به گزارش گروه سایر رسانه های دفاع پرس، هواپیمای جنگنده پنهانکار اف ۳۵ به عنوان ستون فقرات آینده نیرو‌های مسلح آمریکا و متحدان این کشور شناخته می‌شود. اما طی سال‌های اخیر ماجرا‌ها و حواشی مختلفی درباره تحویل و کارایی اف ۳۵ به وجود آمده؛ از تاخیر در زمان عملیاتی شدن تا افزایش هزینه ها، مشکلات عجیب نرم افزاری و بسیاری اشکالات دیگر که در پروسه توسعه و تحویل این هواپیما ایجاد شده است. البته اخیرا بحث‌های امنیتی چالش برانگیزی درباره این هواپیما مطرح شده که به نظر می‌رسد ناشی از تجربه تلخ آمریکا در فروش هواپیما‌های جنگنده به کشورهایی، چون ایران بوده که با انقلاب مردمی در آنها، این سلاح‌ها اجازه ادامه دخالت آمریکا را در کشور‌های مذکور نداده اند.
این موضوع به نحوی دیگر در یمن نیز رخ داده چراکه در دوران حکومت موافق و همراه با آمریکا و سعودی‌ها، ارتش این کشور به تسلیحات مختلفی از جمله موشک مجهز شد، اما با انقلاب مردمی، این سلاح‌ها در اختیار نیرو‌های انقلابی و ارتش حامی مردم قرار گرفت و علیه تجاوزات متحدان آمریکا به کار گرفته شد.
ALIS چیست و چرا مشکل ساز است؟
هواپیمای جنگنده اف ۳۵ به نوعی یک ابر کامپیوتر پرنده است که همه امور تا حتی شلیک توپ هواپیما هم نیاز به نوعی نرم افزار و برنامه کامپیوتری دارد. یکی از پیچیده‌ترین نرم افزار‌ها در این جنگنده "سامانه ALIS " است. این عبارت مخفف Autonomic Logistics Information System یا سامانه خودمختار اطلاعات لجستیکی است. این سیستم به زبان ساده ستون فقرات این جنگنده از نظر اطلاعات است. از اطلاعات مربوط به عملیات تا تعمیر و نگهداری، تامین قطعات و پشتیبانی از مشتری‌های این جنگنده در سر تا سر جهان بر پایه سامانه ALIS است. تمام این اطلاعات به شرکت سازنده یعنی لاکهید مارتین رفته و آنها بر اساس آن به ایجاد تغییرات لازم در سامانه‌ها یا تعمین نیاز‌های عملیاتی کاربر اف ۳۵ اقدام می‌کنند.
این مسئله‌ای است که باعث نگرانی برخی از دارندگان اف ۳۵ شده چراکه نروژ و ایتالیا به طور مشترک در حال کار کردن بر روی یک سیستم امنیتی هستند که به شکل یک فیلتر، اطلاعات ارسال شونده از طریق ALIS نظارت کرده و از ارسال اطلاعات محرمانه به شرکت لاکهید جلوگیری کند. استرالیا نیز به چنین سیستمی ابراز علاقه کرده است. نکته جالب اینجاست که در صورتی که آمریکا بخواهد، اولا با قطع این سیستم می‌تواند دسترسی کشور مورد نظر به بسیاری از نرم افزار‌ها و اطلاعات مورد نظر را مختل کند و حتی در صورت لزوم اقدام به حمله سایبری و از کار انداختن ناوگان اف ۳۵ کشور مورد نظر نیز کند.
مورد جالب اسراییل و اف ۳۵
اما وقتی به تحویل اف ۳۵ به ارتش صهیونیستی می‌رسیم، داستان بسیار جالب می‌شود. اف ۳۵های اسراییل تقریبا این توانایی را دارند که بدون سامانه ALIS و بدون پشتیبانی آمریکا، خصوصا در زمان جنگ به پشتیبانی از ناوگان خود بپردازند. بر اساس آنچه مشخص است اسراییل نرم افزار‌های بومی خود را در اف ۳۵های تحویلی به این رژیم نصب کرده و تقریبا کلیه امور تعمیر و نگهداری اف ۳۵ها نیز در سرزمین‌های اشغالی انجام می‌شود.
برخی از بحث‌های پشتیبانی و تعمیرات دوره‌ای این جنگنده در کشورهایی مثل ترکیه یا خصوصا ایتالیا برای اکثر مشتریان انجام می‌شود، ولی اف ۳۵ های اسراییلی نیازی به خروج از سرزمین‌های اشغالی نداشته و همه کار‌ها در اسراییل انجام می‌شود.
ترکیه؛ معجون عجیب غربی و شرقی
اما ترکیه هم اخیرا در بحث اف ۳۵ خبر ساز شده است. ترکیه از جمله شرکاء اولیه طرح اف ۳۵ بوده و بخش‌هایی از این جنگنده در ترکیه ساخته می‌شود، اما دو نکته اخیرا درباره ناوگان اف ۳۵ این کشور رخ داده است. نکته اول اینکه ترک‌ها نیز به سمت یک سیستم مستقل و امن برای انتقال اطلاعات جنگنده‌های اف ۳۵ خود رفته اند و به دنبال نظارت بر این مسئله هستند که چه چیزی توسط اف ۳۵ها منتقل می‌شود. ذکر این مسئله هم بسیار مهم است که در شرایط فعلی ترک‌ها به جنگنده اف ۳۵ رضایت نداده و با همکاری شرکت انگلیسی BAE طرح‌های مقدماتی مربوط به توسعه و ساخت یک جنگنده بومی مستقل نسل ۵ را نیز شروع کرده اند.
مسئله مهم بعدی درباره ترکیه، قرارداد اخیر آنها با روسیه برای خرید موشک‌های ضد هوایی اس ۴۰۰ است. این سامانه بخشی از توان دفاع هوایی و موشکی ترکیه خواهد بود. این سیستم هم در قالب شبکه دفاع هوایی قرار خواهد گرفت، یعنی همان شبکه‌ای که اف ۳۵های ترک نیز در آن قرار خواهند داشت. این شبکه شدن همه اطلاعات و داده‌ها باعث می‌شود که اطلاعات مربوط به سامانه‌های هواپیمای اف ۳۵ و وضعیت پنهانکاری آن نیز در این شبکه ذخیره شده و احتمال رسیدن این اطلاعات به دست روس‌ها بسیار جدی است.
این مسئله آنقدر جدی بوده که از زمان آغاز بحث خرید اس ۴۰۰ توسط ترکیه، ماجرای مذکور اعتراضات شدیدی را در ناتو برانگیخته و بسیاری از فرماندهان و مسئولین در ناتو را در برابر رسانه‌ها به حرف آورده است. این مسئولین صراحتا تاکید کرده اند وصل شدن یک سامانه در کلاس اس ۴۰۰ به شبکه دفاع هوایی و موشکی ترکیه که بخشی از سیستم ناتو است، می‌تواند اطلاعات نه فقط جنگنده‌ای مثل اف ۳۵ بلکه اطلاعات بیشتری از ساختار کلی دفاعی ناتو را برای روس‌ها آشکار کند.
با توجه به اینکه شرایط سیاسی و بین المللی فعلی نشان از سرد شدن روابط آنکار و واشنگتن دارد و مشخص نیست آینده آمریکا و ترکیه به چه سمتی خواهد رفت، این سوال برای کشور‌های فعال در ساخت یا خرید جنگنده مذکور مطرح است که با توجه به نقش پررنگ ترکیه در برنامه تولید اف ۳۵، آیا می‌توان به راحتی آنها را از این برنامه حذف کرد؟
منبع: مشرق
