کتاب شامل 17 فصل است که در هر فصل، به یک بُعد از ابعاد وجودی حضرت زهرا (س) پرداخته شده است. برخی از فصلهای کتاب عبارتاند از: عبادت و معنویت فاطمه زهرا (س)، دانش و علوم فاطمه زهرا (س)، شیوۀ همسرداری فاطمه زهرا (س)، ایثار و انفاق فاطمه زهرا (س)، فاطمه زهرا (س) الگوی کامل اجتماعی، روش سیاسی و جهادی فاطمه زهرا (س).
در ادامه بیانات رهبر معظم انقلاب در فصل چهارم کتاب «قطره از دریا نشانی میدهد» منتشر میشود:
از امام صادق (ع) روایت شده است که فرمود: «ان فاطمة کانت محدثة» آن بزرگوار «محدثه» بود. یعنی فرشتگان بر او فرود میآمدند، با او مأنوس میشدند و با او سخن میگفتند. این، مشخصهای است که روایات متعددی درباره آن وجود دارد. «محدثه» بودن مخصوص شیعه هم نیست. شیعه و سنی معتقدند که در دوران اسلام، کسانی بودهاند یا میتوانستهاند وجود داشته باشند که فرشتگان با آنها سخن بگویند. مصداق این در روایات ما، فاطمه زهراست. در روایت امام صادق (ع) چنین است که فرشتگان الهی نزد فاطمه زهرا سلاماللَّهعلیها میآمدند؛ با او حرف میزدند و آیات الهی را بر او میخواندند؛ همان تعبیراتی که نسبت به مریم(س) در قرآن هست که: «ان اللَّه اصطفیک و طهرک و اصطفیک علی نساء العالمین» این عبارات را فرشتگان به فاطمه زهرا سلاماللَّهعلیها خطاب میکردند و میگفتند: «یا فاطمة، ان اللَّه اصطفیک و طهرک» خدا تو را برگزیده و پاک قرار داده است. «و اصطفیک علی النساء العالمین» تو را بر زنان عالم برتری داده است. بعد امام صادق (ع)، در همین روایت میفرماید: یک شب که ملائکه با آن حضرت مشغول صحبت بودند و این تعبیرات را میکردند، فاطمه زهرا سلاماللَّهعلیها به آنها فرمود: «ألیست المفضلة علی نساء العالمین مریم؟» یعنی آن زنی که خدای متعال فرموده است «و اصطفیک علی نساء العالمین» آیا مریم نیست که خدا او را بر زنان عالم برگزید؟ ملائکه در جواب، به فاطمه زهرا سلاماللَّهعلیها عرض کردند: «مریم نسبت به زنان دوران خودش برگزیده بود و شما نسبت به زنان همه دورانها ـ از اولین و آخرین ـ برگزیده هستی». این چه مقام معنوی والایی است! انسان عادی ـ مثل ما ـ نمیتواند این عظمت و رتبه را به درستی، حتی در ذهن خود، تصور کند. یا در روایتی از امیرالمؤمنین (ع) نقل شده است که فاطمه زهرا سلاماللَّهعلیها به ایشان میگوید: «ملائکه میآیند و مطالبی را به من میگویند.» امیرالمؤمنین به ایشان میگوید: «وقتی صدای ملک را شنیدی، به من بگو تا آنچه را میشنوی بنویسم» و امیرالمؤمنین آنچه را که ملائکه به فاطمه زهرا سلاماللَّهعلیها املا میکردند نوشت و این، کتابی شد که در نزد ائمه ما بود و هست و «مصحف فاطمه» یا «صحیفة فاطمة» نامیده میشود. (71/9/25)
ائمه (ع)، برای مسائل گوناگون خود، به «مصحف فاطمه» رجوع میکردند
وقتی در محراب عبادت میایستاد، هزاران فرشته مقرّب خدا، به او خطاب و سلام میکردند و تهنیت میگفتند و همان سخنی را بیان میکردند که فرشتگان، قبلاً به مریم اطهر(س) گفته بودند؛ عرض میکردند: «یا فاطمة انّ اللَّه اصطفاک و طهّرک و اصطفاک علی نساء العالمین». این، مقام معنوی فاطمه زهراست. (68/10/26)
در روایات متعددی است که ائمه علیهمالسّلام، برای مسائل گوناگون خود، به «مصحف فاطمه» رجوع میکردند. بعد امام میفرماید: «انه لیس فیها حلال و حرام»؛ در این کتاب، احکام حلال و حرام نیست. اما «فیها علم ما یکون»؛ بلکه همهی حوداث جاری بشری در دورانهای آینده، در این کتاب هست. این، چه دانش والایی است! این، چه معرفت و حکمت بینظیری است که خدای متعال به یک زن در سنین جوانی بخشیده! این، مربوط به مسائل معنوی است. (71/9/25)
حالا بعد از قضیه وفات پیامبر، آمدنِ به مسجد و آن خطبه عجیب را خواندن، خیلی شگفتانگیز است! اصلاً امثال ما که اهل سخنرانی و حرف زدن ارتجالی هستیم، میفهمیم که چقدر این سخنان عظیم است. یک دختر هجده ساله، بیست ساله و حداکثر بیست و چهار ساله ـ که البته سنّ دقیق آن حضرت مسلّم نیست؛ چون تاریخ ولادت آن بزرگوار مسلّم نیست و در آن اختلاف است ـ آن هم با آن مصیبتها و سختیها به مسجد میآید، در مقابل انبوه جمعیت، با حجاب سخنرانی میکند که آن سخنرانی، کلمه به کلمهاش در تاریخ میماند.
ماندگاری خطبه فاطمه زهرا(س) در طول تاریخ
عربها به حافظه خوش معروف بودند. یک نفر میآمد یک قصیده هشتاد بیتی
میخواند، بعد از اینکه جلسه تمام میشد، ده نفر میگرفتند آن را
مینوشتند. این قصایدی که مانده، غالباً اینگونه مانده است. اشعار در
نوادی ـ یعنی آن مراکز اجتماعی - خوانده و ضبط میشد. این خطبهها و این
حدیثها، غالباً اینگونه بود. نشستند، نوشتند و حفظ کردند و این خطبهها
تا امروز مانده است. کلماتِ مفت در تاریخ نمیماند؛ هر حرفی نمیماند.
اینقدر حرفها زده شده، آنقدر سخنرانی شده، آنقدر مطلب گفته شده، آنقدر
شعر سروده شده؛ اما نمانده است و کسی به آنها اعتنا نمیکند. آن چیزی که
تاریخ در دل خودش نگه میدارد و بعد از هزار و چهارصد سال هر انسان که
مینگرد، احساس خضوع میکند، این یک عظمت را نشان میدهد. به نظر من، این
برای یک دخترِ جوان الگوست.
شما راست میگویید؛ تقصیر ما
متصدّیان این امور است. البته منظورم امور دولتی نیست؛ منظورم امور معنوی و
دینی است که این جوانب را، آن چنان که باید و شاید، درست در مقابل نسل
جوان قرار ندادهایم؛ اما شما خودتان هم میتوانید در این زمینهها کار
کنید. همه زندگی ائمّه از این قبیل دارد. (77/2/7)
خطبه فاطمه زهرا(س) همچون نهجالبلاغه
آن خطبهای که فاطمه زهرا سلاماللَّهعلیها در مسجد مدینه، بعد از رحلت پیغمبر ایراد کرده است، خطبهای است که به گفتهی علامهی مجلسی، «بزرگان فصحا و بلغا و دانشمندان باید بنشینند کلمات و عبارات آن را معنا کنند!» اینقدر پرمغز است! از لحاظ زیبایی هنری، مثل زیباترین و بلندترین کلمات نهجالبلاغه است. فاطمه زهرا سلاماللَّهعلیها میرود در مسجد مدینه، در مقابل مردم میایستد و ارتجالاً حرف میزند! شاید یک ساعت، با بهترین و زیباترین عبارات و زبدهترین و گزیدهترین معانی صحبت کرده است. (71/9/25)
ائمه اطهار(ع) جویبارهای کوثر فاطمه(س) هستند
از آن تکریمی که امیرالمؤمنین برای ایشان قائل است و از آن تکریمی که در روایات و کلمات همهی ائمه (ع) درباره فاطمهی زهرا سلاماللَّهعلیها آمده انسان میفهمد که چه عظمت و شیفتگیای در کلمات ائمه نسبت به فاطمه زهرا موج میزند. هر یک از ائمه شط خروشانی هستند که فضای معرفت و استعدادهای بشری را سیراب و بارور کردهاند و همه این جویبارها از این چشمه سرازیر میشوند؛ چشمه جوشان فاطمه زهرا سلاماللَّهعلیها. روایات صادقین (علیهمالسّلام)، عظمت حضرت رضا و موسیبنجعفر و ائمه بعدی، مقام والای حضرت بقیّةاللَّه (ارواحنافداه)، همه جویبارهای آن کوثرند؛ آن کوثر تمام نشدنی، آن چشمه جوشان؛ برکات فاطمه زهرا اینهاست. ما این بزرگوار [حضرت فاطمه زهرا سلاماللهعلیها] را خواستهایم به عنوان الگو میان خودمان مطرح کنیم. یک زن جوان، یک دختر جوان، که زندگیاش، زندگی معمولی؛ لباسش، لباس فقرا؛ کارش در خانه جمع و جور کردن بچهها و مدیریت خانه و کدبانویی این خانهی کوچک و دستاس کردن است و آن کوه معرفت و دریای عظیم علم و دانش در وجود اوست. (17/5/83)