حادثه نفتکش سانچی به روایت کاپیتان غفوری
به گزارش خبرنگار اجتماعی دفاع پرس، کشتی سانچی متعلق به شرکت ملی نفتکش ایران، در روز شنبه ۱۶ دی‌ماه ۱۳۶۹ با محموله نفت فوق سبک به مقصد کره جنوبی در آب‌های دریای چین با کشتی فله بر چینی به نام کریستال برخورد کرد که متاسفانه در پی این حادثه تمامی سرنشینان کشتی تانکر ایرانی به شهادت رسیدند.
در همین خصوص با کاپیتان علی‌اکبر غفوری یکی از فرماندهان کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران گفت‌وگویی انجام دادیم، تا از نظرات کارشناسانه وی برای رفع برخی از ابهامات موجود بهره‌مند شویم.
دفاع پرس: با توجه به سانحه برخورد نفتکش ایرانی با یک کشتی چینی، آیا اصولا امکان تصادف دو کشتی مدرن در دریای آزاد وجود دارد؟
کاپیتان غفوری: بله؛ امکان برخورد وجود دارد؛ هرچند امروزه کشتی‌های اقیانوس‌پیما از جمله این دو کشتی نسبتا جوان مجهز به رادار‌های پیشرفته و تجهیزات کمک ناوبری مدرن بوده‌اند؛ لیکن حتی با وجود تجهیزات مدرن احتمال برخورد ۲ کشتی در دریای آزاد وجود دارد و اجتناب پذیر نیست. به همین سبب نقش افسران ناوبر در هدایت کشتی حائز اهمیت است.
باید توضیح بدهم که کشتی‌های اقیانوس‌پیما در دریای آزاد به صورت شبانه‌روز با سرعت نسبتا یکنواخت در حال حرکت هستند و شیفت‌های ناوبری هر چهار ساعت یک‌بار توسط یک افسر ناوبر هدایت می‌شود و اصولا فرمانده کشتی در صورت نیاز و در مناطق خاص در پل فرماندهی حاضر می‌شود.
در خصوص محل برخورد دو کشتی نیز باید عرض کنم، منطقه‌ای که در آن تصادف رخ داده است از مناطق پرترافیک دریایی است که بیشتر اوقات مملو از کشتی‌های ماهیگیری در دسته‌های بزرگ است و در فصل زمستان اکثرا با وجود مه غلیظ، دشواری عبور از منطقه را دو چندان می‌کند. البته بنده از وضیت جوی و ترافیک دریایی زمان برخورد اطلاعی ندارم؛ ولی آنچه مسلم است این برخورد ناشی از خطای انسانی بوده است، اما چگونگی آن نیاز به بررسی موضوع توسط کارشناسان خبره این کار را دارد که طبیعتا پیگیری می‌شود.
دفاع پرس: به نظر شما حادثه چگونه اتفاق افتاده است؟
کاپیتان غفوری: البته نظر بنده در مورد چگونی حادثه و سانحه جانگداز آن صرفا بر اساس اخبار و تصاویری که از 2 کشتی دیده‌ام می‌باشد و واقعیت مسئله بعد از بازخوانی VDR یا همان جعبه سیاه و تحقیقات کارشناسان خبره مشخص خواهد شد. از ظاهر امر این‌طور به نظر می‌رسد که کشتی فله بر با زاویه تقریبی ۹۰ درجه از ناحیه دماغه به سمت راست نفت‌کش‌سانچی برخورد کرده و علی‌رغم اینکه بدنه انبار این کشتی دوجداره است، اینرسی حرکتی کشتی فله‌بر که در نوع خود نیز از کشتی‌های بسیار بزرگ محسوب می‌شود، موجب پاره شدن هر دوجداره انبار‌های سانچی شده و جرقه حاصل از برخورد ۲ کشتی باعث انفجار محموله و نشت آن بر روی آب شده که با توجه به خاصیت محموله کاندنسیت (Condensate) که بر روی آب هم شعله ور می‌شود، اطراف کشتی و کل ساختمان آن طعمه حریق شده و این موضوع در تصاویری که روز بعد از حادثه منتشر شد کاملا مشهود است و به نظر می‌رسد متاسفانه انفجار و شعله‌های آتش امکان خروج پرسنل از کشتی را گرفته باشد.
دفاع پرس: آیا این کشتی برای حمل این محموله نفتی مناسب بوده است؟
کاپیتان غفوری: کار کشتیرانی و حمل‌ونقل دریایی یک کار بین‌المللی است و برای انجام آن کشتی‌ها می‌بایست گواهینامه‌های حمل بار تعریف شده را داشته باشند وگرنه نه صاحبان کالا با آن‌ها قرارداد می‌بندند و نه بیمه‌ها آن‌ها را پوشش می‌دهند در ضمن در بنادر داخلی و خارجی بازرسان بندری با حضور بر روی کشتی تمام مدارک و گواهینامه‌های کشتی، وضعیت فنی، محموله و وضعیت گواهینامه‌های پرسنل تخصصی کشتی را مورد ارزیابی قرار می‌دهند و در صورت نقض آن به کشتی اجازه حرکت نمی‌دهند. به هر حال بنده در روز بعد از حادثه که متاسفانه شایعات نادرست زیادی هم در فضای مجازی درست شده بود این سوال را از دوستان فرمانده کشتی‌های نفتکش کردم که آن‌ها هم تایید کردند که کشتی مناسب حمل مشتقات نفتی بوده است. در ضمن مدیرعامل محترم شرکت ملی نفتکش ایران در نشست خبری اعلام کردند که به‌طور منظم هر هفته یک کشتی از بار میعانات نفتی کاندنسیت از ایران به کره جنوبی صادر می‌شود و کشتی سانچی در مسیر هشتمین سفر خود با بار و مقصد مشابه دچار سانحه شده است.
دفاع پرس: گفته شده که قایق‌های نجات نفتکش سانچی ضد حریق بوده و خدمه کشتی می‌توانستند خود را نجات دهند، نظر شما چیست؟
کاپیتان غفوری: در مورد قایق‌های نجات باید گفت که این قایق‌های نجات از نوع فایبر گلاس می‌باشند که تا حدی مقاوم به آتش می‌باشند. در این خصوص باید یادآور شد که متاسفانه پرسنل کشتی حتی امکان استفاده از قایق نجات برایشان فراهم نبوده است و احتمالا در همان ساعات اولیه به واسطه حجم زیاد آتش و گاز‌های سمی به شهادت رسیدند.
دفاع پرس: آیا کشتی فله‌بر چینی می‌بایست برای کمک به پرسنل تانکر در محل می‌ماند؟
کاپیتان غفوری: در مورد کشتی فله‌بر کریستال، آن‌طوری‌که از عکس‌های ارسال شده پیداست کشتی مزبور با زاویه تقریبی ۹۰ درجه به تانکر ایرانی برخورد کرده است و شکل دماغه کشتی به نظر می‌رسد در حال چرخش به راست بوده که این امر سبب انحراف پاشنه کشتی چینی به سمت تانکر شده و اضافه بر پاشیده شدن نفت بر روی سینه کشتی فله‌بر کریستال آتش‌ناشی از نفت روی آب باعث سوختگی سمت چپ بدنه کشتی فله بر و نیز قایق سمت چپ آن شده است و از آنجایی که آسیب وارده از سمت دماغه کشتی چینی بوده توانسته از کشتی تانکر فاصله بگیرد و خود را از ناحیه خطر ناشی از انفجار، آتش و گاز‌های سمی دور نگه دارد. بر طبق قوانین بین‌المللی دریایی کمک به کشتی و پرسنل آسیب دیده آن در صورتی الزامی است که کشتی کمک کننده خود در خطر نباشد. به نظر من عملکرد کشتی فله‌بر چینی پس از تصادف در گریز از محل خطر و نجات پرسنل خود منطقی بوده است؛ البته گویا پرسنل کشتی فله‌بر نیز از وحشت انفجار آتش‌سوزی بدنه چپ کشتی خود را به آب انداخته‌اند و توسط ماهیگیران منطقه نجات یافتند.
دفاع پرس: مسئله‌ای که در فضای مجازی زیاد به آن اشاره شده این است که چرا کشتی از پرچم پاناما استفاده کرده است؟
کاپیتان غفوری: استفاده از پرچم‌های مصلحتی (Flag of Convenience) امری عادی در صنعت کشتیرانی است. زمانی که صاحب کشتی، کشتی خود را در کشور دیگری به ثبت برساند، می‌تواند پرچم آن کشور را بر فراز کشتی خود به اهتزاز در آورد که دلیل آن اکثر مسائل اقتصادی است. این امر عمدتا به دلیل سهولت در انجام مراودات دریایی صورت می‌گیرد.
دفاع پرس: در مورد پرداخت خسارات وارده، کدام کشور باید غرامت بپردازد؟
کاپیتان غفوری: محموله کشتی به صورت (FOB) خریداری شده است بدین معنا که تحویل کالا در بندر بارگیری است، بنابراین مسئولیت حمل، اجاره کشتی و بیمه بار بر عهده خریدار یعنی کشور کره جنوبی است. بیمه بدنه کشتی ۷۰ درصد خارجی بوده است و ۳۰ درصد آن بر عهده بیمه‌های ایرانی بوده است.
انتهای پیام/ 431
