هنرهای نمایشی کشور این روزها در وضعیتی دوگانه به سر میبرد. وضعیتی دوگانه که ملاک خوبی برای قضاوت درتقابل هنر مردمی انقلاب و سخیفنگاریهای چهرههای ضد نظام در عرصه تئاتر است. وضعیتی که نشان میدهد در حالیکه مردم از آثار هنری باکیفیت مبتنی بر اعتقادات خود استقبال میکنند، معاونت هنری وزارت ارشاد در حمایتهایش جهتی خلاف اعتقاد و حتی علائق مردم که مخاطبان اصلی آثاری هنری هستند را در پیش گرفته است.
نمای اول؛ حقارت نورچشمیها
روی اول سکه کارگردانهای نورچشمی دولت هستند که غرق در موهبت مدیران ارشاد و امکانات دولتی هستند. آنها از این موهبت استفاده میکنند و تئاترهایی با محتوای سخیف و مصادیق ضد اخلاق را روی صحنه سالنهای دولتی میبرند. سالنهای تئاترشهر، تالار وحدت و ایرانشهر طی این ماهها شاهد اجرای نمایشهایی بودهاند که توهین به همه چیز در آنها یافت میشود. کاراکترها به راحتی انواع ناسزاها را به هم میگویند و فحاشی به پای ثابت برخی از آنها بدل شده است. تمسخر اعتقادات مردم، انقلاب و لگد مال کردن ارزشهای یک جامعه گویا برای این تئاتریها خود ارزش به حساب میآید. از تک خوانی و حرکات موزون بازیگران زن روی صحنه هم که دیگر چه میشود گفت؟
بیراه نیست که «محمد یعقوبی» کارگردان چندتایی از این تئاترها در مصاحبهای گفته بود: «به نظرم مهمترین رفتار اقتدارگرایانه این نظام در آغاز حکومتش اجبار زنان به حجاب بود. اگر زنهای ما زیر بار این حجاب اجباری نمیرفتند، بخش عمدهای از این شرایط خفقان و سرکوب اتفاق نمیافتاد.» و لابد به خاطر همین شرایط خفقان و سرکوب است که گوینده همین جملات را پی در پی تئاتر رو صحنه میبرد، آن هم در حالی که بقیه گروههای تئاتری و حتی برگزیدههای جشنوارههای تئاتر فجر، دفاع مقدس و بسیج برای اختصاص یک سالن برای اجرای عمومی به هر دری میزنند.
بیراه نیست چنین کسی که زمانی در کانادا نمایشهایی صریحا علیه نظام و انقلاب روی صحنه میبرد و جشنواره تئاتر فجر را به خاطر اینکه به مناسبت پیروزی انقلاب است تحریم میکرد، حالا با فرش قرمز مدیران هنری در تهران هرآنچه میخواهد میکند. یعقوبی البته اظهار نظرهایی در دفاع از همجنس گرایی و درباره شباهت تئاتر و رابطه جنسی هم دارد که ترجیح میدهیم به خاطررعایت شأن خوانندگان از ذکر آن بپرهیزیم.
ثمره حضور یک سال اخیر «علی مرادخانی» در سمت معاون هنری وزیر ارشاد در تئاتر همینها است. والبته هیچ مقام پاسخگویی در دسترس نیست. حمایت بیپرده دولت از این کارگردانهای نورچشمیاش آنقدر هست که در مقابل اعتراض رسانهها کار را به توهین و بیادبی بکشانند و در بیانیههایشان از ادبیاتی استفاده میکنند که شعبان بیمخ هم انگشت به دهان میماند! حتی در مقابل گزارشهای مستند بخشهای خبری صدا و سیما نیز گردن کشی میکنند و باز درهای مرکز هنرهای نمایشی ارشاد است که بر همان پاشنه میچرخد.
نمای دوم؛ شکوه کهکشانی یک نمایش مردمی
روی دوم سکه اما به یک تجربه ماندگار در هنرهای نمایشی مربوط است. «شبی در کهکشان» عنوان نمایشی است که در هر شب اجرای خود بیش از ۳ هزار نفر از مردم را در بوستان ولایت تهران مهمان روایت خود از تاریخ پیامبران، اسلام و انقلاب میکرد. این نمایش با حمایت سازمان فرهنگی هنر شهرداری تهران و ارتش جمهوری اسلامی در ۳۱ شب اجرا ۱۰۳ هزار مخاطب داشت.
در یک ماه اجرای «شبی در کهکشان» حتی یکی از مدیران وزارت ارشاد، معاونت هنری، مرکز هنرهای نمایشی سری به این نمایش نزدند! حتی نخواستند بدانند استقبال یکصد هزار نفری مردم از چه نمایشی بوده است؟ چه رسد به حمایت و کمک به اجرای آن. در بیمحلی مدیران ارشاد است که غلامعلی حدادعادل پس از تماشای آن از حمایت مجلس برای تداوم اجرای این نمایش صحبت میکند وگرنه وقتی مدیر دولتی به وظیفهاش عمل کند چه نیاز به ورود مجلس است؟
باز گلی به جمال ابراهیم حاتمی کیا، کارگردان نامدار سینما که به دیدن نمایش آمد، از اجرای آن حمایت کرد و درباره آن گفت: «دیدن این نمایش حالم را خوب کرد.»
سازنده شبی در کهکشان «بهراد بهزادپور» است. کارگردان و نویسنده سینما که ثمره انقلاب اسلامی است، اما ۱۱ سال است فیلم سینمایی نساخته. او پیش از «شبی در کهکشان» نمایش مشابهی با عنوان «شب آفتابی» را کارگردانی و اجرا کرد، اما مدیران دولتی ترجیح میدهند برای حمایت کردن، به جای او به سراغ دیگرانی در کانادا بروند که حتی درج سوابقشان نیاز به سانسور دارد! و البته کسی نمیداند چرا «جذب حداکثری» این مدیران هیچ وقت شامل حال هنرمندان انقلاب نیست؟! حتی اگر بخواهیم استقبال مردم را ملاک قرار بدهیم میبینیم هر شب اجرای این نمایش ترکیبی معادل کل اجرای ده شب آقایان نورچشمی ارشاد در تالارهای ۳۰۰ نفره مخاطب دارد تازه اگر سالنها را در همه ده شب پر شده فرض کنیم!
تعداد افراد لیست انتظار برای تماشای «شبی در کهکشان» ۱۳۰ هزار نفر بود که اجرای آن به پایان رسید. به همین خاطر حجت الاسلام شهاب مرادی، رئیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و امیر گلفام، رئیس سازمان حفظ آثار و ارزشهای دفاع مقدس ارتش از تلاش برای تمدید و اجرای دوباره این نمایش ترکیبی خبرداده و امیدوارند «شبی در کهکشان» در شهریورماه با اجرای دوباره، حال مردم را خوب کند.
نویسنده: محمد مهدی شیخ صراف
منبع: هفته نامه شما
