سعید زیباکلام:
مستند «داد» اشکم را درآورد/ نیاز به توجه دوباره به آرمان‌های انقلاب ۵۷ داریم
استاد دانشگاه تهران گفت: ما باید در کاری که سال ۵۷ کردیم یعنی همان گام اول انقلاب بازنگری کنیم تا ببینیم شعارهای افتخارآفرین و عدالتخواهانه ملت در جامعه کجاست؟
به گزارش گروه سایر رسانه های
دفاع پرس، سعید زیباکلام استاد دانشگاه تهران، پس از دیدن فیلم مستند «داد» درباره مستند «داد» گفت: صادقانه بگویم این مستند، خوب، اشک مرا درآورد. به اندازه سهم بسیار کم و ناچیزی که در پیروزی این انقلاب داشتم باید عرض کنم که آیا ما انقلاب کردیم که با چنین افراد بی‌پشت و پناهی، چنین کارهایی شود؟ آن هم افرادی مثل «سید میثم صفائیان» که وارد ماجرای احقاق حقی برای جلوگیری از قاچاق و روابط فاسد و بسیار مفسده‌انگیز در حوزه حمل و نقل شده است.
استاد دانشگاه تهران با اشاره به کارگران آقدرهای که در مستند «داد» به تصویر کشیده شده، ادامه داد: از آن بدتر و ناگوارتر رفتارهایی بوده که با کارگران معدن روستای «آق دره» شده است. در این مستند، کارگران در کمال صداقت و سادگی از کار به عنوان بزرگترین خواسته خود صحبت می‌کنند، اما چرا باید در جواب خواسته‌های بسیار عادی و قابل انتظار خود محکوم به شلاق شوند؟ هنوز در حیرتم که ما پس از انقلاب چطور با ولی‌نعمتان و صاحبان اصلی انقلاب، این چنین رفتار می‌کنیم.
زیباکلام با اشاره به مظلومیت کارگران خاطرنشان کرد: در این مستند وقتی کارگران با چنان مظلومیتی ماجرای شلاق‌خوردن‌های خود را بیان می‌کردند من متعجب مانده بودم که آیا ما واقعاً انقلاب کردیم؟ شرم بر ما باد. قوه قضائیه ما این است؟ قوه قضائیه انقلاب اسلامی باید اینگونه عمل کند؟ حقیقتاً با دیدن این مستند بسیار متاثر شدم.
وی با ابراز نارضایتی از بی‌خبری اغلب مردم از چنین وقایعی اضافه کرد: ما چقدر مسئولیت‌‌نشناس هستیم که یا از این رویدادها و رویه‌ها روی‌هم‌رفته بی‌اطلاع بودیم و هستیم و یا کمابیش آنها را شنیدیم و باور نکردیم و یا با توجیهی پشت گوش خود افکندیم و سرگرم زندگی شخصی و فردی خود شدیم.
استاد دانشگاه تهران یادآور شد: اگر ائمه اطهار(ع) امروز می‌بودند و با عده‌ای کارگر کم‌سواد بی‌پشت و پناهی که خواسته‌هایی بسیار نازل و ابتدایی دارند، مواجه می‌شدند چه برخوردی می‌کردند؟ آیا این درست است که آنها دستگیر شده و به دادگاه برده و محکوم به شلاق بشوند؟ وای بر ما! ما با این انقلاب و با آرمان‌های رفیع افتخار و عزت‌آفرین آن چه کرده‌ایم.
زیباکلام خطاب به مسئولان و حاکمان عالی‌مقام کشور متذکر شد: آیا مسئولان، حاکمان و صاحب‌منصبان عالی‌رتبه کشور متوجه هستند چه برسر انقلاب می‌آید. آیا متوجه هستند اکنون چه چیزی کِشت می‌شود و در آینده‌ای نه چندان دور، چه چیزی برداشت خواهد شد. از زمانی که این مستند را دیدم تاکنون چهره شلاق‌خورده کارگران آقدرهای و نگاه صاف و ساده این عزیزان از نظرم محو نمی‌شود و به شدت مرا متاثر کرده به طوری که مبهوت و متحیرم چگونه این اعمال از سوی برخی مسئولان دادگستری انجام می‌شود.
وی در ادامه سخنانش با انتقاد از برخورد صورت‌گرفته با «سید میثم صفائیان»، نماینده کامیون‌داران عدالتخواه تصریح کرد: چرا باید با فردی چون «سید میثم صفائیان» که کار و زندگی خود را کنار گذاشته تا حرکت و اعتراضی را بر ضد روابط و هنجارهای غلط، فاسد و مفسده‌انگیز سازماندهی کند چنین برخوردی شده و به زندان محکوم می‌شود. باید اعتراف کنم این رویداد، مطلقا هیچ توجیهی ندارد.
استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: ما باید در کاری که سال 57 انجام دادیم یعنی همان گام اول انقلاب، یک بازنگری کنیم تا ببینیم از سال 57 تا امروز در این مملکت چه کارهایی انجام شده است. تا زمانی که ما در میدان بودیم خواسته‌های اصلی و عمومی ملت آزادی و استقلال و عدالت، دفاع از مستضعفان و محرومان، مقابله با هرگونه تبعیض و اجحاف و پاسخگویی بدون قید و شرط تمام نهادها و مسئولان به مردم بود. اینها شعارهای افتخارآفرین و عدالتخواهانه ملت ایران و از جمله ما دانشجویان اول انقلاب بوده است. اما امروز،در جامعه ما چه خبر است. آیا در جمهوری اسلامی باید چنین کارهایی با «سید میثم صفائیان» شود.
زیباکلام در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به نقش بسیار مهم فیلمسازان و مستندسازان افزود: فیلمسازان و مستندسازان می‌توانند نقش بسیار مهم و تاثیرگذاری در پرداختن به این قبیل موضوعات و انتشار آنها در سطح جامعه داشته باشند. بنده از جوانان برومند و جوانمرد جنبش عدالتخواه دانشجویی، تهیه‌کننده و کارگردان مستند «داد» بسیار تشکر و قدردانی می‌کنم که زحمت کشیدند و از سر مسئولیت و قیام به امرِ حیاتیِ امر به معروف و نهی از منکر، خود را درگیر این ماجرا کردند.
وی با ابراز نارضایتی از بی‌اطلاعی اغلب مردم کشور از وقایعی که روی می‌دهد ادامه داد: این نکته مهم یادمان باشد که بسیاری از مردم و حتی بالای 90 درصد مردم کشور کاملا از این قبیل رویدادهایی که در سطح کشور روی می‌دهد بی‌اطلاع هستند؛ بنابراین یک مستندساز و یک جریان دانشجویی عدالتخواه می‌تواند نقش فوق‌العاده‌ای در اطلاع‌رسانی این رویدادها ایفاء کند.
استاد دانشگاه تهران به تصویر کشیده‌شدن وضعیت کارگران در این مستند را ناکافی دانست و خاطرنشان کرد: به علت اینکه در زمینه فیلمسازی حضور و تجربه‌ای ندارم خیلی نمی‌توانم اظهار نظر کنم اما با نگاهی غیر حرفه‌ای می‌توانم بگویم که این مستند می‌توانست جزئیات موضوعاتی را که به آن پرداخته بسیار بیشتر از این باز کند. جا داشت تا وضعیت خانوادگی و معیشتی کارگران، بیشتر به تصویر کشیده شود.
زیباکلام یادآور شد: در این مستند با کارگرانی که مورد ظلم واقع شده و به شلاق محکوم شدند فقط یک مصاحبه ساده و معمولی می‌شود در حالی که به نظر من باید جریان برخورد دادگستری با کارگران آن منطقه بررسی و نشان داده می‌شد که آنها به دنبال چه اقدام یا اقداماتی متهم شده‌اند.
وی با بیان اینکه موضوع دعوا و مطالبات کارگران در این مستند به روشنی بیان نشده تصریح کرد: در این مستند باید رویه‌های کارخانه و معدن نیز آورده می‌شد. مهم است که رویه‌های حاکم بر روابط کارگر و کارفرما که توسط مدیران آن کارخانه اعمال می‌شود نشان داده شود ولی این موضوع در مستند لحاظ نشده است.
زیباکلام گفت: در مستند، وضعیت زندگی، امکانات زیستی و بیکاری کارگران که موضوعات بسیار مهمی است نشان داده نمی‌شود. حتی جا داشت در این مستند فقر و محرومیت آنها نشان داده شود. از آن طرف دیگر هم، هیچ اطلاعاتی دربارة صاحبان یا مدیران معدن ارائه نمی‌شود.
وی شرایط کاری کارگران «آق دره» را بسیار اسفناک دانست و افزود: با شناختی که از وضعیت و شرایط کاری مشابه دارم ظن من این است کارگران معدن «آق دره» از هرگونه امکانات حداقلی رفاهی دیگر مثل بیمه سلامت و بیمة بیکاری و ... بی‌بهره هستند.
استاد دانشگاه تهران به جای خالی تماس با مسئولان معدن در این مستند اشاره و خاطرنشان کرد: حتی باید با مسئولان شرکت معدنی فعال در معدن طلای «آق دره» برای روشن‌شدن پاره‌ای از ابعاد ماجرای بین آنها و کارگران تماس گرفته می‌شد و در صورت امتناع، آن هم در مستند آورده می‌شد. همچنین بسیار بجا بود کارگردان با مسئولان سطوح مختلف وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت تماس می‌گرفت و از ماجرای کارگران شلاق‌خورده و علت بیکارشدن‌شان جویا می‌شد و نتیجه نهایی را نیز در این مستند می‌آورد.
زیباکلام اضافه کرد: مستند «داد» می‌توانست بسیار غنی‌تر، اخباری‌تر و پرمحتواتر باشد و به عبارتی لایه‌های روابط ظالمانه و محرومیت‌زا و نه محرومیت‌زدا را بسیار بیشتر و بهتر به مخاطبان خود نشان بدهد. این درحالی است که این موارد در مستند دیده نمی‌شود و فقط یک لایه بسیار ضعیف از این روابط به چشم می‌خورد.
وی با ابراز تاسف از وضعیت حال حاضر تشکل های دانشجویی یادآور شد: متاسفانه امروزه وضعیت موجود تشکل‌های دانشجویی بسیار مایه تاسف است؛ من بارها به مناسبت‌های مختلف مانند «روز دانشجو» این وضعیت را به دانشجویان گوشزد کرده‌ام. تشکل های دانشجویی همانند بسیج دانشجویی به مقدار زیادی همانند سرباز صفرها هستند و منتظرند تا سازمان بسیج دانشجویی دستور بدهد تا آنها هم به دنبال فرمان وارد عمل شوند و این موضوع برای تشکل‌های دانشجویی بسیجی شرم‌آور است. زیرا این تشکل‌ها نباید تا این اندازه در غل و زنجیر فرو بروند.
استاد دانشگاه تهران متذکر شد: عزت، شرافت، اعتبار و قدرت تشکل‌های دانشجویی با هر نوع نگرشی که دارند در گروی استقلال، آزادی‌خواهی و عداالت‌طلبی آنها است. تشکل‌های دانشجویی، هر جایی خلافی، تبعیضی و فسادی در لایه‌های مختلف جامعه و نهادهای حکومتی ببینند باید بدون کوچکترین ملاحظه‌ای فریاد اعتراض سر دهند.
زیباکلام با بیان اینکه تشکل‌های دانشجویی نباید ملاحظات جناحی داشته باشند تصریح کرد: درست این است که تشکل‌های دانشجویی صرف نظر از گرایش‌های فرهنگی و اعتقادی و نگرش‌های سیاسی خود، در رابطه با اهداف و مسئولیت‌ها و رسالت دانشجویی خود اصلأ و ابدأ ملاحظات جناحی نکنند. آنها باید در مسیر فعالیت خود کاملاً فراجناحی عمل کنند. این درحالی است که متاسفانه بخشی از تشکل‌های دانشجویی ما حلقه‌به‌گوش احزاب و گروه‌ها شده‌اند.
وی با ادامه صحبت‌های خود درمورد تشکل‌های دانشجویی گفت: در مجموع، امروز به غیر از دو الی سه تشکل دانشجویی، شامل جنبش عدالتخواه دانشجویی، جامعه اسلامی و تحکیم وحدت که مقداری پای کار هستند متاسفانه سایر تشکل‌های دانشجویی فعالیت خاصی ندارند؛ البته این تشکل‌ها هم با تعلل و تاخیر فعالیت می‌کنند تا مبادا به آنها برچسب ضد انقلاب‌بودن زده شود.
استاد دانشگاه تهران در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه نباید انتظار رفتار درستی را از افراد زیاده‌خواه و مترف داشت افزود: همیشه‌یِ روزگار افراد زیاده‌خواه، تبعیض‌گذار، ویژه‌خوار و مترف جامعه همواره به افرادی که اعتراض کرده، حق‌طلب و عدالتخواه هستند انگ و برچسب می‌چسبانند. بنابراین ما باید انتظار چنین برخوردهایی را از سمت آنها داشته باشیم.
زیباکلام نیروهای انقلاب را گرفتار در پیچ و خم ملاحظات سیاسی و جناحی دانست و ادامه داد: متاسفانه بخشی از نیروهای خوش‌فکر و پایمرد را می‌بینم که ملاحظات سیاسی آنها را تا حدودی فلج کرده و از آن جنب و جوشی که در شأن یک تشکل دانشجویی است انداخته، البته اگر تشکل‌های دانشجویی به خود بیایند و حاکمان هم کمتر آنها را گرفتار و درگیر کنند می‌توانند نقش بسیار موثر، سازنده و مثبتی در جامعه بازی کنند تا مانع از بسیاری از حق‌کشی‌ها و تجاوزات شوند.
وی در بخش دیگری از سخنانش، مخاطبان مستند «داد» را تمامی مردم کشور دانست و خاطرنشان کرد: به اعتقاد من هر قدر این مستند و امثال آن در سطح جامعه و در بین مردم توزیع گسترده‌تری پیدا کند به نفع جامعه، ملت و عرصه سیاست ما است.
استاد دانشگاه تهران اضافه کرد: ابدا نیازی نیست که مخاطبان این مستند دسته‌بندی شوند. به اعتقاد من برای جذب مخاطبان مستند «داد» میتوانیم از لایه‌های مدارس شروع کنیم تا به بالاترین سطح جامعه برسیم. این را هم باید درنظر داشته باشیم که لاپوشانی‌هایی نیز که از ترس بدبینی مردم انجام می‌دهیم بسیار مضر و بلکه مهلک است. زیرا مانع از مواجهه با بیماریها، آفات جدی و ویرانگر همبستگی ملی، حب وطن، اقتدار و حاکمیت ملی می‌شود.
استاد دانشگاه تهران در بخش دیگری از سخنانش با اشاره معرفی این مستند از طرف جشنواره عمار، اظهار داشت: آن مقداری که من از سازوکار و برنامه‌های جشنواره عمار به مقدار نه چندان گسترده‌ای اطلاع دارم اگر این جشنواره بر روی ناهنجاری‌ها و حق‌کشی‌ها متمرکز شود، جایگاه بسیار بهتر و تاثیرگذارتری پیدا می‌کند.
زیباکلام ادامه داد: بهترین رسالت برای جشنواره عمار سفارش و فعالیت هر چه بیشتر بر روی ناهنجاری‌ها و حق‌کشی‌ها است؛ عرصه‌هایی که دردمندانه باید اعتراف کنیم که رسانه‌های ما، از رسانه شبه ملی بگیرید تا رسانه‌های دیگر توجه بسیار کم و عموما ناچیزی به آنها دارند.
وی در پایان با اشاره به نقش روشنگرانه و اصلاحی جشنواره عمار تصریح کرد: به اعتقاد من یک نهاد نوپا همانند جشنواره عمار نقش فوق‌العاده روشنگرانه و اصلاحی می‌تواند در زمینه برملا کردن جریان‌های تجاوزکارانه، حق‌کشانه، اجحافی و استکباری ایفا کند، جریانهایی که باید بپذیریم ابنای آدم و جوامع بشری همواره مبتلابه آنها خواهند بود و باید بخاطر بیاوریم: «ای دنیا! اف بر دوستی تو».
