شاعران باید بر جوشش فردی و کوشش جمعی خود تمرکز کنند

بیانات رهبر انقلاب در این دیدار را در قالب پنج عنوان مهم و اساسی مرور می کنیم:

یک. ضرورت به کارگیری ابزار و بیان شعر برای مبارزه با ظلم و ظالمان (به ویژه با توجه به اینکه تبلیغات در دنیای امروز، حرف اول را می‌زند)

دو. لزوم متصل کردن حوادث صدر اسلام با حوادث امروز و پاسداشت فرهنگ ایثار و دفاع مقدس؛   (این مسئله در سایر رهنمودهای رهبرانقلاب هم با عناوینی مانند توجه به موضوعات جهان اسلام، دفاع مقدس، مدافعان حرم و استکبارستیزی مورد توجه قرار گرفته است.)

سه. ضرورت تبیین سبک زندگی اسلامی توسط شاعران دینی (در برابر هجمه فرهنگی غرب) و توجه به مفاهیم و مبانی فرهنگی، اخلاقی و سیاسی آن در قالب شعر؛

چهار. ضرورت معقول، منطقی و همراه با سلیقه درست بودن اشعار مدح و مصیبت ائمه اطهار و حضرات معصومین(ع) و البته دور نگهداشتن این اشعار از برداشت‌های عامیانه و سطحی و مسائل جعلی و توهّمی؛

پنج. لزوم استفاده از ظرفیت عمیق احکام و معارف اسلامی مانند ادعیه و مناجات‌ها و بویژه ادعیه صحیفه مبارکه سجادیه در شعر دینی.

و اما در ادامه این دیدار، یکی از مهمترین مطالبات رهبری از جریان شعر امروز، مورد توجه قرار گرفت؛ آنجا که معظم له، ما را به داشتن شاعرانی در تراز حافظ و سعدی و صائب تبریزی محتاج دانستند.

اکنون پرسش مهم این نوشتار این خواهد بود که برای رسیدن به این جایگاه و هدف بسیار مهم، چه روندی را باید پشت سر گذاشت؟

به نظر می‌رسد برای رسیدن به این هدف بسیار مهم، دو سرفصل «تلاش‌های فردی شاعران» و «تلاش‌های جمعی شاعران»، شاید حتی مهمتر از انواع و اقسام سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های میان مدت و بلند مدت است؛ نکاتی که در خود بیانات رهبری معظم انقلاب هم آمده است؛ آنجا که معظم له می فرمایند:

رسیدن به این تراز نیاز به تلاش شاعران، مطالعه، ضرورت خواندن شعر بزرگان و همچنین به کار بردن الفاظ خوب دارد. (نقل به مضمون)

این نکات در رهنمودهای گذشته حضرت آیت الله خامنه‌ای هم تحت عناوینی مانند ضرورت زنده بودن شعر، بهنگام بودن، موضع دار بودن شاعران در مسائل اصلی داخلی و بین المللی، پاسخگو بودن به نیازها و به میدان آمدن در بزنگاه ها مورد توجه بوده است که شاید بتوان همه این امور را در قالب عنوان «ضرورت خدمت شاعران به خلق خدا» خلاصه کرد؛ آنجا که ایشان ضمن اشاره به ضرورت رسیدن پیام انقلاب به همه ساکنان جهان – که همان مفهوم صدور انقلاب اسلامی است - می فرمایند: «شعر و نیز همه قالب‌های هنری، موهبت های خدایی‌اند که باید در خدمت خلق خدا و حامل آرمان های والای خدایی باشند ... شاعران جوان می توانند منعکس کننده همه آرمان ها، سیاست ها، روش ها و واقعیت‌های انقلابشان در آثار شعری خود باشند ... امروز ملت‌ها همچون الگویی به انقلاب ما و ملت ما و کشور ما و نظام ما می نگرند. بسیارند آنها که می خواهند سرنوشت خود را در آئینه این انقلاب ببینند. پیام انقلاب باید به زبانِ شعر و هنر، که اصیل ترین و خالص ترین زبان هاست به آنان منتقل شود. انقلاب در قالب هنر و ادبیات، آسان تر و صادقانه تر از هر قالب دیگر قابل صدور است ...»

اینگونه است که در "کوشش فردی شاعران" برای رسیدن به تراز شاعران بزرگی مانند حضرت حافظ و سعدی، تدبّر و تفکّر بیشتر، مطالعات کاربردی، نوین و بر اساس آخرین کشفیّات علمی و تحقیقی  و همچنین خواندن شعر بزرگان و تلاش مستمر برای استفاده از واژگان مناسب، درست و خوب در شعر، باید مورد توجه قرار گیرد؛ در عین حال در "تلاش جمعی شاعران"، ضرورت شکل گیری و توسعه تشکل‌ها و انجمن‌های شعر و شاعری و همچنین برپایی مستمر نشستهای علمی و پژوهشی احساس می شود.

بدیهی است که این تشکل‌ها و انجمن‌ها، ضمن تلاش برای رفع مشکلات مادی و معنوی شاعران از طریق پیگیریهای صنفی، امر تشکیل مستمر نشست‌های تحقیقاتی و پژوهشی در موضوعات متنوع و روز را دنبال می‌کنند تا در این نشست‌ها، هم مسائل متنوع مربوط به شعر و هم آخرین تحولات کشور، منطقه، جهان اسلام و نظام بین الملل بویژه تحولات فرهنگی بررسی شود.

این تشکل‌ها در عین حال می‌توانند  (و باید که) آموزش کاربردی و کوتاه مدت شاعران را در علوم مختلف روز، بر عهده گیرند تا با حضور دانشمندان و استادان علوم و پژوهش‌های مورد نیاز مانند جامعه‌شناسی، مردم شناسی، روانشناسی، علوم تربیتی و همچنین علوم و معارف اسلامی – برای آشنایی با متون دینی و بویژه قرآن و روایات در کنار متون ادعیه و مناجات‌ها – امر آموزش مستقیم و غیرمستقیم اعضا پیگیری و دنبال شود.

به نظر می‌رسد در صورت تحقق این دو سرفصل، هم هدفِ دور ماندن زبان شعر مذهبی از مسائل عامیانه و سطحی و هم مسائل امروزی مانند ضرورت پیگیری امر استراتژیک سبک زندگی اسلامی ایرانی محقق و یا حداقل، به تحقق نزدیک‌تر خواهد شد و از این راهکار، پرورش شاعرانی در تراز بزرگان ادبیات و شعر پارسی در کانون توجهات فردی و جمعی شاعران قرار می‌گیرد.

البته نباید فراموش کرد که حمایت‌های مسئولان از این امر هم در جای خود می‌تواند این روند را تشریع بخشد؛ اما آنچه مسلّم است، این است که اهالی فرهنگ و بویژه اهالی ادبیات و شعر باید بر این نکته تمرکز کنند که آنچه در درجه نخست اهمیت همیشگی قرار دارد، تلاش و کوشش و جوشش خود آنان در مقام فرد و جمع است و نه برنامه‌ریزی‌های کم کارآمد یا ناکارآمد بسیاری از نهادهای مسئول.

و اکنون، مطروحه رهبر ادیب انقلاب در برابر دیدگان شاعران آیینی و مذهبی قرار دارد تا بر این اساس، سروده‌های جدیدی خلق و به جامعه اسلامی تقدیم شود:

درنگی کرده بودم کاش در بزم جنون من هم
لبی تر کرده زان صهبای جام پُرفسون من هم

هزاران کام در راه است و دل، مشتاق و من، حیران
که ره چون می توانم یافتن سوی درون من هم...

 

منبع: مهر