امیر سرتیپ «محمدحسن باقری» معاون نیروی انسانی ستاد کل نیروهای مسلح در گفت‌وگو با خبرگزاری دفاع مقدس، اظهار کرد: صاحبنظران و رزمندگان دفاع مقدس، جنگ تحمیلی را به چهار مقطع تقسیم میکنند. مقطع اول شروع تجاوز عراق و ماههای اول جنگ است که رژیم بعث تهاجم همهجانبهای را علیه جمهوری اسلامی آغاز و حدود ۱۵هزار کیلومتر مربع از خاک ما را اشغال کرد. آن زمان در کشور تازه انقلاب شده بود و تنها نیروی منسجم کشور یعنی ارتش، درگیر مشکلات ناشی از تغییرات انقلاب بود.
وی افزود: مقطع دوم متوقف کردن ماشین جنگ عراق است. صدام نیامده بود که در حاشیه کشور متوقف شود. بعثیها با شعار سرنگونی نظام نوپای جمهوری اسلامی وارد میدان شده و به دنبال تجزیه خاک ایران بودند. "طارق عزیز" معاون وقت نخست وزیر عراق صراحتا اعلام کرد ما پنج ایران کوچک را به یک ایران بزرگ در کنار خود ترجیح میدهیم. دشمنان آمده بودند خوزستان را نه با مشخصاتی که ما در نقشه جغرافیا میشناسیم، بلکه به همراه بخشی از ایلام، لرستان، بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد از کشور جدا کنند. پس مقطع دوم جنگ زمانی بود که رزمندگان ما توانستند این ماشین جنگی صدام را متوقف کنند و این به معنی شکست استراتژی پیشروی سریع صدام بود.
امیر باقری تصریح کرد: مرحله سوم جنگ تحمیلی، آغاز پیشرویهای رزمندگان اسلام و انجام عملیاتهای موفق است. این دوره، از سال دوم جنگ و با عملیات ثامنالائمه(ع) در شکستن حصر آبادان آغاز میشود. مرحله چهارم جنگ نیز تعقیب متجاوز در خاک خود و تنبیه او دانسته میشود.
بنیصدر وجود نیروهای ارزشی را بر نمیتافت
معاون نیروی انسانی ستاد کل نیروهای مسلح با بیان اینکه عزل بنیصدر سرآغازی بود برای اینکه نیروهای مسلح، انسجام و وحدت پیدا کنند، اذعان کرد: در مرحله اول جنگ، فرماندهی کل قوا به بنیصدر تفویض شده بود. او اعتقادی به استفاده از نیروهای مردمی و سپاه نداشت و نگلاهی کلاسیک به جنگ داشت. همچنین بنیصدر وجود نیروهای ارزشی ـ همانند شهید صیاد شیرازی ـ را هم بر نمیتافت.
وی با اشاره به انتصاب "شهید صیاد شیرازی" به فرماندهی نیروی زمینی ارتش پس از عزل بنیصدر، بیان کرد: در آن مقطع بخش عمدهٔ جنگ در حوزه زمینی رقم میخورد. حضور شهید صیاد و تشکیل قرارگاه مشترک کربلا بین ارتش و سپاه هم برای آن زمان و هم در ادامه، نقطهٔ عطفی شد که همه رزمندگان اعم از ارتش، سپاه و بسیج در کنار هم قرار بگیرند و سلسله عملیاتهای موفق ما نیز از همان زمان کلید خورد.
قرارگاه کربلا دانشگاهی برای تربیت فرماندهان جنگ بود
امیر سرتیپ باقری اضافه کرد: تشکیل قرارگاه مشترک در آن مقطع، دانشگاهی شد که فرماندهان بزرگی در آن تربیت شدند. شهید صیاد و تیم عملیاتی که آنجا حضور داشتند، کمک کردند که جوانهایی مثل شهید باقری و دیگر فرماندهان آنجا حضور پیدا کرده و بعد خودشان فرمانده عملیاتهای بعدی شوند.
معاون ستاد کل نیروهای مسلح با اشاره به حضور ارتش و سپاه در هر چهار قرارگاه حاضر در عملیات بیتالمقدس تصریح کرد: در قرارگاه کربلا فرماندهی مشترک را شهید صیاد و محسن رضایی به عهده داشتند. در ۴ قرارگاه فرعی نیز فرماندهی به صورت مشترک بود و نیروها نیز به صورت مشترک عمل میکردند. همین موضوع نقطهٔ برتری ما بود؛ چون وقتی نیروهای مسلح کشور با همدلی و انسجام در کنار هم قرار میگیرند توانشان دو چندان میشود.
عملیات بیتالمقدس نقطه عطفی از لحاظ سیاسی، نظامی، منطقهای و فرامنطقهای
امیر باقری با بیان اینکه عملیات بیتالمقدس در نوع خود نقطه عطفی از لحاظ سیاسی، نظامی، منطقهای و فرامنطقهای بهشمار میرود، گفت: این عملیات از چند جنبه قابل تحلیل است. وسعت منطقه عملیات در حدود ۶هزار کیلومتر مربع بود و ویژگی طبیعی منطقه نیز شرایط خاصی را بهوجود آورده بود. وجود رودخانه بزرگ کارون مانعی بزرگ برای پیشروی نیروهای نظامی بود. این یک موضوع جدی است که چگونه تعداد زیادی از نیروهای ما ظرف یک شب از آن عبور کردند و دشمن متوجه این قضیه نشد.
معاون ستاد کل نیروهای مسلح اضافه کرد: دشمن موانع زیادی از قبیل میدانهای مین، کانالهای مختلف و... نیز پیشبینی کرده بود تا مانع از دستیابی رزمندگان ما به آن منطقه شود.
وی با اشاره به بعد زمانی برگزاری عملیات بیتالمقدس، خاطرنشان کرد: عملیات بیتالمقدس ظرف مدت یکماه پس از عملیات فتحالمبین صورت گرفت. انجام دو عملیات بزرگ در فاصله نزدیک مستلزم تدارکات بسیار وسیع و آمادگی فرماندهان و رزمندگان است.
خرمشهر برای هر دو طرف مهم بود
باقری با تاکید بر اهمیت آزادسازی شهر خرمشهر بیان کرد: خرمشهر برای ما تبدیل به یک نماد شده بود. نام این شهر پس از سقوط به خونینشهر تبدیل شده و پس از فتح آن در سوم خرداد بود که دوباره به خرمشهر تغییر کرد. تا زمانی که این شهر در دست عراق بود، ما احساس میکردیم نقطهٔ با ارزشی را از دست دادهایم. اشغال این شهر برای خود عراقیها نیز بسیار قابل اهمیت بود. بنابراین از نظر روانی هم پیروزی ما در این عملیات، هم در جبهه خودی و هم در جبهه دشمن تاثیر بسیار زیادی داشت.
نقش پدافند ارتش در حفظ پل کارون
معاون نیروی انسانی ستاد کل نیروهای مسلح با اشاره به حضور نیروهای مختلف ارتش در عملیات فتح خرمشهر اظهار کرد: علاوه بر یگانهای زمینی ارتش، نیروی هوایی و هوانیروز نیز حضور داشتند. در آن مقطع پدافند نیز زیرمجموعه نیروی هوایی بود. جا دارد اینجا از "شهید ستاری" که کمتر از او یاد کردهایم، نام ببرم. او نقش بسیار بهسزایی در چینش سامانههای پدافندی و شکار هواپیماهای دشمن در دوران دفاع مقدس داشت. سرنگونی جنگندههای دشمن تاثیر جدی در ناتوانی دشمن برای زدن عقبهٔ ما داشت. دشمن سعی داشت پلهایی که در طول یکشب روی کارون نصب شد و چندین لشکر از آن عبور کردند را منهدم کند، ولی پدافند ارتش به هواپیماهای دشمن اجازه این کار را نمیداد.
با عبور از کارون دشمن را غافلگیر کردیم
امیر باقری با اشاره به انجام عملیات بیتالمقدس در طول ۲۴ روز گفت: در دوران دفاع مقدس کمتر عملیاتی اینقدر به درازا کشیده شده است. ۲۴ روز عملیات که با کار آفندی و درگیری همراه باشد، بسیار طاقتفرسا است. اما رزمندگان اسلام موفق شدند دشمن را در ۲۴ روز علیرغم تلاشهای اطلاعاتی دیگر کشورها، غافلگیر و خرمشهر را فتح کنند. شاید عراقیها فکر میکردند ما از جبهه شمالی حمله میکنیم، و تصور نمیکردند ما حجم گستردهای از نیروها را از سمت کارون عبور دهیم. آنها کارون را یک مانع جدی میدانستند و خود را برای حمله ایران از جبهه شمالی آماده کرده بودند.
وی افزود: عبور از رودخانه کارون، رسیدن به جاده اهواز ـ خرمشهر و پیشروی تا خرمشهر، مسیری طولانی است. مساحت منطقه ۶هزار کیلومتر مربع بود و رزمندگان، این منطقه را متر به متر با پای پیاده طی کردند. شاید در طول شب اول، بعضی از یگانها ۲۰-۳۰ کیلومتر با تجهیزات راهپیمایی کردند. یک رزمنده در شب عملیات، علاوه بر اسلحه بیش از ۲۰ کیلو مهمات و دیگر وسایل را به همراه دارد. آن هم در زمینی ناشناخته که ممکن است هر آن با موانع و میدانهای مین روبهرو شوند.
فرمانده حاضر در خرمشهر میگفت تعداد اسرا از ما بیشتر است
باقری در ادامه با اشاره به یاری خداوند برای پیروزی در این عملیات تصریح کرد: همانطور که در سقوط خرمشهر بعد از مقاومت ۳۴ روزه مدافعان، تعداد نفرات دشمن بیشتر بود، در آزادسازی خرمشهر نیز عراقیها از ما کمتر نبودند. در این عملیات تنها ۱۹هزار نفر اسیر شدند. یکی از فرماندهان که به دروازه خرمشهر رسیده بود میگفت "عراقیهایی که در حال اسیر شدن هستند، از ما بیشترند و ما با اینها باید چهکار کنیم"؛ گاهی در تصاویر میبینیم که چند صد اسیر عراقی، با یکی دو رزمنده به عقب منتقل میشوند. این در حالی است که آنها میتوانند با حمله به این بسیجیها، آنها را بگیرند، اما این نشان میدهد که خداوند که وعده داده است در دل دشمن رعب و وحشت ایجاد میکند، به وعده خود عمل کرد.
نام «مقاومت، ایثار و پیروزی» برازنده سوم خرداد است
معاون نیروی انسانی ستاد کل نیروهای مسلح با اشاره به نامگذاری سوم خرداد به نام «روز مقاومت، ایثار و پیروزی» بیان کرد: این نام برازندهٔ سوم خرداد است. رزمندگان در آن عملیات با نهایت فداکاری تلاش کردند و با مقاومت جانانهٔ آنها بود که این پیروزی رقم خورد.
وی با اشاره به پیام امام خمینی(ره) پس از فتح خرمشهر، اذعان کرد: آن پیام با وجود کوتاه بودن، عمق بسیار برجستهای دارد. امام فرمودند «مَا النصرُ اِلاّ مِن عندِ الله» و «خرمشهر را خدا آزاد کرد». این پیام بزرگی است و ما باید برای همه تاریخ به یاد داشته باشیم که آنچه موجب پیروزی ما شد، نیت الهی رزمندگان و مردم ما بود. از فرمانده تا رزمنده عشق و اخلاص داشتند و در راه خدا گام بر میداشتند.
بیتالمقدس شکست روانی جبهه دشمن و حامیانش را رقم زد
معاون نیروی انسانی ستاد کل نیروهای مسلح بیان کرد: آزادی خرمشهر توازن قوا را به نفع ما به هم زد. یعنی از این به بعد همه حامیان صدام متوجه شدند که این عروسکی که برپا کردهاند نمیتواند اهداف آنها را عملی کند. این عملیات نقطه شکست روانی جبهه دشمن و حامیانش را رقم زد. همه کسانی که تا به حال حامی صدام بودند و فکر میکردند صدام به حداقلهایی خواهد رسید، متوجه شدند هیچ حداقلی در کار نیست و نهتنها نمیتواند نظام نوپای ایران را سرنگون و یا کشور را تجزیه کند، بلکه خوزستان را هم نمیتواند از ایران جدا کند. این خود برگ برندهای برای ما بود.
عقبنشینی صدام پس از فتح خرمشهر از روی اجبار بود
امیر باقری در خصوص دلیل ادامه جنگ پس از فتح خرمشهر و با اشاره به صحبتهای صدام در خصوص متارکه جنگ بعد از این عملیات اظهار کرد: وقتی خرمشهر آزاد شد ما در همه مناطق به مرز نرسیده بودیم و هنوز مناطق زیادی از خاک ما در اشغال دشمن بود.
وی افزود: این صحبتهای صدام نیز به این دلیل بود که عدم موفقیت برای او و حامیانش روشن شده بود. لذا اولین کار او این بود که در بخشهایی از منطقه سومار و نفتشهر عقبنشینی کرد. اثر عملیات خرمشهر و تلفات انبوهی که عراق داد، صدام را وادار به عقبنشینی کرد.
معاون ستاد کل نیروهای مسلح اضافه کرد: بنابراین شاید ادامه عملیات ما بعد از خرمشهر به چند دلیل بود. اول اینکه هنوز در بعضی مناطق به مرز نرسیده بودیم. دوم اینکه ما در حوزه نظامی رسیدن به مرز را به معنای تامین امنیت نمیدانیم. هنوز بسیاری از شهرهای مرزی ما مانند خرمشهر و بستان در برد توپخانهای عراق قرار داشتند. اگر قرار بود مردم به شهر بازگشته و زندگی خود را ادامه دهند باید امنیت آنها برقرار میشد. اعتمادی هم به صدام نبود که آن شهرها را بمباران نکند. کما اینکه تا پایان جنگ هر لحظه که توانست، بمباران شهرها را ادامه داد. پس ما باید بهگونهای ارتش صدام را از مرز دور میکردیم که تامین مردم در مرز برقرار شود.
مردم انتظار داشتند دشمن را تنبیه کنیم
امیر باقری تاکید کرد: از آن مهمتر مردم انتظار داشتند که این درس به دنیا داده شود که اینجا کشوری نیست که کسی به خاک آن تجاوز کرده، عزیزانی را به خاک و خون بکشد و بعد هم توقع صلح داشته باشد. تنبیه متجاوز خواست عمومی مردم بود و آنها حتی پس از فتح خرمشهر هم شعار "جنگ جنگ تا پیروزی" سر میدادند.
اعتمادی به سازمان ملل برای گرفتن حق خود از صدام نداشتیم
معاون ستاد کل نیروهای مسلح با اشاره به اینکه عملیات بیتالمقدس سرآغازی برای تحکیم برتری ما در حوزه نظامی، سیاسی و روانی بود، گفت: دشمن بعد از این، برگ برندهای برای مذاکره در دست نداشت. به علاوه اینکه کشوری که از نظر نظامی در اوج موفقیت است، از نظر منطقی پای میز مذاکره حاضر نمیشود. ما اعتمادی به سازمان ملل برای گرفتن حق خود از صدام نداشتیم و باید مطمئن میشدیم که سازمان ملل، حامیان صدام و خود صدام، به ما تضمین میدهند.
وی همچنین پیشنهاد متوقف کردن جنگ از سوی صدام را فرصت خواهی او برای جبران شکست در خرمشهر عنوان کرد.
سازمان ملل در جنگ بیطرف نبود
معاون نیروی انسانی ستاد کل نیروهای مسلح با اشاره به عدم بیطرفی سازمانهای بینالمللی در طول جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، تاکید کرد: یکی از نکاتی که درباره عدم بیطرفی سازمان ملل در دوران دفاع مقدس مطرح این است که سازمان ملل در طول ۸ سال جنگ، تنها ۸ قطعنامه صادر کرد. این در حالی است که سازمان ملل در طول سه ماه اشغال کویت توسط عراق، بیش از ۱۰ قطعنامه صادر کرد.
وی افزود: اولین قطعنامه سازمان ملل پس از حمله عراق به ایران، ۶ روز بعد صادر شد، در حالیکه اولین قطعنامه بعد از اشغال کویت، ۲ ساعت بعد بود. سازمان ملل ۶ روز در قبال حمله عراق به ایران سکوت کرد.
آزادسازی خرمشهر زمینهساز قطعنامه ۵۹۸ بود
امیر باقری با تاکید بر اینکه آزادسازی خرمشهر یکی از زمینههای صدور قطعنامه ۵۹۸ بود، بیان کرد: در حوزه سیاسی، نظامی و روانی، آزادسازی خرمشهر تیر خلاصی به صدام و جبهه حامیان او بود و آنها عملا از نظر روانی فرو ریختند.
وی افزود: سازمان ملل در ۸ قطعنامه که علیه ایران صادر کرد، تنها در آخرین قطعنامه که ۵۹۸ بود از عبارت «منازعه» استفاده کرد. در هفت قطعنامه قبلی، از کلمه جنگ استفاده نمیکند و میگوید «وضعیت بین ایران و عراق».
اسرائیل چگونه به صدام کمک کرد؟
معاون ستاد کل نیروهای مسلح در ادامه با بیان اینکه ما میگوییم رژیم صهیونیستی هم به صدام کمک کرد، گفت: سوالی اینجا مطرح میشود که این کمک چگونه بود. جواب این است که حمله رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان در آن دوره تصادفی نبود. با توجه به حساسیتهایی که ما نسبت به شیعیان جنوب لبنان داشتیم، رژیم صهیونیستی برای کاهش فشار ما روی عراق آن حمله را ترتیب داد. اما امام خمینی(ره) فرمودند راه قدس از کربلا میگذرد. اینکه صدام گفت قصد دارم به جنوب لبنان کمک کنم، مشخص میکند رژیم صهیونیستی برای کمک به صدام حمله کرده است.
۳۶ میلیون نفر در آزادی خرمشهر سهم داشتند
امیر سرتیپ باقری در ادامه اظهار کرد: در یکی از تصاویری که از خرمشهر نشان داده میشود، تابلویی وجود دارد که نوشته است جمعیت خرمشهر ۳۶ میلیون نفر. آن موقع کشور ما ۳۶ میلیون نفر جمعیت داشت و این تابلو حاوی پیام مهمی بود. حقیقتا همهٔ آن ۳۶ میلیون نفری که در آن مقطع حضور داشتند، در آزادی خرمشهر سهیم بودند؛ از آن پیرزنی که با ارسال تخممرغ به جبههها کمک کرده و مادری که فرزندش را به جبهه فرستاده بود تا آن نظامی که در جبهه حضور داشت؛ حتی آن عزیزانی که کاری از دستشان ساخته نبود و دعا میکردند.
فتح خرمشهر اوج دفاع از آرمانها بود
معاون نیروی انسانی ستاد کل نیروهای مسلح ادامه داد: دفاع مقدس، دفاع همه مردم ما از آرمانها و ارزشهای اعتقادیشان بود که نقطه اوج آن در خرمشهر تجلی پیدا کرد. یعنی اگر بخواهیم دفاع مقدس را مرور کنیم، نقطه اوج این تجلی آزادسازی خرمشهر است که همه مردم در شهرهای مختلف به خیابان آمدند و این پیروزی را جشن گرفتند.
باقری افزود: آنهایی که شعار تجزیهٔ ایران به پنج بخش را سر میدادند، میخواستند با ایجاد تفرقه بین این جمعیت به اهداف خود برسند. ولی مادامی که این مردم متحد و منسجم، پشت سر مقام معظم رهبری باشند، آمریکا و اذناب او هیچ غلطی نمیتوانند بکنند.
معاون ستاد کل نیروهای مسلح در پایان خاطرنشان کرد: جوانهای امروز هم مثل جوانهای دیروز هستند. یکی از ویژگیهای جوانان امروز نسبت به جوانان دوران ما این است که از نظر علمی پیشروتر هستند و این موضوع در یک صحنهٔ احتمالی کمک میکند دست به اقدامات ابتکاری بزنند که دشمن تا به حال به ذهنش هم خطور نکرده باشد.
