ایران قصد کشورگشایی و توسعه ارضی ندارد

به گزارش خبرگزاری دفاع مقدس؛  بعد از فتح خرمشهر در عملیات بیت المقدس ، برتری سیاسی نظامی برای جمهوری اسلامی حاصل شد . با این شرایط و برتری، پایان جنگ و پیگیری آن توسط سازمان های بین المللی همچون سایر موارد مشابه با جدیت و عدالت و تنبیه متجاوز تصور بیهوده ای نبود .

اما برخلاف پیش بینی ها چنین کوششی از سوی غرب و سازمان های بین المللی دیده نمی شد . آنها تمام تلاش خود را انجام می دادند تا ایران در مذاکرات صلح در موضع برتر حاضر نباشند .

عراق به دلیل شکست های پیاپی در عملیات های طریقالقدس ، فتحالمبین و بیت المقدس در عرصه های سیاسی نظامی تضعیف شده و مسئله صلح را مطرح می کرد . حتی صدام بعد از عملیات بیت المقدس استراتژی نظامی خود را تغییر داد و با عقب نشینی از برخی مناطق اشغالی نظیر ایلام ، سعی داشت خود را در عرصه سیاست جهانی، صلح طلب معرفی کند .

 بعثی ها در حالی این ادعا را مطرح می کردند که هیچ تغییری در ماهیت این رژیم و رفتار آنها مشاهده نمی شد. عراقی ها با لغو یک طرفه قرارداد 1975 الجزایر و اشغال بخشی از خاک ایران و ادامه دادن حملات همه جانبه (به جز زمینی) به اعمال نافی صلح خودشان ادامه می دادند .

از طرفی بدلیل سوابق و شخصیت صدام ، جمهوری اسلامی صلح بدون تضمین لازم را نمی پذیرفت چون هیچ اعتمادی به حکومت عراق و تعهدات آن وجود نداشت . حتی در پایان جنگ و پس از تصویب قطعنامه 598 ، عراق با نقض این قطعنامه ، مهر تاییدی بر درستی بی اعتمادی ایران زد .

بنابراین مطرح کردن بحث صلح توسط عراق ، صرفا برای زمان گرفتن از جمهوری اسلامی بود تا بوسیله آن بتوانند خود را از موضع ضعف خارج و اوضاع را به نفع خود دگرگون کنند و با استفاده از توان مهندسین خارجی به بهبود و تقویت استحکامات دفاعی خود بپردازد .

شورای امنیت یک روز قبل از شروع عملیات رمضان قطعنامه 514 را در تاریخ 21 تیر 1361 مطابق با 12 ژوییه 1982 صادر کرد. این شورا به جز صدور قطعنامه 479 در هفته نخست جنگ، تا زمان اجرای چهار عملیات بزرگ ایران برای بیرون راندن ارتش متجاوز عراق ، ساکت مانده بود .

پس از شکست نیروهای اشغالگر عراق در عملیات بیت المقدس ، شورای امنیت سازمان ملل دوباره فعال شد و پس از گذشت نزدیک به 50 روز از آزادسازی عمده سرزمینهای ایران، در جلسه 2383 خود این قطعنامه را به اتفاق آراء تصویب کرد .

مفاد این قطعنامه «آتش بس و خاتمه فوری همه عملیات نظامی» و «عقب کشیدن نیروها به مرزهای شناخته شدة بینالمللی»، «و کوششهای میانجیگری از طریق دبیر کل سازمان ملل به منظور نیل به حل جامع اختلافات به نحو عادلانه و شرافتمندانه که مورد قبول هر دو طرف باشد از جمله احترام به حاکمیت، استقلال، تمامیت ارضی و عدم مداخله در امور داخلی کشورها» مطرح شده بود. در این قطعنامه سخنی از تعیین و تنبیه متجاوز و نیز پرداخت خسارتهای جنگ ، مطرح نبود و تضمینی برای امنیت و ثبات حقیقی وجود نداشت . قطعنامه 514 هیچگونه فشاری را بر عراق که با آغاز جنگ و توسل به زور، صلح منطقه را تحت تاثیر قرار داد وارد نمیکرد .

قطعنامه 514 در حالی صادر شد که قدرت نمایی ایران در آزادسازی سرزمینهای خوزستان، فرصت مناسبی را در اختیار جمهوری اسلامی گذاشت تا در پی بررسی تعقیب ارتش متجاوز بعثی برآید . این موضوع هراس کشور های عربی حامی عراق و تمایل آنها به پایان یافتن جنگ را در پی داشت .

رهبران و فرماندهان نظامی ایران ، حاضر نبودند بدون تنبیه متجاوز و گرفتن غرامت قرارداد پایان جنگ را امضا کنند ، زیرا افکار عمومی و آیندگان این عمل را غیر عقلانی می پنداشتند و مقامات جمهوری اسلامی را به این خاطر سرزنش می کردند .

به طور منطقی وقتی طرفی در شرایط قدرت است نباید به خواسته های دشمن تن دهد بلکه می بایست اراده انقلابی را بر خواسته های طرف مقابل تحمیل کرد . به همین دلیل ایران که در موضع قدرت بود ، برای وادار ساختن مجامع بین المللی به تنبیه عراق ، ورود به خاک این کشور را برگزید .

محسن رضایی فرمانده وقت کل سپاه پاسداران انقلاب اصلامی ، در اظهاراتی در 21 تیر ماه سال 61 درباره تصمیم ایران برای ورود به خاک عراق گفت : اصول کلی استراتژیک نظامی ایران از ابتدای تجاوز عراق به ایران، بر این اساس استوار بود که ما باید ابتدا نیروهای دشمن را منهدم نموده ، تمام سرزمینهای اشغالی را آزاد سازیم و پس از آن با تداوم عملیاتهای تهاجمی، با دستیابی به برتری نظامی، در موقعیت دفاعی قابل قبولی قرار بگیریم تا بتوانیم ضمن دفاع از سرزمین خود، با استفاده از برتری توان نظامی خود، رژیم متجاوز را تنبیه کنیم.

محسن رضایی در ادامه صحبت هایش اضافه می کند : حدود دو، سه ماه پیش ( حدود اردیبهشت سال 1361 )  همزمان با طرح ریزی برای عملیات بیتالمقدس، خدمت امام (ره) رسیدیم و گفتیم : « به منظور تأمین کامل امنیت کشور و دفع متجاوز باید علاوه بر آزادسازی مناطق و شهرهای اشغالی، به خاک عراق نیز وارد شویم و دشمن را تحت فشار قرار دهیم »

امام (ره) فرمودند : « نه، چه لزومی دارد؟ »  ولی وقتی ما دلایل خود را به امام (ره)  ارائه دادیم و گفتیم : « اگر ما بخواهیم از کشور دفاع بکنیم باید در جایی پدافند و دفاع کنیم که نیروهای ما هر روز نگران و مضطرب از حمله دشمن نباشند»، امام (ره) فرمودند: «اگر مطلب اینطوری هست، خُب، این یک حرف درستی است و ما برای دفاع باید تا آنجایی که اطمینان هست، پیش برویم... اما نگرانی من این است که نکند شما در جایی بروید که به دفاع و پدافند ربطی نداشته باشد». اما اخیرا با عقبنشینی عراق و توطئه جدید صدام، امام به اینکه «قبل از اینکه آمریکا و صدام، دست و پایشان را جمع و جور کنند، شما باید حرف نهایی خودتان را در منطقه و دنیا بزنید» اصرار دارند .

با اذن حضرت امام خمینی (ره) مبنی بر ورود نیروهای اسلام به خاک عراق ، فرماندهان نظامی جمهوری اسلامی طرح عملیات کربلای 4 که بعد از مدتی به دلیل مصادف شدن با ماه مبارک رمضان به رمضان تغییر نام داد را پی ریزی کردند.

حضرت آیت الله خامنه ای رئیس جمهور وقت ،در سخنرانی عید فطر سال 1361 درباره عملیات رمضان فرمودند : « آن روزی که هزاران کیلومتر از خاک ما در زیر پای متجاوزان بعثی قرار داشت کسی باور نمی کرد که ما بتوانیم متجاوز را سر جایش بنشانیم ولی امروز دنیا این را باور کرده است که ما پس از 23 ماه در زیر فشار دشمن قرار داشتن نمی توانیم شاهد شهادت کودکان و زنان خرمشهری و آبادانی و ویران شدن منازل مسکونی بر اثر گلوله باران توپخانه دوربرد عراق باشد و این در حالی است که ما حاضر نیستیم مقابله به مثل کنیم و بصره و شهرهای عراق را بمباران کنیم پس تنها راه چاره این است که برویم و آتش توپخانه دوربرد دشمن را یا خاموش کنیم یا آنقدر آن را عقب بزنیم که قادر به گلوله باران شهر ها و روستاها نباشند .»

همچنین ایشان اضافه می کنند :« ما قصد کشورگشایی و توسعه ارضی نداریم ، کشور عراق متعلق به ملت عراق است و خود آنان باید کشورشان را اداره کنند و مانیز قصد تصرف عراق و کشور گشایی را نداریم .»

کشورهای غربی و رژیم صهیونیستی متوجه ضعف رژیم بعث در جنگ و به خطر افتادن منافع خودشان شده بودند . در این زمان بود که رژیم صهیونیستی حملات گسترده ای را از زمین و هوا به لبنان به اوج خود رساند و یک جنگ تمام عیار را در لبنان آغاز کرد.

پس از این اقدام رژیم صهیونیستی ، جلسه ای در شورای عالی دفاع تشکیل شد . اعضای شورا در این جلسه پس از چندین ساعت بحث و تبادل نظر تصمیم گرفتند تا ایران به جنوب لبنان نیرو نظامی اعزام کند . در پی تصمیم شورای عالی دفاع ، بخشی از رزمندگان « تیپ 27 محمد رسولالله (ص)» که آن زمان بود همراه با بخشی از «تیپ 58 تکاور ذوالفقار ارتش» قوای محمد(ص) را که جمعا حدود 500 نفر شدند تشکیل دادند و به فرماندهی حاج احمد متوسلیان، روز 21 خرداد 1361 با یک فروند هواپیمای «بوئینگ 747» نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به دمشق رفتند تا از آنجا به لبنان اعزام شوند و دشمن صهیونیستی را از آنجا بیرون کنند .

راهکار پایانی حاج احمد متوسلیان در تصمیم گیری برای حضور سوریه و لبنان و اقدام نظامی علیه اسرائیل این بود که در قالب نامهای، گزارشی را از وضعیت موجود به نگارش درآورد و آن را خدمت امام خمینی(ره) ارسال کند تا کسب تکلیف کرده باشد.

شهید صیاد شیرازی که در این مقطع در سفر سوریه حضور داشت از شواهد موجود متوجه دامی برای ایران می شود که با پرداختن به مسئله لبنان تمرکز نیروهای اسلام را از عراق بگیرند. صیاد شیرازی به محض بازگشت از سوریه به محضر حضرت امام (ره) رسید و این مسئله را با ایشان مطرح کرد .

امام (ره)  نیز با اعلام این استراتژی که « راه قدس از کربلا می گذرد » همگان را در کشور متوجه اولویت مسئله جنگ با عراق کرد . با این هوشمندی امام ، ترفند  رژیم صهیونیستی شکست خورد و نیرو های نظامی ایران از لبنان بازگشتند .

با وجود اینکه ایران از این دام نجات پیدا کرد اما صدام توانست در فرصت یک ماهه پیش آمده ضمن سازماندهی ارتش، استحکامات دفاعی را در شرق بصره بهبود ببخشد و شرایط را برای انجام عملیات رمضان با چالش های جدیدی مواجه کند .

سرانجام عملیات رمضان در تاریخ 23 تیرماه 1361 و با رمز « یا صاحب الزمان ادرکنی » با فرماندهی مشترک ارتش و سپاه آغاز شد و تا تاریخ 7 مرداد 1361 ادامه داشت .

در این عملیات سربازان اسلام توانستند ضربان مهلکی را به نیروی نظامی و زرهی ارتش بعث وارد کنند اما به دلایل مختلف دستیابی به تمامی اهداف از پیش تعیین شده مقدور نشد. هرچند عملیات رمضان نا موفق بود اما تجربیات بسیاری را برای فرماندهان نظامی کشورمان به ارمغان آورد .

منابع :

1. کتاب تحلیلی برعملیات رمضان/ مولفین حسن جوانمرد، نصرت ا... معینوزیری

2. کتاب عبور از مرز: تعقیب متجاوز با عملیات رمضان ۱ تیر تا ۳۱ مرداد/ نویسنده علیرضا لطف الله زادگان

3. کتاب عملیات رمضان: ورود به خاک عراق برای تنبیه متجاوز/ تهیه کننده مدیریت بررسی های تاریخی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی