به گزارش خبرنگار خبرگزاری دفاع مقدس، تکیه بر زمین مسلح و آسمان مسلح برای جنگ و مقابله با مهاجم، یکی از شاخه های جنگ نوین است.ارتش های امروز بیشتر به حفظ جان رزمنده می اندیشند و به همین دلیل، محیط را برای جنگ تجهیز می کنند.پهبادها محصول چنین اندیشه ای هستند. امروزه از پهبادهای کوچک و بزرگ با مأموریت های رزمی وغیررزمی، بسیار سخن به میان می آید.تنوع مأموریت های این هواگرد جدید، هر ارتشی را ترغیب می کند که به چنین دانش و توانمندی ارزشمندی دست یافته، به آن مجهز شود. بسیاری از این کشورها تلاش می کنند نیازشان را در این زمینه با خرید پهبادهای تولید شده در ارتش های قدرتمند تأمین کنند که حاصلش، برخورداری از این هواگرد در کنار وابستگی بیشتر به ابرقدرتها خواهد بود. در ایران، متخصصان صنایع دفاعی بدون اتکا به بیگانگان، سالهاست که خودکفایی نظام مقدس اسلامی رادر این زمینه اعلام کردهاند.
در ذیل به معرفی تعدادی از سامانه های بدون سرنشین، محصول جمهوری اسلامی ایران می پردازیم.
تلاش1
به منظور فراگیری مهارت های کار با هواپیماهای پیشرفته بدون سرنشین، نیاز است که ابتدا خلبان با یک هواپیمای آموزشی تمرین کند.هواپیمای بدون سرنشین تلاش به این منظور طراحی و ساخته شده است.هدایت و واپایش هواپیمای تلاش توسط رادیو واپایش موسوم به PCMصورت می گیرد.این هواپیما توانایی اجرای انواع مانورهای پروازی از جمله غلت، تاب و پیچ را دارد. از ویژگی های مهم این هواپیما، نداشتن قطعات پیچیده، ابعاد نسبتاً کوچک، سادگی مونتاژ، کارکرد پایدار و قیمت کم است.برخاست و فرود این هواپیما به وسیله چرخ های آن انجام می شود.
تلاش2(هدف 3000)
هواپیمای هدف 3000، توسط پرتابگر JATOبا طول ریل صفر پرتاب می شود. به دنبال استقبال از هواپیمای بدون سرنشین تلاش، صنایع هوایی «قدس»، هواپیمای هدف 3000 را که سرعت و تحرک پذیری بیشتری نسبت به هواپیمای تلاش دارد، به تولید انبوه رسانده است.این هواپیما مانند هواپیمای تلاش، توان اجرای مانورهای پروازی را به نحو مطلوبی دارد. این پهباد، معمولاً توسط چتر بازیافت می شود و در شرایط اضطراری می تواند به آرامی توسط خلبان در نوار پرواز، فرود آید.
کاربرد تلاش2، علاوه بر آموزش خلبانی پهپاد، آموزش و تمرین کارکنان پدافند هوایی و فریب دشمن در صحنه نبرد است.بیشترین سرعت این پرنده، بالغ بر 140 کیلومتر، شعاع پرواز پنج کیلومتر، سقف پرواز نُه هزارپا(حدود دو هزار 700 متر) و مداومت پروازش 45 دقیقه است. پرتاب آن، از طریق پرتابگر JATOو بازیافتش، به کمک چتر صورت می پذیرد.
مهاجر2
طراحی و ساخت پهباد مهاجر2 به منظور مراقبت هوایی و عملیات شناسایی در مناطق دوردست و غیرقابل دسترس صورت گرفته است.این هواپیما با توجه به سطح راداری بسیار پایین، می تواند به مواضع دشمن نزدیک شده، اطلاعات مورد نیاز فرماندهان نظامی- اطلاعات دورسنجی، تصاویر ویدیویی و... را به صورت زنده به ایستگاه دریافتکننده ارسال کند.همان طور که تعدادی از پهپادهای ایرانی با پرواز بر فراز ناو هواپیمابر آمریکایی و ارسال عکس به پایگاه این توانمندی را ثابت کردند.
در مهاجر2 از یک سامانه واپایش و هدایت الکترونیکی نیمه خودکار یا تمام خودکار، متناسب با مأموریت، استفاده شده است. این سامانه برای اجرای امورعملیاتی، پژوهشی و شناسایی، طراحی و ساخته شده ومی تواند علاوه بر اعمال فرمان با حفظ تعادل و ارتفاع هواپیما مسیر تعیین شده را ناوبری کند. سامانه الکترونیکی این پرنده، توانایی برای برنامهریزی مسیر پروازی و ثبت اطلاعات در رایانه های زمینی را دارد.
این کار به وسیله الکترونیک پروازی و تجهیزات رصد و مراقبت هواپیما صورت میگیرد.هدایت این پهباد، یا به کمک خلبان مستقر در زمین، یا به صورت خلبان خودکار و یا از طریق نرم افزار برنامه ریزی شده هدایت صورت می گیرد؛ سامانه الکترونیکی هدایت کننده را می توان پیش از پرواز برنامه ریزی کرد.
بدنه مهاجر2 از جنس مواد مرکب تشکیل شده است.طول آن 91/2 متر، دهانه بال 8/3 متر، بیشینه جرم آن 85 کیلوگرم است و میتواند با سرعت 210 کیلومتر پرواز کند. زمان پرواز این پهپاد 90 دقیقه، ارتفاع پروازی، 11 هزارپا (حدود 3300 متر) و شعاع عملیاتیاش 50 کیلومتر است.موتور مهاجر2 توانی برابر با 25 اسب بخار دارد و سوخت آن بنزین وروغن است.
مأموریت مهاجر2 شامل: مراقبت هوایی وشناسایی، بررسی وضعیت آب وهوایی، رصد اهداف، زاویه حرکت وارتباطات، واپایش شد آمد، تکرار کننده امواج ارتباطی، جنگ الکترونیک، واپایش مرزها و مبارزه با قاچاقچیان، عکس برداری این بررسی های جغرافیایی و پخش اعلامیه در مناطق دشمن است.
از ویژگی های پایگاه زمینی هدایت و راهبری مهاجر2، می توان به مواردی چون، ارتباط با بیسیم با امواج(uplink- downlink)، گرفتن اطلاعات پرواز، ذخیره وجمع آوری اطلاعات دریافتی، فرستادن اطلاعات برای هدایت پرواز و مراقبت از انجام عملیات، دریافت تصاویر ویدیویی زنده و ذخیره و پخش آنها، گفتوگوی خلبان(داخل ایستگاه) با گروه پروازی(خارج از ایستگاه) و ذخیره گفتوگوها اشاره کرد(پهپادها پرندههای برخوردار از خلبان زمینی هستند.)
سامانه برخاستن این پهپاد، موسوم به دستگاه پرتاب نیوماتیکی(PL3)و سامانه فرود آن، موسوم به چتر ویا ارابه (skid)است. پرتابگر نیوماتیکی، از انرژی حاصل از فشار گازهای غیرقابل اشتعال (معمولاً نیتروژن) جهت پرتاب استفاده میکند.نحوه کار پرتابگر به این صورت است که گاز در مخازن، متناسب با وزن و سرعت موردنیاز برای برخاستن هواپیما فشرده می شود.سپس با یک واکنش نیوماتیکی، تغییرات فشار باعث ایجاد انرژی جهت پرتاب هواپیمای مهاجر2 می شود. از مزایای این پرتابگر می توان به سادگی و کاربرد آسان، زمان اندک برای آماده سازی، ارزان بودن، گاز مورد استفاده برای شارژ و کارکرد یکنواخت و مطمئن اشاره کرد. پرتابگر نیوماتیک در دو نمونه مختلف، قابل نصب روی خودروهای سبک و یا به صورت یدک تولید شده است.
بازیافت هواپیمای مهاجر2 با توجه به مکان بازیافت به وسیله چتر یا ارابه صورت میگیرد. در صورتی که یک مسیر پرواز نسبتاً کوتاه وجود داشته باشد، فرود هواپیما به وسیله ارابه میسر است. با توجه به اینکه نیروی اصطکاک سورتمه با سطح زمین زیاد است، هواپیما به آرامی در مسیر پرواز متوقف می شود.
گفتنی است، فرود هواپیما و پایداری آن در زمین های ناهموار به سادگی انجام میگیرد.در سورتمه هواپیمای مهاجر2 از یک ضربه گیر هیدرولیکی به منظور خنثی کردن ضربه های ناشی از برخورد هواپیما با زمین استفاده شده است.در صورتی که امکان فرود با سورتمه نباشد، بازیافت هواپیما با چتر صورت می گیرد. در این روش، پس از آنکه هواپیما به محل موردنظر برای بازیافت هدایت و ارتفاع مناسب انتخاب شد، فرمان بازیافت توسط کاربر صادر می شود. در این هنگام موتور هواپیما خاموش شده، چتر باز می شود وهواپیما به آرامی فرود می آید. در این حالت هم سورتمه هواپیما خنثی کننده ضربه های ناشی از برخورد هواپیما با زمین است.
صاعقه1
صاعقه1، هواپیمایی بدون سرنشین و از نوع بال دلتا است که توسط متخصصان داخلی طراحی و به تولید انبوه رسیده، در اختیار نیروهای مسلح قرار گرفته است. صاعقه جزء سریع ترین پهپادهای ایرانی اس. همین عامل سرعت بالا آن را به ابزار مناسبی برای تمرین ادوات توپخانه ای تبدیل کرده است. این پهپاد، از نظر تحرک پذیری، در زمره پهپادهای چابک قرار می گیرد. به خصوص، با توجه به پیکربندی و عدم وجود سطح متعادل کنده، به نظر می رسد این پرنده با ناپایداری ذاتی یا پایداری کم طراحی شده باشد.این ویژگی، باعث چابکی پرنده در پاسخ به فرمان های صادر شده می شود.
این هواپیمای بدون سرنشین توسط پرتابگر JATOپرتاب می شود. این پرتابگر که توسط کارشناسان داخلی طراحی و ساخته شده، این امکان را فراهم می کند که هواپیما بدون نیاز به مسیر پروازی بتواند سرعت لازم را جهت پرواز به دست آورد. در این پرتابگر از نیروی راکت با سوخت جامد استفاده شده است. به کمک این پرتابگر، امکان پرتاب هواپیما در هر شرایط و موقعیتی وجود دارد وبه راحتی می توان آن را ز روی عرشه ناو، خودروی سبک، در مناطق کوهستانی و حتی از درون یک پناهگاه هواپیما را به پرواز درآورد.صاعقه1 در آموزش عملیات پدافند هوایی به عنوان هدف برای سامانه های دفاع هوایی غیرراداری و همچنین فریب دشمن در صحنه نبرد استفاده می شود. اجرای رزمایش در صاعقه1 از طریق یک دستگاه رادیو واپایش موسوم به «PCM» با سامانه ردیاب (با تأمین پایداری پرواز به وسیله یک سامانه پایداری خودکار، دید در شب) صورت می گیرد.این پرنده با توجه به وزن کم، آیرودینامیک مناسب و بهره گیری از فناوری مواد مرکب سبک وزن در سازه با سرعت بالایی توانایی اجرای انواع رزمایش های پروازی را دارد.بازیابی این هواپیما معمولاً توسط چتر صورت می گیرد ودر شرایط اضطراری می تواند به آرامی توسط خلبان در مسیر پرواز فرود آید. بیشینه سرعت صاعقه، 250 کیلومتر، شعاع پرواز 10 کیلومتر، سقف پرواز 11 هزار پا(حدود 3300 متر) و مداومت پروازش حدود 60 دقیقه است.
صاعقه2
این پرنده، همانند صاعقه1 به عنوان یک هواپیمای هدف، جهت آموزش کارکنان پدافند هوایی به منظور ایجاد توانایی در ردگیری هدف های پرونده و ارزیابی عملکرد سامانه های ضدهوایی(از طریق بهینه سازی نمونه صاعقه1) طراحی و تولید شده که توسط یک ایستگاه واپایش زمینی متحرک، هدایت و مهار می شود. هواپیمای صاعقه2، توسط پرتابگر JATO پرتاب می شود. این پرنده با داشتن بازتابنده (Reflector) و منور (Flair) این امکان را فراهم می کند که در نظر رادار یا جستجوگر موشک ها به اندازه یک هواپیمای واقعی دیده شود تا شبکه موشک های هدایت شونده راداری و حرارتی بتوانند آن را به عنوان هدف هوایی، تشخیص داده، به سوی آن شلیک کنند.صاعقه2، با داشتن خط انتقال داده(اطلاعات) متشکل از تجهیزات الکترونیکی، مخابراتی و ایستگاه واپایش زمینی قابل حمل است که در عین وزن کم، مجهز به رایاته های مناسبی است که می تواند در ارتفاع 10 تا 12 هزارپایی (سه هزار تا سه هزار و 600 متری) و بُرد 50 کیلومتری پرواز کند.
از آنجا که صاعقه2 به منظور هدف قرار گرفتن توسط موشک های راداری استفاده می شود، لازم است هواپیما در ارتفاع مناسب پرواز کند. بنابراین جهت هدایت و واپایش هواپیما کاربر نیاز به داشتن اطلاعات پروازی از هواپیما دارد. به این منظور، خط انتقال داده و ایستگاه زمینی امکان دستیابی کاربر به این اطلاعات را فراهم می کند. هدایت و واپایش این هواپیما در شکل نیمه خودکار، یعنی اعمال فرمان کاربر به صورت رادیویی که طی آن هواپیما با توجه به دریافت اطلاعات پروازی هواپیما ومأموریت تعیین شده هدایت می شود.
توفان/چمران2
توفان، برای یافتن و انهدام دشمن با استفاده از جستجوگر دید در شب ساخته شده است. این پهپاد برای اجرای عملیات رزمی به صورت انتحاری طراحی شده و با ابعاد کوچک- بدون آنکه مورد شناسایی قرار گیرد- به هدف نزدیک شده و به کمک سرعت بالایی که دارد، امکان واکنش برای دشمن را بسیار دشوار می کند. این پهپاد با استفاده از مواد جاذب امواج رادار ساخته شده و سطح مقطع راداری اش بسیار پایین است. دوربین جلونگر که در دماغه هواپیما قرار دارد، تا آخرین لحظه تصاویر را به صورت آنی ارسال می کند تا کار هدف گیری به انجام برسد.
