتمام ورزیده و خود دچار شکاف شده اند. از مهم ترین این شبکهها الجزیره و العربیه است، شبکه الجزیره فعلا مشغول حمایت از اخوان المسلمین و پوشش اعتراضات آنها بر علیه دولت عبدالفتاح السیسی در مصر است، اما شبکه العربیه به دنبال حمایت از السیسی و حمله به اخوان المسلمین است، این شبکه حتی به علت اینکه راهبههای معلولا با وساطت قطر آزاد شدند، این خبر را پوشش نداد.
با توجه به شاخص ها و مسایلی که مطرح شد، می توان گفت که دولت سوریه در بهترین روزهای خود به سر میبرد و کم کم از تنگنای بحران خارج شده است. تجزیه اردوگاه مخالفان و تغییرات اساسی در اولویت های آنها و پایداری نیروهای دولتی سوریه در میدان های مبارزه و پیشرفت های ملموس آنها در جبهه قلمون تاثیر بزرگی در این آسودگی داشته است.
سفر باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا به عربستان سعودی که یک هفته بعد انجام می شود، شاید برای تثبیت اوضاع و ارائه برخی ضمانت ها به عربستان در قبال تهدید ایرانی باشد، این سفر شاید بتواند اندکی از شدت دشمنی بین ایران وعربستان را بکاهد و زمینه را برای آغاز گفتگوها بین دو کشور مهیا کند.
این البته بدان معنی نیست که بحران سوریه در حال پایان و خروج از رادارهای توجه جهانی است، چرا که این بحران تا چند سال آینده نیز ادامه خواهد داشت، همانطور که این بحران با تضعیف نظام و محاصره آن و افزایش شکاف در دولت سوریه آغاز شد و با متحد شدن کشورها برای حمایت از مخالفان ادامه پیدا کرد، این روند به صورت تدریجی دگرگون خواهد شد. نشانههای این جریان معکوس نیز این است که نشست دوستان سوریه از مدت ها پیش برگزار نشده و اصلا معلوم نیست نشست آینده آنها کی خواهد بود.
