در آیه اول این سوره خداوند متعال میفرماید «إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ»؛ یعنی ای پیامبر! ما به تو کوثر عطا کردیم. کوثر از مشتقات «کثَرَ» و به معنای کثرت و فزونی است. بنابراین خداوند به رسول گرامی اسلام(ص) یک امر بسیار بزرگی را عطا کرده است که تا روز قیامت سرچشمه و منشأ خیرات فراوان خواهد بود. اما خداوند در آیه بعد در قبال «کوثر» دو رفتار و دو موضوع را از پیامبر(ص) طلب میکند و میفرماید «فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ»؛ یعنی برای پروردگارت نماز بگزار و قربانی کن. حال باید گفت مصداق کامل «نحر» چه موضوعی میتواند باشد؟ باید گفت این قربانی باید در جایگاهی بوده باشد که در شأن مفهوم «کوثر» باشد، همچنان که خداوند در ابتدا پیامبر(ص) را امر به اقامه نماز میکند، مصداق «نحر» هم باید در خور اقامه نماز باشد که در ادامه به این موضوع میپردازیم.
با بررسی سیر جریاناتی که بعد از رسول گرامی اسلام(ص) رخ داد میتوان مصداق کامل این قربانی را در امام حسین(ع) یافت. با این حساب به راحتی میتوان فهمید هیچ کس به اندازه امام حسین(ع) نمیتواند در این جایگاه قرار بگیرد. در واقع رسول گرامی اسلام(ص) در قبال دریافت مفهوم «کوثر» که همان وجود مبارک حضرت زهرا(س) است، راضی به شهادت امام حسین(ع) شدند؛ لذا در زیارت ناحیه مقدسه که از سوی امام زمان(عج) صادر شده است، میخوانیم «أَلسَّلامُ عَلَى الْمَنْحُورِ فِى الْوَرى، سلام بر آنکه در مقابل دیدگان نحر (قربانی) شد.»
اما مسأله اینجاست که چرا خداوند در قبال کوثریت فاطمه(س) باید از رسول گرامی اسلام، امام حسین(ع) را به قربانی میگرفت؟ میتوان گفت یکی از وجوه کوثریت حضرت زهرا(س) به قرینه و برعکس آیه آخر که خداوند فرمود «إِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ؛ دشمنت خود بى تبار خواهد بود»، جریان یافتن نسل امامت از طریق چشمۀ وجود ایشان است؛ یعنی پاکترین ظرفی که میتواند عامل چنین مسألهای باشد، چشمه کوثر فاطمه زهرا(س) است و از سوی دیگر شاهدیم که سلسله امامت از طریق امام حسین(ع) ادامه یافت.
در واقع ادامه سلسله امامت به اذن خدا متوقف بر حضور امام حسین(ع) در دنیا با ماجرای شهادتشان بود، زیرا اگر امام(ع) در آن ایام قیام نمیکرد و ماجرای کربلا اتفاق نمیافتاد، فتنه دشمنان پنهان میماند و چیزی از دین اسلام باقی نمیماند و خاندان بنیامیه با قتل اهلبیت مانع جریان امامت میشدند. پس امام حسین(ع) با قیام و شهادتشان، خود را قربانیِ(نحر) جریان یافتن نسل امامت تا امام زمان(عج) کردند. لذا بعد از ماجرای شهادت حضرت، شاهد بیداری امت اسلام در حد قابل توجهی بودیم و حرارت آن ماجرا به اندازهای زیاد بود که تاکنون تحولات بسیار زیادی را در ملتها به خصوص ملت ایران ایجاد کرده است که پیروزی انقلاب اسلامی و اخیراً پیادهروی اربعین حسینی شاهد مثال بسیار مناسبی برای اثرگذاری مثبت شهادت امام حسین(ع) هستند، این موضوع را در حدیثی از رسول گرامی اسلام(ص) هم میخوانیم که فرمودند: «إِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَیْنِ حَرَارَةً فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ لَا تَبْرُدُ أَبَدا؛ در قتل حسین(ع) حرارتی در قلبهای مؤمنین است که تا ابد سرد نمیشود.»