به گزارش خبرگزاری دفاع مقدس از مشهد، در بیان اهمیت عملیات بیت المقدس و فتح خرمشهر همین بس که قبل از انجام آن صدام حسین رئیس جمهور وقت عراق گفته بود اگر ایرانیها خرمشهر را به تصرف خود درآورند من کلید بصره را به آنها خواهم داد. در این میان اگر چه همه یگانهای رزمی- مهندسی و پشتیبانی اعم از ارتش-سپاه-بسیج-جهاد و نیروهای مردمی در این عملیات حضور داشتند اما خراسان بزرگ با حضور تیپ ۲۱ امام رضا علیه السلام- لشکر ۷۷ ثامن الائمه و واحدهای مهندسی و پشتیبانی جهاد خراسان نقش مهم و سهم عمدهای در این پیروزی بزرگ بر عهده داشت. فرصتی دست داد تا با نویسنده و پژوهشگر دفاع مقدس سرهنگ بازنشسته عباس تیموری نویسنده کتابهای راز بندگی، نگاه اجمالی به دفاع مقدس، و خرمشهر داشته باشیم. آنچه در ذیل از نظر شما خواهد گذشت خلاصه این گفتگوست.
بعنوان اولین سوال، از سرهنگ تیموری پرسیدیم در عملیات بیت المقدس چه نقشی داشت و در کدام یگان عملیاتی خدمت میکرد. وی چنین پاسخ داد: گردان شهید توسلی از تیپ ۲۱ امام رضا علیه السلام اولین یگان رزمی و عملیاتی من است که به قصد آزادسازی خرمشهر در عملیات بیت المقدس و بعنوان سربازی کوچک با تجربهای اندک در مبارزه با ضد انقلاب در کردستان، در منطقه ایستگاه حسینیه حضور یافتم.
وی ادامه میدهد: در آن عملیات بزرگ دستور این بود که عراقیها به هیچ عنوان نباید از یگان ما عبور کنند. در این میان پاسخگویی به پاتک مزدوران آن هم زیر باران گلولههای خمپاره و توپ خودش صفایی داشت که البته هر از چند گاهی پرستوهای مهاجر از میانمان پر میکشیدند و ما در افسوس پرواز آن عاشقان دلسوخته. فرمانده گروهان، برادر جلالی اهل قوچان بود و من چه ملتمسانه به آرم سپاهش خیره میشدم آدم کارآزمودهای بود و هنگام تیراندازی بخوبی تانکهای عراق را زیر آتش میگرفت و فرمانده شجاع و دلاوری بود و بعدها به کاروان عشاق پیوست.
تیموری در خصوص یگانهای مختلفی که از استان خراسان در عملیات بیتالمقدس حضور داشتند و نقش هر یک از آنها میگوید: در آن زمان استان خراسان دارای دو یگان بود. تیپ ۲۱ امام رضا علیهالسلام و تیپ ۱۸ جوادالائمه علیهالسلام ـ تیپ ۱۸ جوادالائمه علیهالسلام بعنوان جایگزین تیپ ۲۱ امام رضا علیهالسلام در جبهه چزابه پدافند نمود و تیپ ۲۱ امام رضا علیهالسلام برای اجرای عملیات بیتالمقدس آزاد گردید. البته از یگانهای ارتش جمهوری اسلامی لشکر پیروز ۷۷ ثامنالائمه علیه السلام نیز در منطقه حضور داشت که در مراحل پایانی عملیات وارد منطقه شد و جهاد خراسان و نیروهای مردمی که در سایر یگانهای دیگر سازمان یافته بودند در این عملیات شرکت داشتند.
تیپ ۲۱ امام رضا علیهالسلام در این عملیات در محور قرارگاه قدس و تحت امر این قرارگاه بود. تلاش اصلی این قرارگاه در مرحله نخست حمله به پشتیبانی جنگی دشمن در جبهه شمالی بود که کار بسیار دشواری قلمداد میشد. عبور از کرخهکور و زدن به مواضع دو لشکر ۵ مکانیزه و ۲ زرهی دشواری خاصی داشت. تیپ ۲۱ امام رضا علیهالسلام پس از چندین شب تلاش و عدم موفقیت در گرفتن سر پل در کرخهکور و سماجت بیش از حد عراقیها، در زاویه شمالشرقی و در حدفاصل کیلومتر ۳۰ جاده اهواز ـ خرمشهر در منطقه عبادیه و روستای بیوض سعی در ایجاد رخنه در جبهه دشمن را داشت که با درگیری شدید کمینها و بشکه ناپال موفق به باز کردن خط دشمن در این منطقه نشد. البته این وضعیت و تکرار حمله به جبهه شمالی از مأموریتهای قرارگاه قدس جهت تثبیت دو لشکر ۵ و ۶ عراقیها بود تا قرارگاههای فتح و نصر بتوانند با خیال راحت در جبهه میانی منطقه نبرد کار دشمن را تمام کنند. با اجرای مرحله دوم عملیات در تاریخ ۱۶-۲-۱۳۶۱ و نفوذ قرارگاه فتح و نصر به سمت مرزهای بینالمللی، عراقیهای از مقابل قرارگاه قدس عقبنشینی کرده و تا مرز طلاییه و کوشک عقب نشستند. قرارگاه قدس به تیپ ۲۱ امام رضا علیهالسلام که فرمانده دلاور آن در ابتدای عملیات محمدمهدی خادمالشریعه بود و در ۳۱ اردیبهشت ۶۱ در ایستگاه حسینیه به شهادت رسید دستور داد تا در جبهه وسیعی از منطقه حسینیه در مقابل پاتکهای سنگین دشمن ایستادگی نماید. شهید چراغچی نیز مأموریت فرمانده قبلی را به گوش و جان پذیرفت و با اجرای عملیاتهای ایذایی و نبرد رودررو ذهن یگانهای سنگین دشمن را به خود مشغول ساخت تا یگانهای دیگر بتوانند خرمشهر را آزاد نمایند.
نویسنده کتاب و اما خرمشهر درباره نحوه ورود رزمندگان به داخل شهر خرمشهر در روز سوم خرداد سال ۱۳۶۱ چنین میگوید: همانگونه که استحضار دارید عرض و طول منطقه بسیار وسیع بوده و پر کردن این فضا با یگانهای زیادی انجام شد حدوداً ۵۴۰۰ کیلومتر مساحت منطقه عملیات بیتالمقدس بود که سه قرارگاه مستقل تحت امر قرارگاه کربلا در آن اجرای مأموریت داشتند. تیپ ۲۱ امام رضا علیهالسلام از ابتدای عملیات و در چهار مرحله آن در نقاط شمالی منطقه و شرق منطقه به نبرد پرداختند و مأموریت خاصی در شهر خرمشهر نداشت بنابراین به صورت یگانی نمیتوانسته در این شهر حضور داشته باشد اما بسیاری از رزمندگان خراسانی که در یگانهای دیگر و یا بصورت انفرادی و از روی کنجکاوی به خرمشهر رفتهاند کم نیستند. آقای سعادتی که آن موقع مسئولیت طرح و عملیات تیپ ۲۱ امام رضا علیهالسلام را به عهده داشت جزء اولین نفراتی است که وارد خرمشهر داشت و به دیگران اطلاع میدهد «میشود داخل شد». یگانی از لشکر ۷۷ پیروز خراسان در نزدیکی پلنو (غرب خرمشهر) مأموریت دارد که آن هم وارد خرمشهر نمیشود. اما پس از چند ساعت از سقوط شهر و تسلیم عراقیها تعداد زیادی از رزمندگان در مسجدجامع خرمشهر نماز شکر به جا میآورند که بنده موفق به رفتن نشدم اما از هم قطاران تعدادی رفتن. آنطور که از مصاحبههای فرماندهان و مسئولین خصوصاً جناب صیاد شیرازی و محسن رضایی برمیآید قرار به محاصره خرمشهر است و توان بازپسگیری در مرحله چهارم متصور نیست اما از آنجاییکه رزمندگان اسلام با همه وجود در این نبرد از خود مایه میگذارند خداوند هم نصرت خویش را ارزانی آنها میدارد و در شرایط کاملاً غیرمنتظره هزاران عراقی مستقر در خرمشهر خود را تسلیم رزمندگان اسلام نموده و هیمنه استالینگراد صدام یعنی خرمشهر از هم میپاشد و چه زیبا فرمودند امام راحل (ره) «که خرمشهر را خدا آزاد کرد». آزادسازی خرمشهر به تعبیر امام راحل فتح خاک نبود، فتح ارزشهای اسلامی بود.
سرهنگ عباس تیموری در مورد تصمیمش مبنی بر نگارش کتاب «و اما خرمشهر» میگوید: مقام معظم رهبری فرمودند «خرمشهر با عدهای محدودی ۳۴ روز در مقابل ماشین جنگی دشمن مقاومت کرد و بغداد با ۱۲۰ هزار نفر نیروی نظامی سه روز سقوط کرد». سابقه تاریخی و اشغال پیدرپی این سرزمین، مظلومیت مدافعین غیور مقاومت ۳۴ روزه، به هم ریختن کلیه معادلات اشغال سریع و برقاسای عراقیها که در تاریخ بینظیر بود و تنها نقطهای که عراقیهای توانستند به عنوان شاهبیت جنگ تحمیلی از ایران اسلامی در اختیار داشته باشند و نیز طراحی بینظیر آزادسازی حیرتآور این شهر از دست اشغالگران زیباییهای کمنظیر و شاید بینظیر حضور نوجوانانی همچون بهنام محمدی و حسین فهمیده و وجود انسانهای فرهیختهای همچون بهروز مرادیها و سیدصالح موسویها و زهرا حسینیها ـ حضور دختران و زنان شیرزن خرمشهری در دفاع جانانه خرمشهر و... باعث گردید اینجانب گوشهای از این صحنههای زیبا و به یادماندنی را در قالب کتاب «و اما خرمشهر» به تصویر بکشم که نیمنگاهی هم به عملکرد بچههای خراسان در این عملیات دارد. خرمشهر به حقیقت نقطه ثقل توازن نظامی جنگ در مقطعی به نفع عراق و در مقطعی به نفع ایران اسلامی بوده است.
وی در خصوص فصول مختلف و بخشهای کتاب و اما خرمشهر میافزاید: نوبت اول چاپ کتاب در تیراژ ۲۰۰۰ جلد در سال ۱۳۸۶ و توسط انتشارات سخنگستر عرضه شد. این کتاب تقدیم شد به مادران خرمشهری و دانشآموزان بهنام محمدی و حسین فهمیده
کتاب و اما خرمشهر در ۶ فصل نگارش شده است. فصل اول تاریخچه. فصل دوم جغرافیای خرمشهر. فصل سوم اشغال خرمشهر. فصل چهارم آزادسازی خرمشهر. فصل پنجم موضوعات بعد از خرمشهر. فصل ششم از خرمشهر بیشتر بدانیم.
در این کتاب به همه موضوعات سیاسی نظامی فرهنگی خرمشهر بصورت مستند پرداخته شده و نقش رزمندگان خراسانی نیز در آن مورد تأکید قرار گرفته است. هم اکنون چاپ چهارم این کتاب نیز در بازار کمیاب است و برای دسترسی آسان مخاطبین محترم، نسخه PDFکتاب و اما خرمشهر در وبلاگ شخصی اینجانب به آدرس «تحلیل نبرد عباس تیموری» بارگذاری شده و عزیزان میتوانند برداشت نمایند.
بعنوان آخرین سوال از تیموری پرسیدیم چه راهکار و پیشنهادی برای زنده نگهداشتن ارزشهای دفاع مقدس دارید، ایشان با اشاره به فرمایش مقام معظم رهبری تصریح کرد: مقام معظم رهبری در جلسه مسئولین ستاد مرکزی راهیان نور فرمودند دو آسیب جدی تاریخ دفاعمقدس را تهدید میکند: ۱- فراموشی ۲- تحریف.
بنابراین بایستی برای هر دو این موارد راهکار ارائه نمود. برگزاری جلسات بزرگداشت در محافل مختلف از حداقلهای غیبت بخشیدن به این فرمان آقاست که همه ما موظف هستیم تحت هر شرایطی مناسبتهای ارزشمندی از جمله فتح خرمشهر را گرامی بداریم و برای جلوگیری از تحریف نیز با آموزش دقیق و تخصصی راویان و مبلغین این عرصه گام برداشت که بحمدلله در استان خراسان با حضور صدها پیشکسوت و دهها راوی جوان در این راستا گامهای مؤثری برداشته شده است.
مقام معظم رهبری میفرمایند زنده نگه داشتن یاد و خاطره شهدا کمتر از شهادت نیست یعنی همانند جایگاه معنوی محرم و صفر که امام راحل فرمودند توانستند اسلام را زنده نگه دارند. باید نگاهی اعتقادی توأم با شناخت و بصیرت سیاسی به امر دفاعمقدس داشت تا بتوانیم این جنگ ارزشمند را استخراج نموده و مصادیق مدیریت جهادی و عزم ملی را به نسلهای کنونی ارایه کرد. حمایت از راویان و شاهدان عینی صحنههای نبرد حق علیه باطل، حمایت از حرکت زیبای بزرگترین اردوی فرهنگی کشور یعنی راهیان نور، برگزاری یادواره شهدا و مراسم شبی با خاطره از کوچکترین اقداماتی ایت که همه باید برای برون رفت از زندگی ماشینی و غربی انجام دهند.