حالا وقت نابودی گنبد آهنین با «هرمز۱» است + عکس

به گزارش خبرگزاری دفاع مقدس به نقل از مشرق، از زمان نبرد انگلستان در تابستان ۱۹۴۰ میلادی در جنگ جهانی دوم، اهمیت رادار به شکل خاصی توسط تمامی کشورهای صاحب تکنولوژی درک شد و صاحبان تکنولوژی در این بخش سریعا به سمت طراحی و ساخت انواع رادارها رفتند، اما از همان زمان نیز کشورهای صاحب تکنولوژی بهدنبال راههایی برای غلبه بر رادارها بودند.

در طول سالهای بعد، روشهای گوناگونی برای مقابله با رادارها استفاده شد که میتوان از آن میان به حرکت جنگندههای مهاجم در ارتفاع پایین برای در امان ماندن از امواج رادار، استفاده از سامانههای جنگ الکترونیک برای کور کردن رادارها و بهرهگیری از فناوریهای پنهانکاری اشاره کرد.

اما راه دیگر در مبارزه با سامانههای راداری استفاده از موشکهای ضد رادار بود که هنوز هم استفاده از آن در ارتشهای مختلف جهان متداول است. در ابتدا باید دید اصولا موشک ضد رادار چیست و دارای چه مزیتهایی است؟

به زبان ساده، موشک ضد رادار سلاحی است که از امواج رادار بهمنظور ردیابی بهره برده و به سمت منبع انتشار این امواج حمله میکند. به همین دلیل است که در زبان انگلیسی و در بسیاری از ترجمههای فارسی، با واژه موشکهای ضد تشعشع رو به رو میشویم.

اولین کاربرد گسترده موشکهای ضد رادار به زمان جنگ ویتنام باز میگردد.

در این جنگ بود که برای اولین بار موشکهای سطح به هوا در حجم بالا مورد استفاده قرار گرفتند. سامانه پدافند هوایی SA-۲ ساخت شوروی سابق تبدیل به یک کابوس واقعی برای یگانهای پروازی آمریکا در ویتنام شده بود و تلفات بالایی را بر هواپیماهای آمریکایی وارد کرد. موشک ضد رادار AGM-۴۵ شرایک یکی از اولین پاسخهای ویژه آمریکا به تهدید سامانههای سطح به هوا بود. این موشک آمریکایی به سمت امواج رادار موسوم به Fan Song که برای سامانه موشکی سام ۲ به کار میرفت، رفته و آن را نابود میکرد.

موشک AGM-۴۵

حمله هوایی آمریکا به لیبی در دهه ۱۹۸۰ میلادی، عملیات طوفان صحرا در سال ۱۹۹۱ و همچنین عملیات ناتو بر فراز بوسنی در سال ۱۹۹۹ میلادی از جمله نبردهایی بود که در آن موشکهای ضد رادار به وفور مورد استفاده قرار گرفته و عمدتا توانستند سامانههای راداری خصوصا گونههای با تحرک پایینتر را با موفقیت مورد اصابت قرار بدهند.

در دوران جنگ تحمیلی نیز ارتش بعثی با حمایت متحدان غربی خود توانسته بود به مدلهایی از این موشک دست پیدا کند و علیرغم تدابیر فرماندهان مبتکر کشورمان در آن زمان، خسارتهای مادی و معنوی مختلفی را به سامانههای دفاعی کشورمان وارد کرد.

موشکهای ضد رادار اما گونههای مختلفی دارند. موشکهای هوا به سطح مثل AGM-۸۸ آمریکایی و یا KH-۳۱ روسی از جمله معروفترین موشکهای ضد رادار هوا پرتاب هستند. اما در بخش سطح به سطح نیز میتوان از برخی از موشکهای ضد کشتی با قابلیت ضد رادار نام برد.

برای نمونه موشک فرانسوی اگزوست و یا موشک ضد کشتی روسی P_۷۰۰ دارای قابلیت «آشیانهیاب راداری» هستند که همان بحث تعقیب امواج راداری تولید شده از رادار یک شناور و حمله به منبع آن است.

موشک KH-۳۱

موشکهای سطح به هوا با قابلیت ضد رادار نیز در جهان وجود دارد. با توجه به نقش برجسته هواپیماهای هشدار زودهنگام هوابرد در نبردهای امروزی، چندین مدل از موشکهای سطح به هوا بهمنظور یافتن امواج راداری اینگونه پرندهها و حمله به آنها تغییر یافتهاند که از این میان میتوان به موشکهای S-۲۰۰ و S-۳۰۰ روسی و HQ-۹ چینی اشاره کرد.

گونههایی از موشکهای هوا به هوا نیز به همین منظور توسعه یافتند که از این میتوان به R-۲۷P و KS-۱۷۲ روسی اشاره کرد. این موشکهای نیز با استفاده از قابلیت آشیانه یاب راداری بر روی منبع تششع قفل کرده و به سمت آن حرکت میکنند. مزیت بزرگ این سلاحها این است که عملا دشمن را در موضع تدافعی قرار داده و او را مجبور به از کار انداختن بخشی از سامانههای خود میکند. برای فهم این مسئله به این توضیحات توجه کنید:

 «اصولا یک موشک ضد رادار و یا به عبارت سلاحی با قابلیت آشیانهیاب راداری از امواج ساطع شده از رادار و سیستمهای جنگ الکترونیک خود دشمن برای یافتن و حمله به آن بهره میبرد. این در حالی است که در زمان استفاده از جستجوگر رادار خودی، شما باید هدف را با استفاده از رادار خود شناسایی و بر روی آن قفل کرده و شلیک کنید. اما در زمان استفاده از موشکهای ضد رادار میتوان در حالت جستجوی غیر فعال منتظر امواج راداری دشمن شده و موشک مورد نظر را به سمت منبع آن پرتاب کرد.»

ورود هرمز به سازمان رزم سپاه

اما نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در دستاوردی بسیار جالب که به نوعی در نوع خود در جهان مشابهی ندارد موشک ضد رادار بالستیکی را با نام هرمز -۱ رونمایی کرد. این موشک برای اولین بار در جریان بازدید فرماندهی کل قوا از نمایشگاه دستاوردهای این نیرو به همراه موشک ضد ناو «هرمز – ۲» رونمایی شد.

در دنیا تا قبل از رونمایی از این موشک، هیچ موشک بالستیک ضد رادار در نیروهای مسلح دنیا وجود نداشته یا حداقل هیچ ارتشی اقدام به اعلام این موضوع یا تلاش برای ساخت آن نداشته است.

موشکهای هرمز ۱ و ۲

در نگاه اول میتوان مشاهده کرد که این دو موشک جدید، شباهت زیادی به موشکهای سری فاتح ۱۱۰ داشته و میتوان گفت که هرمز ۱ و ۲ نیز به نوعی اعضای جدید خانواده موشکهای پر قدرت، دقیق و استراتژیک فاتح ۱۱۰ هستند.

فاتح ۱۱۰

در جریان یک گفتوگوی تلویزیونی، سردار حاجیزاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران به تشریح مشخصات این سامانهها پرداخت. بر این اساس، برد موشک هرمز ۱ در حدود ۳۰۰ کیلومتر اعلام و سرعت موشک هرمز ۲ نیز بین ۴ الی ۵ برابر سرعت صوت بیان شد. با توجه به شکل و ظاهر بسیار شبیه به هم هر دو سامانه، میتوان اینگونه گمانهزنی کرد که سرعت موشک هرمز – ۱ نیز در همین حدود ۵ ماخ است.

اما هرمز ۱ دارای چه مزایای و ویژگیهای خاصی است؟

 موشک هرمز ۱ بر خلاف موشکی مثل خلیج فارس که از هدایت اپتیکی بهره میبرد و یا موشک فاتح ۱۱۰ که از یک جستجوگر راداری استفاده میکند، از جستجوگرهای امواج راداری بهره برده و در به منبع انتشار آنها حمله میکند.

موشکهای بالستیک در این برد معمولا تا ارتفاع حدودا ۶۰ کیلومتری بالا رفته و سپس حرکت به سمت هدف را آغاز میکنند. در این ارتفاع دمای هوا در حدود منفی ۱۳ درجه سانتیگراد بوده و سرعت صوت نیز در این ارتفاع در حدود ۳۲۳ متر بر ثانیه و یا به عبارتی ۱۱۶۳ کیلومتر بر ساعت است.

با رسیدن به سرعت ۵ ماخ، در حقیقت سرعت موشک مورد نظر به حدود ۵۸۱۵ کیلومتر در ساعت میرسد. این سرعت در واحد متر بر ثانیه، در حدود ۱۶۰۰ متر بر ثانیه است و این بدین معنا است که موشک مورد نظر با این سرعت در زمانی برابر با ۱۸۷ ثانیه یا به عبارت ۳ دقیقه و ۷ ثانیه به هدف خود در فاصله ۳۰۰ کیلومتری میرسد.

وزن سر جنگی این موشک بهطور رسمی اعلام نشده است، اما با توجه به شباهت آن به خانواده موشکهای فاتح ۱۱۰ و همچنین موشک خلیج فارس، میتوان وزن سرجنگی این موشک را در حدود ۶۰۰ الی ۶۵۰ کیلوگرم تخمین زد.

این وزن سرجنگی به همراه سرعت بالای موشک در هنگام برخورد هرمز-۱ را برای هر هدف به یک کابوس واقعی بدل میکند. همانگونه که در تصاویر مربوط به آزمایش این موشک نیز مشخص شد هرمز – ۱ توانسته است کانتنری به طول تنها ۶ متر را که راداری بر روی آن نصب شده بود را منهدم کند که دقت و عملکرد فوقالعادهای محسوب میشود.

یکی از هدفهای بالقوه این موشک، میتواند سامانه دفاع هوایی مشهور و پرادعای پاتریوت باشد که در جریان همان مصاحبه سردار حاجیزاده به آن نیز اشاره شد.

سامانه پاتریوت که در حال حاضر ستون فقرات پدافند هوایی آمریکا و متحدانش را تشکیل داده، میتواند با طیفی از اهداف هوایی مثل هواپیماهای رزمی، پهپادها و موشکهای بالستیک و کروز درگیر شود. موشک پاتریوت بر خلاف تبلیغات گستردهای که در مورد آن شده است دارای نقاط ضعفی هم هست که از جمله آن میتوان به از کار افتادن سامانه نرمافزاری آن در هنگام پردازش حجم بالای اطلاعات، چندین مورد سرنگون کردن هواپیماهای خودی در جریان عملیات طوفان صحرا و عدم موفقیت در برابر موشکهای اسکاد عراقی در همان جنگ اشاره کرد.

در هر حال پاتریوت تحت چندین مرحله ارتقاء قرار گرفته و امروزه به عنوان PAC-۳ در حال خدمت است.

اما چند نکته در مورد پاتریوت وجود دارد که آن را در برابر سامانهای مثل هرمز – ۱ آسیبپذیر میکند. اولا که سامانه پاتریوت از چندین بخش مختلف تشکیل شده و از تحرک کافی برخوردار نیست. بر اساس اطلاعات موجود، این سامانه برای تغییر جهت و عوض کردن محل استقرار خود به ۳۰ دقیقه زمانی نیاز دارد، در حالی که موشک هرمز ۱ مسافت ۳۰۰ کیلومتر را در حدود ۳ دقیقه طی میکند.

رادار و پرتاب گر موشک پاتریوت

برد درگیری موشک پاتریوت در حدود ۱۶۰ کیلومتر و ارتقاع درگیری آن ۲۴ کیلومتر است. این بدین معنا است که خود موشک پاتریوت از زمان رصد موشک هرمز – ۱ تا لحظه برخورد آن تقریبا تنها ۱. ۵ دقیقه فرصت دارد. فراموش نکنیم که سامانه پاتریوت باید هدف خود را کشف، رهگیری کرده و سپس روی آن قفل کرده و موشکهای خود را به سمت آن شلیک کند. فرآیندی که خود نیز تا حدودی زمانبر است.

یکی از نکات مثبت در مورد موشکهای ضد رادار این است که این سامانهها در بسیاری از مواقع دشمن را مجبور میکنند که رادارهای خود را خاموش کرده تا موقعیت خود را در اصطلاح لو ندهند. این مسئله خود نیز یک نکته مثبت برای طرف مقابل محسوب شده و به نوعی شکافی را در سپر دفاعی طرف مقابل ایجاد میکند.

در این شرایط موشکهای دیگر مثل فاتح ۱۱۰ میتوان برای حمله به هدف مورد نظر استفاده کرد.

هدف دیگری که میتوان بر ضد آن از موشک هرمز ۱ استفاده کرد، شناورهای نظامی هستند. فراموش نکنیم که موشک هرمز -۱ یک موشک ضد رادار است و به دنبال امواج راداری حرکت میکند. سردار حاجیزاده خود در این مورد میگوید: «هرمز ۱ ضد رادار است و میتواند رادارهای روی ناو هواپیمابر یا یک سایت پاتریوت در خشکی و یا یک سایت راداری جستجوگر را منهدم کند.»

این مسئله به این معنا است که نوع هدف برای هرمز-۱ مطرح نیست و این موشک بهدنبال امواج راداری به هر هدفی، چه بر روی خشکی و چه سطح آب حمله میکند.

باید توجه داشت که به طور کلی ناوهای هواپیمابر آمریکایی کلاس نیمیتز مثل ناو هواپیمابر جرج بوش از سه سامانه برای جستجوی هوایی بهره میبرند؛ یکی رادار سه بعدی مدل «AN/SPS-۴۸E»، دیگری رادار دو بعدی «SPS-۴۹A (V) ۱» و دیگری سامانه «TAS» مارک ۳۲.

ناو هواپیمابر جرج بوش

رادار «AN/SPS-۴۸E» یک رادار سه بعدی جستجوگر هوایی است که در دو باند E و F و در فرکانسهای ۲ تا ۴ گیگاهرتز فعالیت میکند. این رادار در حدود ۲ تن وزن داشته و در هر دقیقه میتواند ۱۵ چرخش ۳۶۰ درجه داشته باشد. این رادار اطلاعات کاملی را در خصوص فاصله، ارتفاع و سمت هدف مورد نظر را در اختیار کاربر میگذارد.

شرکت سازنده این رادار رسما اعلام کرده است که این رادار میتواند اهدافی را در فاصله ۴۶۰ و ارتفاع ۳۰ کیلومتری شناسایی کند. اطلاعات بدست آمده از این رادار برای تغذیه و هدایت سامانههای موشکی موجود در این ناو مثل سیستم Sea Sparrow و یا سامانههای موجود بر روی سایر شناورهای همراه ناو هواپیمابر مورد استفاده قرار میگیرد.

رادار بعدی که بر روی این ناوها نصب شده است رادار دو بعدی SPS-۴۹A (V) ۱ ساخت شرکت ریتهون است. این رادار برد بلند نیز وظیفه جستجو و کشف اهداف هوایی در ارتفاع پایین و بالا را داشته و میتواند اطلاعات بهدست آمده را با سایر سیستمهای موجود بر روی ناو هواپیمابر و یا کشتیهای همراه آن به اشتراک بگذارد.

رادار دو بعدی SPS-۴۹A (V) ۱

این رادار برد بلند در باند ال و در فرکانسهای ۸۵۱ تا ۹۴۲ مگا هرتز فعالیت میکند و میتواند تا فاصله ۴۷۴ کیلومتری و تا ارتفاع ۴۵ کیلومتری را کاوش کند. این رادار بهصورت اختصاصی برای بحث جنگ ضد هوایی طراحی شده و در صورت لزوم توان پشتیبانی از رادارهای سه بعدی را نیز دارد.

در این رادار از پردازندههای دیجیتال با قابلیت تجزیه و تحلیل سریع اطلاعات استفاده شده و از مقاومت بالایی در برابر اخلالهای الکترونیکی برخوردار است.

اما سومین سامانه راداری موجود در این ناوها، سیستمی موسوم به «TAS» است که بهصورت اختصاصی برای شناسایی، رهگیری و اندازه گیری میزان تهدید اهداف هوایی با سطح مقطع راداری پایین در ارتفاع بسیار بالا و یا پایین طراحی و ساخته شده است. این سامانه که در فرکانس ۱۲۱۵ تا ۱۴۰۰ مگاهرتز فعالیت میکند در حقیقت بخشی از سامانه کنترل آتش موشکی مارک ۹۱ است که بر اساس اطلاعات بهدست آمده از «TAS»، به درگیری با اهداف هوایی میپردازد.

تمامی رادارهای فوق که وظیفه کشف و شناسایی و جستجوی محیط اطراف ناوهواپیمابر را بر عهده دارند از گونه رادارهای فعال هستند و با فرستادن امواج به اطراف فعالیت میکنند که این امر آنها را به اهدافی مناسب برای موشک هرمز -۱ تبدیل میکند. اصابت حتی یک فروند از موشکهای هرمز ۱ به پل فرماندهی ناوهای هواپیمابر آمریکا که محل قرارگیری این رادارهای میباشد به راحتی میتواند این شناورهای عظیم را از حالت عملیاتی خارج کند.

باید گفت نکته دیگر در مورد سامانه موشکی هرمز -۱ بحث تحرک بالای این سامانه است که بر روی یک پرتابگر با تحرک بالا قرار دارد. شلیک این موشک به همراه شلیک موشکی مثل خلیج فارس میتواند برای هر دشمنی در سطح دریا یک کابوس واقعی باشد، زیرا حالا دشمن با دو نوع موشک فوق العاده سریع رو به رو است که از دو سیستم هدایتی کاملا متفاوت بهره برده و مقابله با هر کدام از آنها مشکلات خاص خود را دارد.

در عین حال، با توجه به تلاش گسترده رژیم صهیونیستی برای قتل عام گسترده مردم بیدفاع فلسطین اشغالی و حملات اخیر این رژیم به غزه، انتقال چنین موشکهایی به حامیان و رزمندگان مقاومت در اطراف رژیم صهیونیستی میتواند ضمن از بین بردن گنبد آهنین و سایر سامانههای دفاعی و پدافندی اسرائیل در زمین و دریا، شرایط لازم را برای انتقامگیری از کشتار دهها کودک مطلوم فلسطینی در طول روزهای اخیر فراهم کرد.