آشنایی با گران‌ترین شکست نظامی تاریخ + عکس

به گزارش خبرگزاری دفاع مقدس به نقل از مشرق، جنگنده تهاجمی مشترک F-۳۵ JSF ساخت شرکت لاکهید مارتین آمریکا که قرار است در آینده تبدیل به ستون فقرات یگان جنگنده ارتش آمریکا و متحدانش بدل شود هر روز با دردسری جدید رو به رو میشود.

مشکلات نرمافزاری، نشت روغن از درون جنگنده و آخرین مورد، بروز انفجار در موتور از جمله دلایلی است که بارها به خاطر آن ناوگان این جنگنده زمینگیر شده است. آخرین اتفاق فاجعهبار برای برنامه اف ۳۵ زمینگیر شدن کل ناوگان این جنگنده و عدم شرکت آن در نمایشگاه هوایی فارنبرو در انگلستان (که در حال برگزاری است) به دلیل حادثه انفجار در موتور آن بود.

این پروژه که تاکنون چیزی در حدود یک تریلیون دلار هزینه در بر داشته و بهعنوان گرانترین پروژه تسلیحاتی تاریخ شناخته شده است شاید چیزی بیشتر از یک فاجعه تمامعیار برای آمریکا و متحدانش نباشد. در این مطلب نگاهی دقیقتر به این جنگنده آمریکایی و مشکلات آن خواهیم داشت.

F-۳۵A

F-۳۵B

F-۳۵C

 

خانواده جنگندههای F-۳۵JSF

 

میتوان اینگونه گفت که آمریکاییها به نوعی قصد دارند تا با برنامه اف ۳۵ تجربه موفق جنگنده افسانهای اف ۴ فانتوم ساخت شرکت مکدانلد داگلاس را زنده کنند. این جنگنده بهطور همزمان در نیروی هوایی، دریایی و سپاه تفنگداران دریایی آمریکا خدمت کرده و بازار صادراتی بسیار خوبی را نیز برای آمریکا به وجود آورد.

نیروی هوایی ایران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی نزدیک به ۱۹۰ فروند فانتوم را خریداری کرد. اما برای جانشینی فانتوم هر کدام از بخشهای نیرویهای مسلح آمریکا بهدنبال نیازهای جدید خود رفتند و جنگندههای جدیدی مثل F-۱۴، F-۱۵، F-۱۶، F-۱۸، AV-۸B و A-۱۰ از جمله پرندههای رزمی بودند که هر کدام بخشی از وظایف فانتوم را در نیروهای مسلح آمریکا بر عهده گرفته و در ضمن به متحدین این کشور نیز در بسیاری از نقاط جهان صادر شدند.

F-۱۶

 

A-۱۰

 

AV-۸B

 

F/A-۱۸


هواپیماهایی که اف ۳۵ جایگزین آنها خواهد شد

 

F-۳۵ در سه مدل A، B و C طراحی و ساخته شده است که مدل A متعلق به نیروی هوایی، مدل B متعلق به سپاه تفنگداران دریایی و مدل C متعلق به نیروی دریایی آمریکا است. دیگر کشورهای حاضر در این طرح عبارتاند از: انگلستان، نروژ، هلند، ترکیه، دانمارک، رژیم صهیونیستی، استرالیا، کانادا، ایتالیا و سنگاپور.

با ورود به فضای قرن بیست و یکم و پایان جنگ سرد و تغییر کلی فضای نبردها آمریکاییها بهدنبال این قضیه رفتند که شاید بتوانند تجربه موفق فانتوم را یک بار دیگر تکرار کنند؛ ولی باید گفت که مشکلات از همین نقطه آغاز میشود.

جنگنده جدید میبایست پنهانکار بوده و در همچنین در مدل مورد استفاده برای سپاه تفنگداران دریایی قابلیت نشست و برخاست عمودی مثل جنگنده هریر را نیز داشته باشد. علاقهمندان به هوانوردی حتماً مطلع هستند که فانتوم با وجودی که در ابتدا یک جنگنده ناونشین بود اما با کمترین تغییر ممکن، خصوصاً در بخش طراحی کلی بدنه و سامانه پیشران به خدمت سایر نیروهای آمریکایی و مشتریان جهانی در آمد و در آن زمان خبری از طراحی پنهانکار، قابلیت حمل تسلیحات در داخل بدنه و یا قابلیت عمود پروازی نبود.

برای فهم بهتر این مسئله خوب است به سراغ یک مقایسه بین جنگنده اف ۳۵ به عنوان یک پرنده پنهان کار نسل پنج و جنگنده روسی سوخوی ۳۵ به عنوان یک جنگنده نسل ۴++ داشته باشیم. در نگاه اول شاید بسیاری از افراد تصور کنند که اف ۳۵ به راحتی سوخوی روسی را از میان برمیدارد اما مطالعات انجام شده توسط خود غربیها حقایق بسیار جالبی را در مورد این به اصطلاح ابرجنگنده آمریکایی مشخص میکند.

سوخوی ۳۵

 

در ابتدا با یک سری از مؤلفههای ساده پروازی مثل برد، سرعت و سقف پروازی شروع میکنیم. برد جنگنده اف ۳۵ با سوخت قابل حمل در درون بدنه خود در مدل A در حدود ۲۲۰۰ کیلومتر و برای سوخوی ۳۵ در حدود ۱۸۰۰ کیلومتر است. البته سوخوی ۳۵ میتواند با حمل یک مخزن سوخت ۶ هزار لیتری در زیر بدنه خود به راحتی برد را ۴۵۰۰ کیلومتر افزایش دهد.

در زمینه سقف پروازی عدد مورد نظر برای هر دو پرنده در حدود ۱۸ کیلومتر از سطح زمین است. در بخش سرعت اما سوخوی ۳۵ با قابلیت پرواز با سرعت بیش از ۲ برابر سرعت صوت دست برتر را نسبت به اف ۳۵ که بیشترین سرعت آن ۱. ۶ ماخ است را دارد.

در بحث ارتفاع عملیاتی خصوصاً برای نبردهای هوا به هوا این عدد برای اف ۳۵ در حدود ۷ کیلومتر یا به عبارتی ۲۵ هزار پا و برای سوخوی ۳۵ در حدود ۴۰ هزار پا یا به عبارتی ۱۲ کیلومتر است. این اعداد در بحث شلیکهای فراتر از میدان دید بسیار مؤثر هستند. نکته اینجاست که بر اساس اصول فیزیک هواپیمایی که از ارتفاع بالاتر و با سرعت بیشتر موشکی را پرتاب کند سلاح پرتاب شده خود را به برد و سرعت بیشینه میرساند.
 
در اینجا این سؤال پیش میآ ید که آیا هواپیمای اف ۳۵ نمیتواند سوخوی ۳۵ را زودتر شناسایی کند؟

برای پاسخ به این سؤال به رادارها و سامانههای شناسایی در دو هواپیما اشاره میکنیم. هر دو هواپیما از رادار باند ایکس آرایه فازی بهره میبرند که برای اف ۳۵ این مدل APG-۸۱ از نوع فعال و برای سوخوی ۳۵ مدل Irbis-E از نوع غیر فعال است. هر دو رادار تقریباً از تواناییهای مشابهی در این بخش برخوردار هستند و اف ۳۵ در این بخش خصوصاً به خاطر اینکه در بخش جلویی خود از کمترین سطح مقطع راداری برخوردار است به نظر دست بالا را دارد.

مقایسه پوشش راداری اف ۳۵ و سوخوی ۳۵

 

اما سوخوی ۳۵ یک رادار کمکی باند L در اختیار دارد که به طور خاص در فلپهای جلویی بال هواپیما نصب شده و بهصورت اختصاصی برای کشف اهداف پنهانکار طراحی شده است و به سوخوی ۳۵ در کشف اهداف پنهان کار کمک میکند. همچنین باید به این مسئله اشاره که مجموعه راداری و سنسورهای اف ۳۵ توان جستجوی محیطی به زاویه ۱۲۰ درجه در مقابل خود را داشته و این در حالی است که این عدد برای سوخوی ۳۵ ۲۴۰ درجه است.

محل قرارگیری رادارهای باند آل در سوخوی ۳۵

 

در ضمن باید به این نکته نیز اشاره کرد که در بحث برد موشکهای فراتر از میدان دید برتری متعلق به سوخوی ۳۵ بوده و موشکهایی مثل سری R-۷۷ از برد بیشتری نسب به موشک اصلی میان برد اف ۳۵ یعنی امرام برخوردار است.

هواپیمای اف ۳۵ به سامانه AAQ-۴۰ که یک سیستم الکترواپتیک بوده و در زیر بدنه نصب شده مجهز است. این سامانه توان کشف اهداف هوایی و زمینی را داشتی ولی بیشتر توجه و تمرکز این سامانه بر روی جستجوی اهداف زمینی است.

در مقابل هواپیمای سوخوی ۳۵ به یک سامانه پیشرفته جستجوی فروسرخ پیشرفته مجهز است که عمدتاً از آن برای کشف اهداف هوایی بهره میبرد. بر اساس اطلاعات مندرج در پایگاه اینترنتی Air Power Australia این سامانه نصب شده بر روی هواپیمای سوخوی ۳۵ که البته بر روی سایر اعضای خانواده فلانکر مثل سوخوی ۳۰ نیز نصب شده است به راحتی توان کشف اف ۳۵ را پیش از رسیدن به برد لازم برای پرتاب موشک را دارد.

 این مسئله را نیز به یاد داشته باشید که موتور مورد استفاده در اف ۳۵ یعنی F-۱۳۵ ساخت شرکت پراتاند ویتنی یکی از داغترین موتورها در دنیای امروز به حساب میآید که تشعشعات فروسرخ گستردهای را پخش کرده و کشف آن را به وسیله سامانههای جستجو گر فروسرخ آسانتر میکند.

حال به بحث پرتاب موشک و دفاع در برابر حملات در برابر موشکهای هدایت راداری میپردازیم. موشک اصلی اف ۳۵ برای نبردهای فراتر از میدان دید موشک AIM-۱۲۰ امرام در مدل C است که البته در حال حاضر کار بر روی مدل D نیز به عنوان مدل پیشرفتهتر ادامه دارد. در مقابل هواپیمای سوخوی ۳۵ با موشکهای سری R-۲۷ و R-۷۷ برای نبرد در فواصل دور مجهز شده است.

موشک AIM-۱۲۰

 

ذکر نکاتی در اینجا مهم به نظر میآید، اول اینکه موشک روسی R-۷۷ از لحاظ برد دست برتر را نسبت به امرام آمریکایی دارد و این برتری همچنین در زمینه مانور پذیری به لطف طراحی بالههای صلیبی شکل در انتهای این موشک نیز تضمین شده است. در عین حال و همان گونه که در ابتدای متن نیز اشاره شد ارتفاع پروازی بالاتر و همچنین سرعت بیشتر سوخوی ۳۵ در بحث به دست آوردن برد و شتاب بیشینه در موشک مذکور بسیار مهم است.

موشک R-۷۷

 

مسئله دیگر بحث سامانههای جنگ الکترونیک و مانور پذیری هر دو پرنده است. با نگاهی به تاریخ نبردهای هوا به هوا خصوصاً با استفاده از موشکهای هدایت راداری