ناوسالار «نقی پوررضایی» معاون دانش و پژوهش نیروی دریایی سپاه در گفت‌وگو با خبرنگار دفاعی امنیتی دفاع پرس در خصوص دانش اظهار داشت: دانش از اطلاعات و اطلاعات از داده‌ها ریشه می‌گیرد. بنابراین دانش ترکیبی از تجربیات، ارزش‌ها، اطلاعات موجود و نگرش‌های نظام یافته است.
وی افزود: عده‌ای بین علم و دانش تفاوت قائل هستند، ولی بنده معتقدم علم همان دانش است. به عبارتی دانش مساوی علم است که از طریق آموزش بدست می‌آید. البته برای دانش با توجه به مدل، نوع کارکرد، ساختار آن و... مدل‌های مختلفی مطرح شده که در حوصله بحث ما نیست ولی تقسیم‌بندی دانش بسیار متنوع است.
معاون دانش و پژوهش نیروی دریایی سپاه خاطرنشان کرد: مدیریت دانش مدل جدیدی از مدیریت است که در این پروسه سازمان‌ها، شرکت‌ها و موسسات علمی-صنعتی و... برای آینده می‌توانند سرمایه‌های دانشی خود را کنترل کنند. در واقع یک مدل دانش بومی خاص سازمان متبوع خود را مدیریت کرده و جهت بهره‌برداری در اختیار نسل‌های آینده قرار می‌دهد یا اینکه به اصطلاح علم موجود در بین ذهن پرسنل خود را فرمولیزه می‌کند تا از این روش استفاده کنند.
وی در رابطه با «مدیریت دانش» هم عنوان کرد: در رابطه با مدیریت دانش تعاریف زیادی ارائه شده اما اگر بخواهیم این مدل مدیریت را تعریف کنیم، می‌توانیم بگوییم مدیریت دانش یعنی در اختیار قرار دادن نظام‌مند اطلاعات و اندوخته‌های علمی به گونه‌ای که به هنگام نیاز در اختیار افرادی که نیازمند هستند، قرار گیرد.
ناوسالار پوررضایی درباره کارکردهای مدیریت دانش در سازمان‌ها و نهادهای کشوری و لشکری بیان کرد: مدیریت دانش مدل جدیدی است که قدمت چندانی ندارد. این مدل مدیریت در دنیا قدمت بیست و چند ساله و در کشور ما قدمت تقریباً 12 ساله دارد. موضوع مدیریت دانش در کشور ما برای اولین بار در سال 1384 شکل گرفت. این موضوع برای اولین بار در شرکت‌های وابسته به وزارت نفت به دلیل بازنشسته شدن تعدادی از پرسنل متخصص خود در دهه 80 و برای پر کردن خلاء ناشی از عدم حضور این پرسنل صورت گرفت تا دانش خبرگان خود را استخراج کنند.
وی اضافه کرد: البته بنا به دلایلی چندان توفیقی کسب نکردند. در سال‌های بعد برخی از سازمان‌ها از جمله نیروهای مسلح به این مهم روی آوردند که البته توفیق کمتری ما کسب کرده‌ایم اما شروع خوبی داشته‌ایم. اگر نظام مدیریت دانش در نیروهای مسلح پیاده شود، کارکرد آن مهیا شدن محیط رشد و پردازش اطلاعات دانشی در سازمان، تنظیم تصویر آینده سازمان به لحاظ علمی، تبدیل شدن دانش به ادبیات قدرت، ایجاد زبان مشترک، تقویت هوش سازمانی، فراهم آوردن نوآوری و خلاقیت در سازمان، تسهیل در درک اهداف آرمانی و پویاسازی سازمان خواهد بود.
معاون دانش و پژوهش ندسا در ادامه به ارزیابی ارتباط بین پژوهش و مدیریت دانش پرداخت و گفت: پژوهش و مدیریت دانش دو مقوله جدا از هم هستند که می‌توانند با هم ارتباط داشته باشد ولی دو موضوع جداگانه هستند. پژوهش در واقع یک فرآیند است که به بررسی دقیق و موشکافانه یک موضوع یا چیز نامعین می‌پردازد. پژوهشگران در واقع تصمیم‌سازان عرصه‌های مختلف مدیریتی در جامعه هستند. این موضوع به تازگی در کشور ما به آن پرداخته شده است ولی در اغلب کشورهای توسعه یافته کاملاً به وضوح دیده می‌شود.
وی ادامه داد: جنگ‌های امروزی با گذشته خیلی متفاوت است؛ موضوعات امنیتی در دنیای مدرن تغییر یافته است. نیروهای مسلح در کشورهای مختلف راهبردها، اصول جنگ و حتی اندیشه‌های خود را تغییر داده‌اند، فلسفه نظامی متحول شده است، لذا لازم است در عرصه کنونی نیروهای مسلح از ابزار علم و دانش به خوبی بهره‌مند باشند.
ناوسالار پوررضایی تصریح کرد: امروزه نظامی‌گری یک علم است، یک علم پیشرفته و پیچیده بر اساس اندیشه‌های نظامی، فلسفه نظامی، اصول جنگ، دکترین و راهبردها. هیچ علمی فاقد روش نیست. برخی معتقدند علم همان روش است بنابراین دستاوردهای هر پژوهش علمی به همان اندازه حائز اهمیت است که با روش‌های درست اخذ شده باشد. در عرصه‌های جنگ امروزی مثل سایبری، الکترونیک و ده‌ها مدل مثل این چه کسی پیروز میدان است؟ نیرویی که مجهز به علم و تکنولوژی باشد. اینجاست که علم اهمیت پیدا می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: اگر پژوهش نباشد روش درستی پیش بینی نمی‌شود، مدل صحیح طراحی نمی‌شود، علم صحیح بدست نمی‌آید. نیروهای مسلح فاقد علم، فاقد کارآیی است. بنابراین اینجاست که علم اهمیت پیدا می‌کند و تولید علم نیازمند پژوهش است (البته یکی از روش‌های تولید علم پژوهش است). اما مدیریت دانش همانطور که قبلا توضیح داده شد، سازماندهی و فرمولیزه کردن دانش موجود در سازمان است. اینجاست که معتقدم پژوهش و مدیریت دانش دو مقوله جدا از هم هستند که می‌توانند به هم کمک کنند و با هم ارتباط داشته باشند و می‌توانند هم افزائی کنند، ولی یکی نیستند.
معاون دانش و پژوهش ندسا در خصوص اهمیت مدیریت دانش در نیروهای مسلح گفت: در نیروهای مسلح ساز و کاری برای تبدیل دانش موجود در ذهن پرسنل (دانش ضمنی) به دانش صریح وجود ندارد. پرسنل نیروهای مسلح پس از خروج از سازمان تمام تجربیات و ابتکارات خود را با خود می‌برند و یا اینکه پس از مدتی به فراموشی سپرده می‌شود. اگر بپذیریم 80 درصد دانش موجود در جهان همان دانش ضمنی است، یعنی دانش موجود در ذهن و یا تجارب پرسنل نیروهای مسلح، همه این علوم احصاء و دانش فردی تبدیل به دانش سازمانی نمی‌شود.
وی تصریح کرد: دانشی که یک فرد کسب می‌کند دانش شخصی است، حال این فرد دانشی را که در یک سازمان فرا می‌گیرد بیش از یک دانش شخصی می‌تواند باشد که اگر این نظام مدیریت دانش در سازمان احیا نشود، به تبع آن دانش سازمانی ایجاد نمی‌شود و سازمان ارتقا پیدا نمی‌کند.
ناوسالار پوررضایی در پاسخ به این سوال که چه راهکارهایی برای ارتقا سطح پژوهش و مدیریت دانش در سپاه و نیروی دریایی پیشنهاد می‌شود، عنوان کرد: همانطور که اشاره شد موضوع پژوهش و مدیریت دانش دو مقوله جداگانه است. راهکارهای پیشنهادی اینجانب برای دو موضوع مولفه‌های مختلفی دارد که بدان اشاره می‌کنم. در بحث مدیریت دانش معتقدم باید در نیروهای مسلح اقداماتی انجام شود. اولین گام در توسعه مدیریت دانش در نیروهای مسلح تدوین سند و نقشه راه است، به طوری که چشم‌انداز اهداف کلان تعیین وضع موجود، شاخص‌ها، راهبردها، جغرافیای علمی، فرهنگ‌ها و چالش‌ها ترسیم شده باشد.
وی ادامه داد: در بحث مولفه‌های تدوین نقشه راه مهمترین موضوع بحث الزامات طرح است و در بین الزامات مهمترین موضوع ساختار مدیریت دانش در نیروهای مسلح است. اگر به این مهم توجه شود مابقی آن‌ها بحث زیرساخت‌ها، سخت افزار، نرم‌افزار، روش‌ها و اعتبارات است که به راحتی قابل حل خواهد بود.
ناوسالار پوررضایی تصریح کرد: در بحث مدیریت دانش، فرهنگ‌سازی بسیار مهم است. به نظر می‌رسد متولیان مدیریت دانش باید تلاش بیشتری کنند. در موضوع فرهنگ‌سازی، فرماندهان نیروهای مسلح باید در اولویت باشند. هم‌خوانی در اجرای برنامه‌ها و ساختار به وجود آید؛ به طوری که این ماموریت در همه نیروهای مسلح متولی یکسان داشته باشد. و اینکه در موضوع مدیریت دانش در ساختار نیروهای مسلح نیاز به برنامه‌ریزی در چند موضوع دارد از جمله تحول اساسی در سازمان نیروهای مسلح، نظام‌مند کردن سازمان، سازماندهی دقیق، رشد و خلاقیت علمی در سازمان، هدایت و سازماندهی سرمایه‌های فکری و توجه به نیروی انسانی به عنوان مهمترین عامل توسعه مدیریت دانش است.
وی بیان کرد: اما در بحث پژوهش اعتقاد بنده این است که باید به یک نظام پژوهشی برسیم. در بسیاری از مراکز آکادمیک، تحقیقاتی و وزارتخانه‌ها باید به جایگاه مناسبی دست پیدا کنیم. سرانه بودجه و اعتبار پژوهش در کشور ما باید بیشتر شود. در کشور باید اندیشکده‌ها، پژوهشکده‌ها، اتاق‌های فکر، مراکز علمی و پژوهشی شاخص‌گذاری شده و هر یک از آن‌ها باید بتوانند هویت بگیرند. نظام پژوهشی در کشور هم باید دارای یک بانک اطلاعاتی و یک مرکز اطلاع‌رسانی باشد و فرهنگ کار پژوهشی در کشور گسترش یابد. در کشور باید تفاوتی بین محیط اندیشکده و دانشکده و اندیشه و دانش قائل شد؛ محیط اندیشکده جای فکر است.
معاون دانش و پژوهش ندسا اضافه کرد: نظام اندیشکده 100 سال است در دنیا شکل گرفته است. بعد از جنگ جهانی دوم رشد کرده‌اند. اندیشکده‌ها شاخص اصلی قدرت نرم در هر کشوری هستند و بعد از آن دانشکده‌ها قرار دارند، لذا باید از ظرفیت اندیشکده‌ها بیشتر استفاده کرد. همچنین باید بین مراکز آکادمیک و مراکز تولیدی و اجرایی ارتباط به وجود آورد، به عبارتی نظام پژوهش با جامعه اجرایی کشور نباید بیگانه باشد و این دو همدیگر را قبول کنند و علم در تولید ثروت باید نقش داشته باشد.
وی تاکید کرد: پژوهشگران در کشور ما باید نکاتی را راجع به تحقیقات و پژوهش رعایت کنند. از جمله اینکه علاقه به کار تیمی و گروهی بیشتر شود. نباید نگاه به موضوع پژوهش را صرفاً به مسائل مادی ختم کرد و اینکه حقوق ماکیت معنوی را هم باید رعایت کرد.
معاون دانش و پژوهش ندسا گفت: عزم جدی جهت تولید علم در نیروهای مسلح باید بهتر و بیشتر شود. و اینکه ما می‌توانیم بهتر از این کار کنیم. بوروکراسی پیچیده اداری در تولید علم، پژوهش و تولید فکر باید کاست. نباید دقت را فدای سرعت در کارها بکنیم. در سطح نیروهای مسلح باید از نیازسنجی استفاده کنیم و بدانیم چه می‌خواهیم. باید نظام درست کنیم، سیستم طراحی کنیم، هدایت جریان دانش داشته باشیم و آینده‌نگری کنیم. زمینه ارتقا علمی سازمان را تدارک ببینیم و ارتباطات را تعریف کنیم. همچنین قدرت گفتمان سازی را افزایش دهیم که این موضوع باید توسط نخبگان علمی انجام شود.
وی در پایان بیان کرد: کرسی‌های آزاداندیشی را باید به وجود آوریم. کرسی‌های نظریه‌پردازی ایجاد کنیم. گروه‌های مولد اندیشه درست کنیم. مدیر تربیت کنیم و به رهبران فکری بها بدهیم و آن‌ها را در صحنه عمل به بازی بگیریم. و اینکه تفکر راهبردی داشته باشیم، آینده‌نگری کنیم، فرصت محور باشیم و تهدید محور نباشیم.
انتهای پیام/ 211
