قفل نظامی اردوغان در سوریه

در 10 روز گذشته در کنار عملیات‌های نظامی در غرب تدمر، پیرامون دمشق، شرق حمص و شمال حماه، پیشروی‌های سریع ارتش سوریه در شمال شرقی حلب و پیشروی داعش در شرق قنیطره که مناطق قابل‌توجهی از النصره و شرکای آن را تا نزدیکی درعا به دست آوردند، معانی و پیام‌های ویژه و مهمی را منعکس می‌کند.

ارتش ترکیه که با تکیه بر تعدادی از گروه‌های مرتبط با سرویس امنیتی خود و با عنوان مبارزه با داعش تا شهر الباب در شمال حلب سوریه پیشروی کرده‌اند، با در دست گرفتن یک نوار مرزی در خاک سوریه، کارت‌های بازیگری نظامی و سیاسی برای مرحله جدید در سوریه را تدارک می‌کرد. از یک سو اردوغان به دنبال گسترش مناطق اشغالی در شمال حلب و مناطق احتمالی دیگر بود تا بتواند آرزوی چندساله را برای ایجاد منطقه امن و گردآوری تروریست‌های وابسته به خود محقق کند و از سوی دیگر با مطرح کردن رویکرد نظامی به سمت منبج و رقه، آمادگی همکاری نظامی با امریکا در شمال سوریه را تدارک می‌کرد. این دو هدف و برنامه نظامی به اردوغان این ظرفیت را می‌داد که به بازیگر اصلی در ترکیب تیم مذاکراتی نشست‌های ژنو تبدیل شده و امتیازخواهی کند و از سوی دیگر به شریک اصلی امریکا برای اجرای سناریوی ترامپ در سوریه تبدیل می‌شد.  ارتش سوریه در 10 روز گذشته با آزادسازی مناطق جنوبی شهر الباب و به موازات شرقی آن خود را به نیروهای کرد در نزدیکی منبج رسانده و راه تحرک ترک‌ها و گروه‌های وابسته به آن را مسدود کرد.

این تاکتیک نظامی ارتش سوریه موجب شد ابتکار عمل نظامی در شمال حلب و سمت حاشیه غربی رود فرات و سد و دریاچه تشرین را در اختیار گرفته و حاشیه امنیتی حلب را افزایش و مسیر حرکت به سوی شهر و سد طبقه در نزدیکی رقه را میسر نماید. این رخداد نظامی، پروژه اردوغان در سوریه را نیز با بن‌بست روبه‌رو کرده و آن را ناقص و ناکارآمد کرد. فلسفه وجودی منطقه امن و کارکردهایی که ترکیه در نظر داشت، از دست رفته و ظرفیت‌سازی از طریق اشغال مناطق بیشتر نیز برای همراهی با سناریوی ترامپ، عقیم مانده است. رخداد دوم که با گسترش جغرافیایی داعش در کنار مرزهای اردن و نیروهای اسرائیلی به وقوع پیوسته، جالب توجه است. با  اینکه از ابتدای بحران سوریه، دستگاه اطلاعاتی و نظامی اردن نقش اولیه و مهمی در فعال کردن بحران و تسلیح تروریست‌ها در مناطق جنوبی داشته و هم با داعش و هم با النصره ارتباط برنامه‌ریزی شده‌ای داشته، همزمان با نشست ژنو 4 و برای فراهم کردن توجیه مشارکت در برنامه‌ای عملیاتی و همسان آنچه ترکیه در شمال سوریه به اجرا گذاشت برای نوعی مداخله‌گری نظامی، ظرفیت‌سازی کردند. اردن که در بحران مالی دست و پا می‌زند، با این کارت، از عربستان رشوه مالی دریافت نموده و برای اسرائیل یک نوار جغرافیایی که ارتش سوریه را  از مناطق اشغالی جولان و قنیطره دور کند، مطلوبیت دارد. ضمن اینکه برای اردن نیز این امکان را فراهم می‌کند تا خود را به جمع بازیگران فعال در مذاکرات آستانه و ژنو وارد نماید. فعال‌تر شدن داعش در کنار مرزهای اردن و نیروهای اسرائیلی در حالی است که داعش در عراق و سوریه، با بحران جغرافیایی حضور روبه‌روست و با حمایت‌های جدید از مرزهای جنوبی سوریه، امکان تغییر جغرافیای نبرد را فراهم و هدف خود را درعا و مناطق حضور ارتش سوریه خواهد کرد.

 

منبع: روزنامه جوان