به گزارش گروه سایر رسانه های دفاع پرس، «حیدر العبادی» نخست وزیر عراق اخیرا دیداری را با «ینس استولتنبرگ» دبیرکل پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در بغداد برگزار کرد. در جریان این دیدار دو طرف در خصوص آخرین تحولات عراق و نحوه همکاری های دوجانبه در زمینه امنیتی به بحث و تبادل نظر پرداختند. استولتنبرگ در جریان سفرش به بغداد اعلام کرد که نیروهای ناتو قصد دارند در عراق باقی بمانند. دبیرکل پیمان آتلانتیک شمالی تأکید کرد که نیروهای این سازمان بیش از آنچه لازم است در عراق باقی نخواهند ماند و نیروهایی که به وسیله 19 کشور از اعضای ناتو به عراق اعزام شده اند نیروهای عراقی را در زمینه خنثی سازی بمب و استفاده از تجهیزات نظامی آموزش خواهند داد. وی در این سفر به تحول مهمی که در نیروهای عراقی ایجاد شده نیز اشاره کرد و گفت: نیروهای مسلح عراقی که در سال 2014 با یک فروپاشی کامل در برابر افراط گرایان دست و پنجه نرم می کردند در سال 2017 موفق شدند تمام شهرهای عراقی را آزاد کنند.
استولتنبرگ تأکید کرد که نیروهای ناتو تا زمانی که لازم باشد برای آموزش نیروهای عراقی و برای اطمینان از اینکه داعش مجددا به صحنه بازنگردد در عراق باقی خواهند ماند. وی افزود که ناتو در زمینه تأسیس دانشگاه های نظامی و مبارزه با فساد در نهادهای دولتی با دولت عراق همکاری خواهد کرد. دبیرکل ناتو درحالی از تصمیم این سازمان برای ابقای نیروهایش در عراق خبر داده است که چند روز پیش پارلمان عراق طرحی را به تصویب رساند که به موجب آن دولت بغداد موظف است تا جدول زمان‌بندی خود برای خروج نیروهای بیگانه از این کشور را تحویل نمایندگان پارلمان دهد. پارلمان عراق در طرح تصویب شده خود برای خروج بیگانگان، هیچ سازمان و یا کشور خارجی را مستثنی نکرده است؛ بنابراین ناتو نیز جزو سازمان هایی است که می بایست براساس قانون داخلی عراق، از این کشور خارج شود.
سناریوی بقای دائمی آمریکا در عراق
واقعیت این است که اعلام دبیرکل ناتو مبنی بر بقای نیروهای این سازمان در عراق در چارچوب سناریوی «بقای دائمی ایالات متحده» در این کشور تعریف و تبیین می شود. ماه هاست که تروریست‌های تکفیری داعش در عراق به فضل مجاهدت های نیروهای مقاومت نابود شده و حتی در مرزهای عراق نیز دیگر ردّ پایی از آنها دیده نمی شود. این تحوّل بزرگ تمامی بهانه ها از آمریکایی‌ها برای توجیه تداوم حضور نظامی خود در عراق را سلب کرد. گروه ها و جریان های عراقی پس از نابودی داعش، یکی پس از دیگری با صدور بیانیه ای خواستار خروج هرچه سریعتر نیروهای بیگانه و در رأس آنها ایالات متحده آمریکا از خاک عراق شدند و همانطور که گفته شد، پارلمان این کشور نیز نسبت به این مسأله واکنش نشان داده و با تصویب طرحی خواستار تعیین جدول زمانی برای خروج بیگانگان از عراق شد.
در چنین شرایطی که ایالات متحده آمریکا تحت شدیدترین فشارها از سوی مقامات عراقی و همچنین جریان های این کشور برای خروج از عراق قرار گرفته است، مقامات واشنگتن بهترین راه برای تداوم حضور غیر‌قانونی‌شان در عراق را از رهگذر پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) جستجو کردند. در واقع، طرح جدید مقامات واشنگتن برای عراق، بقای حضور نظامی در این کشور تحت پوشش «ناتو» است. این موضوع آنجا آشکارتر می شود که «جیمز ماتیس» وزیر دفاع ایالات متحده آمریکا در ماه ژانویه طی نامه ای به استولتنبرگ از وی خواست تا دستور آغاز یک مأموریت رسمی و ویژه توسط نیروهای ناتو در عراق را صادر کند. دیپلمات های ارشد ناتو ارسال این نامه از سوی ماتیس برای استولتنبرگ را تأیید کرده اند. در نهایت وزرای دفاع عضو ناتو نیز طی نشستی مشترک با درخواست رسمی ایالات متحده آمریکا برای آغاز مأموریت رسمی در عراق موافقت کردند. از آنجایی که توافقنامه «همکاری استراتژیک» میان بغداد و واشنگتن به آمریکایی‌ها برای تداوم حضور خود در عراق مجوز لازم را اعطاء نمی کند، با این حال بقای ناتو در این کشور به بهانه آموزش نیروهای عراقی، فرصت را برای ایالات متحده جهت طولانی کردن حضورش در عراق فراهم خواهد آورد.
تداوم اشغالگری و مشروعیت بخشی به حضوری غیرقانونی
از سوی دیگر، تمدید مأموریت نیروهای ناتو در عراق این امکان را به آمریکایی ها می دهد تا حضور غیرقانونی خود در این کشور پس از نابودی تروریست های تکفیری داعش را مشروع و قانونی جلوه دهند و در سایه این فریبکاریِ آشکار، نوع دیگری از اشغالگری در عراق را به نمایش بگذارند. درهمین ارتباط، روزنامه لبنانی «الأخبار» می نویسد که واشنگتن با اعمال فشار بر ناتو جهت بقاء در عراق برای یک بازه زمانی طولانی تر به دنبال آغاز فصلی جدید از اشغالگری در این کشور است. افزون بر این، واشنگتن در شرایطی برای توجیه حضور نیروهای ناتو در عراق به بهانه های مختلفی ازجمله بازسازی این کشور متوسل می شود که بسیاری از مناطق این کشور در حملات جنگنده های ائتلاف بین المللی تحت سرکردگی ایالات متحده تخریب و به تلّی از خاکستر تبدیل شده اند. به عنوان نمونه می توان به الرمادی اشاره کرد که در جریان آزادسازی این شهر قریب به 60 درصد از مساحت آن توسط جنگنده‌های ائتلاف آمریکایی به شدت تخریب شد. علاوه بر این، در جریان کنفرانس «بازسازی عراق» در کویت که چندی پیش برگزار شد، شاهد آن بودیم که ایالات متحده متعهد به ارائه هیچ «کمک مستقیمی» به دولت بغداد جهت بازسازی عراق نشد. لذا کاملا واضح است که مطرح کردن مشارکت در بازسازی عراق از طریق بقای هرچه بیشتر نیروهای آمریکایی و ناتو در این کشور، چیزی جز یک بهانه جهت تداوم اشغالگری در خاک عراق، نیست.
آیا عراق به افغانستانی دیگر تبدیل می شود؟
تلاش ایالات متحده آمریکا برای دائمی کردن حضور خود در عراق این شائبه را به وجود آورده است که ممکن است عراق نیز به «افغانستانی دیگر» تبدیل شود. روزنامه آلمانی «جونگ ولیت» ضمن اشاره به این مسأله در مطلبی می نویسد: «قرار است وزرای دفاع سازمان پیمان آتلانتیک شمالی در ماه جولای گردهم آیند و در خصوص تشکیل فرماندهی دائمی در عراق به بحث و تبادل نظر بپردازند. بنابراین، ممکن است که عراق به افغانستان دوم تبدیل شود». این روزنامه همچنین به نقل از منابع دیپلماتیک آگاه تصریح می کند که گردهمایی وزرای دفاع ناتو طی ماه جولای به دنبال فشارهای سنگین مقامات ایالات متحده به این سازمان برای دائمی کردن حضورش در عراق، برگزار خواهد شد.
چشم طمع واشنگتن به موقعیت استراتژیک
عراق در ابعاد مختلف نظامی، امنیتی و اطلاعاتی و اقتصادی برای تصمیم سازان سیاسی واشنگتن از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. پایگاه‌های نظامی آمریکا که از سال 2003 در عراق تاسیس شده، بخشی از این اهمیت را نشان می‌دهند. افزون بر این، عراق در ابعاد سیاسی و دیپلماتیک نیز جایگاه ویژه‌ای در نظر آمریکایی از حزب جمهوری‌خواه یا دموکرات دارد، یکی از دلایل این موضوع این است که سفارت آمریکا در عراق یکی از بزرگترین سفارت های آمریکا در منطقه خاورمیانه به شمار می‌رود. این موضوع نشان دهنده اهمیت فوق‌العاده عراق در سیاست‌گزاری‌های آمریکا است. در اربیل مرکز اقلیم کردستان عراق نیز آمریکا بزرگترین کنسولگری خود در جهان را دایر کرده است. تنها هزینه های مرحله اول احداث این کنسولگری بالغ بر 600 میلیون دلار است. از همین روی، آمریکا در کنار تلاش‌های دیپلماتیک و نظامی به دنبال ایجاد بستری مناسب برای نفوذ در عراق در مرحله بعد از سقوط داعش این کشور است. عراق چهارمین کشور خاورمیانه از لحاظ تراکم جمعیتی است. این موضوع از نظر استراتژیست های آمریکا از اهمیت قابل توجهی برخوردار است و موجب شده تا واشنگتن به این کشور چشم طمع بدوزد[1].
مقابله با ایران در دستور کار
بدیهی است که یکی از اهداف اصلی و اساسی ایالات متحده آمریکا و سازمان ناتو برای دائمی کردن حضورشان در عراق، مقابله با نفوذ روزافزون جمهوری اسلامی ایران در این کشور و حتی منطقه است. این مسأله امروز آنقدر آشکار شده که حتی آمریکایی ها و متحدان غربی آنها نیز ابایی از به زبان آوردن آن ندارند و صراحتا تأکید می کنند که اجازه گسترش نفوذ ایران در عراق و یا هیچ کشور دیگری را نمی دهند. درهمین ارتباط، «جان آلن» و و «میشل اوهانلون» دو تَن از کارشناسان آمریکایی در گزارشی که سایت آکادمی «بروکینگز» آن را منتشر کرد، تأکید کردند که استراتژی امنیتی با هدف مهار و مقابله با ایران باید متضمن تعهد به حفظ حضور نظامی آمریکا در عراق برای مدتی طولانی و تمدید کمک های واشنگتن به این کشور باشد. بهتر است دولت های حاشیه خلیج فارس و ائتلاف ناتو نیز از این تعهد حمایت کنند[2].
تلاش هفته های اخیر ایالات متحده آمریکا برای ایجاد پایگاه های نظامی در مرزهای عراق که ارتباط مستقیمی نیز با مرزهای جمهوری اسلامی ایران دارد، حاکی از برنامه از پیش تعیین شده واشنگتن برای مقابله با ایران است. واشنگتن در مرزهای مشترک سوریه و عراق نیز پایگاه هایی را برای خود ایجاد کرده است. این درحالی است که «ابراهیم الجعفری» وزیر خارجه عراق صراحتا اعلام کرده است که ایجاد پایگاه های نظامی آمریکا در عراق و مرزهای آن نقض حاکمیت ملی عراق است و باید متوقف شود. «جاسم محمد جعفر» نماینده پارلمان عراق ضمن تأیید اخبار مربوط به ساخت پایگاه‌های آمریکایی در خاک عراق و مرزهای آن گفت: «آمریکا و ناتو تلاش می کنند تا از موقعیت استراتژیک عراق برای ضربه زدن به ایران استفاده کنند». با تمامی این‌ها، به نظر می رسد که تلاش های مذبوحانه ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی ایران در عراق در سایه هوشیاری مقامات ارشد این کشور از جمله «حیدر العبادی»، راه به جایی نخواهد برد. العبادی اخیرا خطاب به آمریکایی‌ها صراحتا تأکید کرده است: «عراق به ناتو و هیچ نیروی خارجی دیگری اجازه نخواهد داد تا از خاکش علیه جمهوری اسلامی ایران سوء استفاده کند».
سخن پایانی
در سایه تحولات کنونی عراق به نظر نمی رسد که ایالات متحده آمریکا و ناتو در نهایت بتوانند به هسته اصلی هدف خود در عراق یعنی «حضور دائمی» در این کشور جامه عمل بپوشانند. افزایش نفوذ جمهوری اسلامی ایران در عراق از یک سوی و تبدیل نیروهای مسلح این کشور به نیروهایی به مراتب قدرتمندتر و منسجم تر از گذشته از سوی دیگر، مانع از آن خواهد شد تا آمریکایی ها و غربی ها با فراغ بالی کامل به عملیاتی ساختن سناریوهای خود در عراق بپردازند؛ به ویژه اینکه طی روزهای اخیر با تصمیم استراتژیک «حیدر العبادی» فرمانده کل نیروهای مسلح عراق، «حشد الشعبی» در ساختار نیروهای امنیتی این کشور ادغام شده و از این پس، عملا جزئی جدایی‌ناپذیر از نیروهای مسلح عراق محسوب می شود و همین مسأله می تواند تحقق اهداف بیگانگان در عرصه های میدانی، نظامی و امنیتی در عراق را در هاله ای از ابهام قرار دهد.
پی نوشت:
[1] ـ https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/12/16/1674679
[2] ـ https://www.fardanews.com/fa/news/740868/
منبع: فارس
