اسرائیل در مورد تبادل اسیران با لبنان همواره به دنبال یک کشور میانجی بود و اصرار داشت اسیران ابتدا به یک کشور واسطه منتقل شده و سپس از آنجا به بیروت بازگردند.
ناروا نیست اگر بگوییم همکاری بین اسرائیل و آل سعود نیز این رویکرد را شامل میشود؛ زیرا عربستان نیز مانند دشمن اسرائیلی در مورد سعد حریری اصرار کرد پاریس میانجی بین ریاض و بیروت باشد به این ترتیب که حریری ابتدا به پاریس منتقل شده و سپس از آنجا به کشورش بازگردد.
اما هنوز ابعاد این قضیه کاملا روشن نشده است و منابع نزدیک به ریاض اعلام کردهاند، حریری حتی پس از آزادی اسیر سعودی باقی خواهد ماند و به مثابه گروگانی خواهد بود که از آن برای اجرای خواستههای ریاض استفاده میشود؛ خواستههایی که بر یک محور متمرکز است.
به این ترتیب عربستان به خود قول داده است با دشمنانش در لبنان وارد مرحله جدیدی از رویارویی شود، اما نکته جدید این است که در صدد برآمده است دایره نبرد را گسترش داده و به سطح بیسابقهای از جنون برساند به گونه ای که این بار میشل عون رئیسجمهور لبنان را نیز در بربگیرد.
در این میان سعودیها با آمریکاییها و طرفهای لبنانی وابسته به خود صحبت و اعلام کردند که رویارویی با حزبالله فقط به توقف حمایت دولتی و برکناری دولت به منظور جلوگیری از مشارکت این حزب در دولت جدید خلاصه نمیشود، بلکه باید پشتیبانی مردمی بهویژه حمایت مسیحیان از حزبالله برداشته شود.
این هدف از نظر سعودیها مستلزم تعامل متفاوت با میشل عون است که قوی ترین متحد مسیحی حزبالله و مدافع مقاومت و سلاح آن به شمار میآید و او بود که حتی زمینه ورود رزمندگان حزبالله به سوریه را فراهم کرد.
در این راستا باید این نکته را کاملا جدی گرفت که آمریکاییها و برخی غربیها در کنار سعودیها به دنبال جایگزینی برای رئیسجمهور لبنان هستند و تفاوتی ندارد وی با قدرت مردمی برکنار شود و یا در صورت فوت زودهنگام.
در این خصوص گفته میشود اکنون بین جریان 14 مارس کسی که بتواند ریاستجمهوری را در اختیار بگیرد، وجود ندارد و طرح اسم سلیمان فرنجیه و یا جبران باسیل نیز برای این کار ممنوع است، از همین رو باید یک نفر خارج از این جریان که محبوبیت بینالمللی داشته باشد در نظر گرفته شود؛ کسی که از نظر بیطرفی سیاسی و نقش اقتصادی برای لبنانیها شخصیتی مطمئن به شمار بیاید.
با این توضحیات باید روی اسم «کارلوس غصن» دقت داشت، کسی که در فواصل زمانی مختلف عازم کشورش میشود اما در سه سفری که در پنج ماه اخیر به لبنان داشته است با تعداد قابل ملاحظهای از سیاستمداران لبنان ملاقات داشت و البته این دیدارها فقط برای احوالپرسی بوده است!
نکته دیگر اینکه برای جریان المستقبل روشن بود که نمی توان از رهبران سعودی برای حل و فصل موضوع بازداشت سعد حریری کمک بگیرند، از همینرو به رهبران لبنانی با رویکردهای مختلف آنان متوسل شدند و اما در اینکه چه کسی قادر به بررسی و حل این موضوع است، شک و تردید وجود داشت از همین رو به کشورهای غربی گرایش پیدا کردند و در این خصوص آمریکا کاملا بیرون از دایره قرار داشت و به همین دلیلل نگاهها به سمت فرانسه سوق یافت که بیش از طرفهای دیگر در پرونده حریری فعالیت داشت.
در این میان عربستان به فرانسه اعلام کرد که مدتی قبل حریری را به ریاض فراخواند و در مورد اقدامات حزبالله بهویژه در یمن با او صحبت کرده و درخواست کرد برای جلوگیری از حضور حزبالله در یمن گامهای عملی اتخاذ کند اما او کاری نکرد.
ریاض همچنین به فرانسه اعلام کرد که حریری آنان را از زمان نامزدی سلیمان فرنجیه برای ریاستجمهوری فریب داد و قول داد که میشل عون را پس از ریاستجمهوری به سمت خود جذب خواهد کرد که چنین نشد همانطور که در مورد تشکیل دولت لبنان و موضعگیری در قبال پرونده سوریه و نیز نقش منطقهای حزبالله کاری نکرد.
آنچه موجب شد سعودیها بیش از پیش احساس کنند که به آنان توهین شده است اینکه فرانسه در کنار لبنان رهبری حمله دیپلماتیک علیه عربستان و احتمال ارجاع موضوع حریری به شورای امنیت را برعهده گرفت و به این ترتیب محمد بنسلمان عقب نشسته و با خواستههای لبنان موافقت و به فرانسه اعلام کرد که با آزادی حریری موافق است به این شرط که به جای بازگشت مستقیم به بیروت ابتدا عازم پاریس شود.
در این میان به نظر میرسد که محمد بنسلمان نمیخواهد شکستش در پرونده حریری کامل شود، بلکه به دنبال ادامه دادن این نبرد است.
در این میان واشنگتن وارد خط شده و اعلام کرده است ترتیب جزییات مربوط به مرحله پس از بازگشت حریری به بیروت را خواهد داد و در همین ارتباط تماس با طرف سعودی و نیز حریری را آغاز کرده است.
این وضعیت موجب شد یک منبع بلندپایه لبنانی روز گذشته از تلاش آمریکایی - سعودی برای اعمال فشار بر حریری و ترساندن او ابراز نگرانی کند، چرا که چه بسا حریری در برابر فشارهای بنسلمان و قول مساعد برای حل کردن بحران مالی و تامین نیازهایش تسلیم شود به ویژه اینکه آشکارا گفته شده است، عربستان نمیخواهد حریری در قدرت مانده و مسئولیتی داشته باشد.
به نظر میرسد راه برون رفت از این وضعیت این است که حریری به درخواستهای عربستان برای استعفا متعهد مانده و دلیل آن را همان مواردی عنوان کند که در بیانیه استعفایش قرائت کرد و لبنان نیز از حملات دیپلماتیک علیه عربستان دست برداشته و نماینده آن در نشست وزیران خارجه عرب که قرار است یکشنبه آینده برگزار شود، رودرروی خواسته سعودی مبنی بر محکوم کردن اقدامات حزبالله در یمن قرار نگیرد آن هم در شرایطی که میشل عون متعهد شدن به موضعگیری پیش از این نشست را رد کرده اما موافقت کرد تا زمانی که توافق عزیمت حریری به پاریس پابرجا باشد، لحن ضد سعودی کاهش مییابد.