به گزارش گروه سایر رسانه های
دفاع پرس، محمد اسماعیلی طی یادداشتی نوشت:
اقدام ترامپ مبنی بر لغو صدور روادید برای اتباع کشورهای«مضر برای منافع ایالات متحده» و از جمله ایران به مدت 90روز و گنجاندن کشورمان در فهرست «دولت‌های حامی تروریسم» و «تهدیدی فوق‌العاده» با واکنش برخی از مقامات ارشد کشورمان مواجه شده است.
علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی این اقدام را نشان‌دهنده سخافت در بینش دولتمردان امریکایی می‌داند و از موضع یکی از هنرمندان کشور تقدیر می‌کند. رئیس‌جمهور محترم کشورمان نیز در حساب توئیتری خود اظهار می‌کند: «دنیای امروز، دنیای همسایگی فرهنگ‌ها و تمدن هاست، نه ایجاد فاصله و دیوارکشی بین ملت‌ها. دیوار برلین که سالیانی پیش فروریخت را فراموش نکنیم» و محمدجواد ظریف نیز در اقدامی مشابه با رئیس‌جمهور کشورمان توئیت می‌کند: «ما ضمن احترام به امریکایی‌ها و جدا کردن حساب آنها از سیاست‌های خصمانه دولت این کشور، اقدامات متقابل را برای حمایت از شهروندانمان به عمل می‌آوریم».
حال پرسش اصلی این است که راهکار مقابله با موج جدید اقدامات ضد ایرانی از سوی دولت جدید ایالات متحده چیست و آیا موضع‌گیری از طریق توئیتر کارساز بوده و کفایت می‌کند یا آنکه می‌توان با موضع‌گیری از تریبون مجلس امیدوار بود و آن را مفید دانست؟
1- در فرآیند33ماه مذاکرات هسته‌ای و پس از آن طی13ماه بعد از روز اجرای توافق هسته‌ای که برجام حداقل یک بار از سوی امریکایی‌ها نقض شد، «فقدان نقش پذیری مجلس شورای اسلامی» در هنگامه‌های مهمی بسیار به چشم خورد، به گونه‌ای که چنانچه در مقابل بسیاری از قوانین ضد ایرانی کنگره، منتخبان مردم در مجلس اقدامات مشابهی- یا بهتر بگوییم «متقابل»- را انجام دادند و قوانین هوشمندانه‌ای را تصویب و دولت را ملزم به اجرای آن می‌کردند قطعاً مسیر برای اقدامات ضد ایرانی به همواری امروز نبود.
بنابراین انتظار است که رئیس مجلس و سایر وکلای مردم قانونی را تحت عنوان «محدودیت موقت مهاجرت امریکایی‌ها به خاک ایران» تدوین کنند و بعد از تصویب برای اجرا به دولت یازدهم عودت دهند. قانونی که می‌تواند چند دستاورد مهم را به همراه داشته باشد.
الف- نفس تصویب و اجرای چنین قانونی می‌تواند این پیام را برای دولت جدید امریکا به همراه داشته باشد که بر خلاف42ماه گذشته عزم ایران برای رفتار تلافی جویانه جدی است که خود مانعی جدی برای افزایش قوانین آتی است که امریکایی‌ها در دست بررسی و اقدام دارند.
ب – اقدام متقابل اینچنینی می‌تواند مسیر هموار نقض برجام را که به‌واسطه متن برجام روی داده، با دست‌انداز روبه‌رو و اینگونه به امریکایی‌ها القا کند که نقض برجام در آینده با اقدامات مؤثر ایران روبه‌رو خواهد شد.
ج- شکل‌گیری چنین رویداد مهمی می‌تواند نقش مؤثری را در مقابل کنگره به مجلس شورای اسلامی بدهد و فقدان نقش‌پذیری گذشته این قوه را تغییر وضعیت بدهد و در موقعیت پویایی و تحرک مفید در جهت تأمین منافع ملی در مسیر پر فراز و نشیب برجام قرار دهد.
کمااینکه مجلس نتوانسته در مقابل نقض‌های مکرر برجام توسط غربی ها، برخوردی مؤثر و مکمل با دولت یازدهم طی13ماه اخیر از خود نشان دهد و بنابراین اقدام ضدایرانی ترامپ فرصت مناسبی جهت خارج شدن مجلس از لاک دفاعی است.
2- هم سطح و موازی با «اقدام متقابل»که در گزاره نخست به آن اشاره شد دولت یازدهم و مجلس شورای اسلامی باید «اقدام تنبیهی»به عنوان یک اصل پذیرفته شده در نظام حقوق بین‌الملل را نیز در دستور کار قرار دهند.
در مواردى که اقدام ماهیت و اثر عمل متقابل ایران به همان نحوى که دولت مسئول – امریکا - مرتکب شده است امکانپذیر نبوده یا کافی نباشد، در صورت وجود مقدمات باید «اقدام تنبیهى» در دستور کار قرار گیرد چراکه اقدام اخیر ترامپ فراتر از لغو روادید ایرانی‌ها برای سفر به امریکا، نقض دو اصل حاکم بر توافق بین‌المللی است نخست با اصل حسن نیت که در مقدمه برجام و موادی مانند ماده36به آن پرداخته شده، مغایرت داشته و دیگر آنکه با روح حاکم بر این سند بین‌المللی در تعارض آشکار است. چراکه ایران و 1+5 بر اساس قواعد حقوق بین‌الملل و قوانین مورد پذیرش در متن برجام تعهد داده‌اند تعهدات خود در برجام را با حسن نیت اجرایی کنند حال آنکه اقدام اخیر ترامپ «سوء‌نیت» مشهود است. در ماده26آمده است: «ایالات متحده، با حسن نیت، نهایت تلاش خود را برای دوام این برجام و پیشگیری از ایجاد تداخل در تحقق متمتع شدن ایران از لغو تحریم‌های مشخص شده در پیوست2به عمل خواهد آورد.»
از سوی دیگر با هدف و موضوع درتعارض است چراکه یکی از عمده‌ترین اهداف ایران از توافق هسته‌ای لغو واقعی تحریم‌ها بود که یکی از مقدمات آن «برداشتن موانع گردشگران، تجار و فعالان حوزه مختلف برای سفر به ایران» است آنگونه که در بند29 برجام می‌خوانیم: «اتحادیه اروپایی و دولت‌های عضو و همچنین ایالات متحده امریکا، منطبق با قوانین خود، از هرگونه سیاست با هدف خاص تأثیرگذاری خصمانه و مستقیم بر عادی‌سازی تجارت و روابط اقتصادی با ایران، در تعارض با تعهداتشان مبنی بر عدم اخلال در اجرای موفقیتآمیز برجام خودداری خواهند کرد.»
بنابراین دولت ایران- اعم از قوه مجریه و مقننه- به عنوان متضرر- اگرچه هدف از ماده 51 منشور ملل متحد معمولاً موارد مسلحانه است اما بر اساس باور برخی از حقوق‌دانان بین‌المللی شامل موارد غیرمسلحانه نیز می‌شود- می تواند با استناد به ماده 51 منشور ملل متحد، به اقدام اخیر ترامپ تعهدات خود را طبق قانون«اقدام متناسب و متقابل ایران در برجام»به حالت تعلیق درآورده تا محاسبات امریکا درباره ایران در ماه‌های آینده دچار سردرگمی شود.
در این میان نباید از نقش وزارت امور خارجه و نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور جهت صدور روادید برای اتباع امریکایی نیز غافل شد که می‌تواند مستقیماً نسبت به اقدام ترامپ واکنش متقابل نشان دهد.
