به گزارش گروه سایر رسانه های دفاع پرس، در اغتشاشات اخیر که در بستر فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی راه‌اندازی شد، انجام اقدامات پدافندی غیرعامل در کاهش بحران و جلوگیری از حوادث بیشتر، نقش مهمی ایفا می‌کند.
سردار غلامرضا جلالی به عنوان رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در مورد اغتشاشات اخیر و نقش شبکه‌های اجتماعی توضیحاتی را ارائه داد. در ادامه توضیحات او را می‌خوانید.
در سخنرانی اخیر خود برای حوادث اخیر از واژه «حادثه امنیتی و مدرن» استفاده کردید؛ برای مقابله با این چه برنامه‌ای وجود دارد؟
موضوعی که نتیجه بررسی حوادث ۱۰ دی بود این بود که ما با تهدیدی به نام تهدید سایبری مدرن با محوریت مردم مواجه هستیم که بخشی از آن مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی است. به این شکل که تهدید جنس و ماهیتش در فضای سایبر سازماندهی و دنبال شده است. از طرفی شبکه‌های اجتماعی که پایه سایبری است بر مبنای سازماندهی مهندسی اجتماعی جوامع مختلف شکل می‌گیرد.
با توجه به اینکه به دلایل مختلف، شبکه‌های اجتماعی به نوعی فعال شده اند که بخش زیادی از زیر ساخت هایشان در اختیار کشور و حاکمیت نیست. این پیام‌رسان‌ها ضمن سرویس‌هایی که ارائه می‌دهند در ذاتشان نوعی تهدید را ارائه و دنبال می‌کنند که در حوادث و اغتشاشات اخیر شاهد بودیم؛ تهدید‌هایی که قابلیت ارائه اطلاعات غلط جهت‌دار و به هم ریختن مردم را دارد.
ما قبل از این حوادث این مسائل را به صورت تحلیلی می‌گفتیم یا نمونه‌هایی از خارج می‌آوردیم که احتمال وقوع این اتفاقات وجود دارد. البته بعد از حوادث دی ماه یک مصداق اجرایی در اختیار قرار گرفت. این مسئله نشان دهنده این است که شبکه‌های اجتماعی که در اختیار ما نباشد چقدر می‌تواند نظم اجتماعی ما را به هم بزند و به نوعی با اغواگری، تهمت وفریب دادن افکار عمومی، یک طرفه ذهن مردم را سازماندهی می‌کند.
وقتی یک سایت یا یک پایگاه داده‌ای، در یک شبکه اجتماعی تعدادی عضو دارد و از آن استفاده می‌کند، هر چقدر درست و یا دروغ بگوید امکان پاسخ گویی به این تعداد اعضای آن از طرفهای دیگروجود ندارد. مثلا اگر پایگاه داده‌ای یک میلیون عضو داشته باشد یک طرفه به این تعداد اطلاع غلط ارائه می‌دهد. شما اگر بخواهید شفاف‌سازی کنید امکانش را نخواهید داشت. چرا که شبکه در اختیار ما نیست.
در این شرایط رسانه ملی باید پاسخ این‌ها را بدهد؛ در واقع شبهاتی که برای اعضای یک کانال ایجاد می‌شود باید به ۸۰ میلیون نفر توضیح داده شود که پاسخ به این‌ها هم به نوعی کمک به توسعه شایعه است. اگر رسانه ملی تصمیمی مبنی بر عدم پاسخ گویی هم بگیرد تبلیغات دروغ به اعضای آن کانال توسط اعضا شکل خواهد گرفت.
برنامه آتی برای تکرار نشدن حوادث اخیر در بستر پیام رسانی مثل تلگرام چیست؟
چند روز پیش نخست وزیر انگلیس، نسبت به این که شبکه‌های اجتماعی می‌توانند علیه سیاست‌های آن‌ها کار کنند و به حاکمیت دولت آسیب بزند، سخنرانی کرد. همچنین بعد از انتخابات آمریکا، نا آرامی‌هایی علیه ترامپ از طریق شبکه‌های اجتماعی به راه افتاد که دولت آمریکا برای کنترل کردن راهپیمایی‌ها شبکه‌های اجتماعی را محدود کرد. با همه این‌ها کنترل شبکه‌های اجتماعی در شرایط بحران برای حفظ امنیت مردم در همه دنیا اتفاق می‌افتد و ما هم باید این کار را انجام می‌دادیم.
در برنامه بلند مدت باید امکاناتی را برای مردم فراهم کنیم تا توان پاسخگویی داشته باشیم و از حالت تبلیغات یک طرفه و تبلیغات سیاه فاصله بگیریم؛ بنابراین ما باید شبکه‌های متعددی را در حوزه کشور داشته باشیم و در این شبکه‌های اجتماعی متعدد بومی با علایق مختلف نیازمندی‌های سیاسی اجتماعی، فرهنگی مردم را بتوانیم برطرف کنیم. ثانیاً همه شبکه‌های اجتماعی در برابر قوانین جمهوری اسلامی ایران مسئول باشند نه اینکه کسی از خارج از کشور بیاید و برای ما شبکه اجتماعی درست کند تا با آموزش تخریب، امنیت کشور را به هم بریزد.
برنامه‌ای برای قوی‌تر کردن پیام رسان‌های داخلی دارید؟ حمایت‌هایی شده است؟
ظرفیت‌های خوبی در پیام رسان‌های داخلی داریم و متاسفانه در گذشته حمایت‌های لازم نشد؛ پهنای باند مناسب به آن‌ها داده نشد و سیاست‌های تشویقی ابلاغ نشد. در حوادث اخیر مشخص شد تلگرام دو سوم حجم ترافیک یعنی ۸۰ درصد پهنای باند ایران را در اختیار دارد. وقتی تلگرام قطع شد مشخص شد از ۱۱ هزار گیگابایت حجم استفاده شده در تلگرام رسیدیم به ۳۰۰ گیگابایت؛ این یعنی اتوبان یک طرفهای که توسط زیر ساخت کشور در اختیار این پیام رسان قرار داده شده است.
طبیعتا وقتی این پیام رسان یکه تازه میدان باشد مطالبش می‌تواند برای مردم جذاب نیز باشد. ما باید امکاناتی را به شبکه‌های اجتماعی داخلی بدهیم چرا که قانون پذیر هستند. اگر اتفاقی در شبکه خارجی برای کسی بیافتد دادگستری و پلیس نمی‌تواند یقه کسی را بگیرد. اما در شبکه اجتماعی داخلی قضیه بلعکس است؛ بنابراین اگر یک سری سیاست‌های تشویقی ارائه شود پیام رسان‌های داخلی می‌توانند پاسخ نیاز مردم را بدهند. حمایت‌های مختصری از پیام رسان‌های داخلی توسط شورای عالی فضای مجازی شروع شده است.
وام‌هایی که توسط شورای عالی فضای مجازی تصویب شده بود به پیام رسان‌های داخلی تزریق نشده است. چرا؟
در نشستی که با وزیر ارتباطات داشتیم، گفتند که وام را به ۴ پیام رسان منتخب داده ایم. البته بنده از پیام رسان‌ها پیگیری نکرده ام که وام اعطا شده است یا نه.
چرا در فضای مجازی تولیدات داخلی مورد اقبال مردم نیست؟
این نگاه اشتباه است. چون پیام رسان خارجی خارج از کنترل دولت است و دولت تلاش می‌کند به نوعی به نمایندگی از ملت، قانون و اعمال حاکمیت بر پیام رسان داخلی را اعمال کند. اگر فرزند شما در این شبکه اجتماعی آسیب ببیند برای مثال از طریق تحریک دست به خودکشی بزند، شما با یک جنازه طرف هستید که کسی جوابگو نخواهد بود چرا که مدیریت تحت کنترل نیست. دولت به عنوان نماینده ملت باید این موارد را دنبال کند. این فکر اشتباه است که دولت می‌خواهد منافعی را که در این شبکه‌های اجتماعی وجود دارد از مردم بگیرد چرا که دولت موظف است منافع مردم را در این شبکه‌ها دنبال کند.
در حالت کلی اگر پیام رسان‌های داخلی خود را نسبت به روز اول پیام رسان‌های خارجی مقایسه کنیم، وضع آن‌ها عقب‌تر نیست. هر چقدر از آن‌ها حمایت شود اشکالاتش حل می‌شود و پیشرفت می‌کند.
مدیریت تلگرام در زمان اغتشاشات (فیلترینگ) نمی‌توانست زودتر برنامه ریزی شود؟
برداشت‌های مسئولان ما در موضوعات مختلف، متفاوت بود. با توجه به نگاه متفاوت مسئولان، رسیدن به اجماع زمان طولانی لازم داشت. روز اول و دوم شاید انگشت‌ها به سمت جریانات داخلی بود که بعد مشخص شد موضوع چیز دیگری است. البته من نیز با نظر شما موافقم؛ اگر زودتر جلوی اتفاقات گرفته می‌شد آسیب‌ها کمتر می‌شد.
چگونه باید ٩٥ درصد فضای مجازی را از دست تلگرام خارج کرد؟ اصلا چرا تا به اینجا اجازه چنین فضایی به یک پیام رسان داده شده است؟
۹۵ درصد از سهم شبکه‌های اجتماعی کشور را در دست شبکه‌های اجتماعی خارجی گذاشتیم؛ نگاه‌های سیاسی در این موضوع موثر بوده است، برخی‌ها احساس می‌کردند یک رسانه مستقل نسبت به رسانه ملی در اختیار برخی از جناح‌ها قرار می‌گیرد و می‌توانند از آن استفاده کنند. همین نگاه به اندازه‌ای کمک کرد تا این پیام رسان تقویت شود. البته قابلیت‌هایی که خود شبکه ایجاد کرده است و مساعدت‌هایی که وزارت ارتباطات در ارائه پهنای مناسب به آن شبکه داد نیز تا حدی باعث شد که یکه تاز میدان شوند. به نظر من تلگرام از وزارت ارتباطات و مقامات امنیتی سوء استفاده کرد. با نقشی که در آشوب‌های اخیر این شبکه بازی کرد بایستی رفتار ما نسبت به گذشته با تلگرام به طور جدی تغییر کند.
حوادث اخیر به خوبی اهداف اصلی تلگرام را نشان داد؛ چرا فیلترینگ این پیام رسان ادامه پیدا نکرد؟ در بحث وایبر با کندی این پیام رسان مردم از آن فاصله گرفتند...، اما در خصوص تلگرام این ماجرا ادامه پیدا نکرد چرا؟
یکی از دلایل این بود که مسئولان احساس می‌کردند ما جایگزین آماده نداشتیم که بتواند یکجا همه قابلیت‌ها را داشته باشد. از طرفی برخی مسئولان تصور می‌کردند حوادث اخیر اهمیت چندانی ندارد که به نظر من نگاه غلطی بود چرا که حادثه بزرگی اتفاق افتاد. خوشبختانه نگاه کلی این است که شبکه‌های داخلی تقویت شوند و حداقل تعادل در واگذاری سهم بین شبکه‌های خارجی و داخلی ایجاد شود.
پول اینترنتی، مخصوصا گرام چه ضرباتی به اقتصاد ایران می‌تواند بزند؟ برای مقابله با این پول چه باید کرد؟
پول اینترنتی یک مفهوم است و یک واقعیت که در حال تعریف در فضای سایبر است. ارز دیجیتالی و رمزگذاری شده در تلگرام که با عنوان گرام معرفی شده است به گفته خود این شبکه قرار است در اواسط اسفند ماه سهام این ارز با قیمت بالای ده میلیون دلاربرای یک سهم، فروخته شود. این مبلغ هزینه بسیار بالایی است که اگر مردم ایران این سهام را بخرند باعث خروج ارز بسیاری از کشور خواهد شد.
برنامه آتی تلگرام ایجاد یک شبکه جدی اقتصاد دیجیتال، تعریف بانک و نظام بانکداری و تعریف نظام دریافت و پرداخت است که این طبیعتا درآمد‌های بسیار بالایی برای تلگرام خواهد داشت که چارچوب تلگرام را از شبکه اجتماعی و پیام رسان صرفا تبادل خبر، به ساختار اقتصادی سلطه‌گر عوض می‌کند. وقتی که مشاغل اقتصاد دیجیتال مبتنی بر شبکه و دیتای اجتماعی تولید شود، به خاطر اینکه وابسته به دولت نیست، قشر اقتصادی را از حکومت و دولت جدا می‌کند.
تعریف پول دیجیتال در تلگرام، باعث ایجاد یک نظام بانکی جدا از بانک مرکزی خواهد شد؛ وقتی پیام رسانی همه این امکانات را داشته باشد در واقع در داخل کشور دولتی ایجاد و مردم را اداره می‌کند. بر اساس مطالبی که توسط خود تلگرام منتشر شده، خطرات و آسیب‌های تلگرام در حوزه اقتصاد برای کشور افزایش خواهد یافت. هیچ کشوری، چه آمریکایی و اروپایی اجازه تسلط این چنینی به پیام رسان‌های خارجی نداده است.
تمامی کشور‌ها برای کنترل نظام پولی، بانکی و ارزی، بانک مرکزی دارند که نظام ارزش پول و برابری با پول خارجی را کنترل می‌کند. وقتی این شبکه خارج از کنترل بانک مرکزی ما ایجاد شود می‌تواند تهدیدات جدی برای ثروت ملی و پول مردم به نحو خودش داشته باشد. وقتی پول ملی کاهش پیدا کند یعنی ثروت مردم که طبق ارزش پولی کشور سنجیده می‌شود، از دست می‌رود؛ بنابراین وظیفه بانک مرکزی هر کشوری حفظ منافع مردم آن کشور در برابر تهاجم سایر پول هاست. پول اینترنتی می‌تواند کنترل بانک مرکزی نسبت به پول خودش را از بین ببرد.
مدیریت آمدنیوز و رابطه آن با سرویس‌های جاسوسی چیست؟
کانالی که اسمش برده شد بر اساس اطلاعات ما وابسته به سرویس اطلاعاتی یکی از کشورهاست و عناصر آن مامور آن سرویس اطلاعاتی هستند. آمریکایی‌ها سالانه مبالغی را برای مخالفان جمهوری اسلامی ایران در نظر می‌گیرند. این پول‌ها را به چه کسانی می‌دهند؟
دو ساختار درست کرده اند؛ یکی به نام نایاک که زیر نظر سازمان سیاست و ساختار دیگری به نام سایپ که سازماندهی کارآفرینان و کسانی که علیه جمهوری اسلامی ایران هستند، را بر عهده دارند.
کانال‌هایی که ترویج بی حجابی می‌کنند قراردادی با یکی از مراکز وابسته به سی آی‌ای دارند و مبلغ ۲۳۰ میلیون دلار دریافت کرده اند تا بی حجابی را ترویج دهند.
نگاه ما به این کانال به عنوان یک جاسوس است؛ سایت مزدوری که از خارج پول می‌گیرد و علیه مردم و امنیت کشور اقدام می‌کند. ما نیز باید با همین نگاه باید برخورد کنیم.
منبع: باشگاه خبرنگاران
