عملیات سپر فرات برای ترکیه پیروزی است یا خدمت به کشورهای غربی؟!

گروه بین‌الملل دفاع پرس- حسن صادقیان تحلیلگر مسائل سیاسی؛ در ترکیه بیش از 50 سال است طیف گروه‌های اسلامی، راست‌گرا، ملی‌گرا، این سؤال را مطرح می‌کنند که آیا معاهده لوزان برای ترکیه «پیروزی» بود یا «خدمت» برای بیگانگان؟ نتیجه‌گیری این طیف جریان‌های سیاسی این است که معاهده لوزان نه پیروزی، بلکه «خدمت» به بیگانگان بود؛ یعنی تقدیم سرزمین‌های ترکیه به کشورهای غربی به ویژه انگلیسی‌ها!

 
فارغ از اینکه چقدر این ادعاها درست است یا نه، می‌خواهیم عملیات «سپر فرات» را در همین چارچوب مورد بررسی قرار دهیم؛ اینکه عملیات مذکور را باید پیروزی به حساب آورد یا خدمت به بیگانگان قلمداد کرد. حامیان دولت و گروه‌های ملی گرا و راست محور، در روزهای آغازین عملیات سپر فرات ضمن تعریف و تمجید از سیاست خارجی دولت ترکیه، از شروع یک «نقطه عطف» در تاریخ ترکیه دم می‌زدند. امروز هم با اعلام اتمام عملیات، ادعای گزاف «پایان ظفرمند» را بر زبان جاری می‌کنند.

تعریف کلمه «پیروزی» سخت و قابل تفسیر و تأویل است. هدف اصلی و اولیه ترکیه از آغاز عملیات سپر فرات، جلوگیری از قدرت‌گیری کردها در سوریه و ممانعت از اتصال کردها به دریای مدیترانه بود، اما این اتفاق نیفتاد. دلیل اصلی این عدم موفقیت هم، در یک کلام «تضاد با منافع غرب به ویژه ایالات متحده آمریکاست».

 

هر چند در ظاهر ایالات متحده از عملیات سپر فرات ترکیه حمایت می‌کرد؛ اما در خفا با روسیه که عامل دوم عقیم ماندن عملیات مذکور است، همکاری می‌کرد. در حال حاضر از یک طرف نیروهای ایالات متحده آمریکا و از طرف دیگر نیروهای روسیه در حال پیشروی هستند لذا هیچ سهمی برای ترکیه باقی نمانده است. ترکیه فریب خورده‏‌ترین بازیگر اصلی است؛ کردها در عراق کشور کردستان بزرگ را تشکیل خواهند داد و بخش‌هایی از خاک سوریه را تصرف خواهند کرد تا راه به دریای مدیترانه داشته باشند. این هدف دیرین رهبران ایالات متحده آمریکاست.

 

«کیدسن»(Kidson) مامور سفارت انگلیس در استامبول در سال 1919 می‌نویسد: «استفاده از کردها لازمه منافع مان است».  همچنین مستشار سفارت انگلیس «هوهلر» (Hohler) نیز در این رابطه می‌‏نویسد: «اهمیت دادن به مسئله کُرد از لحاظ ما به علت «شمال مزاپوتامیا/ بین النهرین» {شمال عراق و منابع نفت آن}است.  والا وضعیت کردها و ارمنی‌ها برای من هیچ اهمیتی ندارد». (نقل از کتاب، «عصیان کُرد–اسلام» نوشته «اوغورمومجو، 1995».) امروز در کرکوک عراق پرچم کردستان از سوی آقای بارزانی بر افراشته می‌شود، اما هیچ اعتراضی صورت نمی‌گیرد. اگر یکسری اعتراض‌هایی هم از سوی ملی گراها و اسلامی- عثمانی گراهای ترکیه صورت می‌گیرد، یقین بدانید برای بازار گرمی و جلب هوادار به منظور تأمین منافع خودشان است.