اشاره: فعالیت های محمد خدادی مدیر عامل خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) در عرصه رسانه و دیگر عرصه ها بر کسی پوشیده نیست. دبیرکلی خبرگزاری کشورهای عضو اکو و کشورهای حاشیه دریای خزر، مسوول گروه مطالعات رسانهای وزارت امورخارجه و سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در لاهور پاکستان بخشی از فعالیتهای او است.
وی که خود از مسئولان فرهنگی و تبلیغی در ستاد تبلیغات جنگ بوده، حرفهای بسیاری را درباره نقش رسانهها در روزآمدی گفتمان دفاع مقدس و روحیه جهاد و پایداری دارد.
متن پیشرو حاصل گفت و گوی خبرنگار حماسه و جهاد دفاع پرس ما با محمد خدادی است.
نقش رسانهها در ایجاد فرهنگ و روحیه جهادی چگونه است؟
به هر صورت فرهنگ و روحیه جهادی بخشی از جوهره وجودی افرادی است که به جمهوری اسلامی اعتقاد دارند و این افراد کسانی هستند که چه قبل از انقلاب و چه بعد از آن و نیز در دوران دفاع مقدس باور و یقینشان به آرمانهای دین مبین اسلام، منشا حرکت آنان بوده است.
با توجه به اینکه کار رسانه، انتقال پیام به معنای دقیق آن است و این یقین و باور اگر با پیامی که در بطن آن نهفته است منتقل نشود افراد در معنا و مفهوم آن گیر میکنند. در حالی که ماهیت دفاع مقدس و حضور در عرصههایی که نیازمند ایثار و جانفشانی بود، انجام بخشی از همان دین و تکلیف بوده است. این حرکت همراه با یک پیام و یک بشارت نیز بود و آن اینکه انسان باید در راه خدا بر اساس آن باورهایی که دارد ادای دین و تکلیف کند.
اکثر افرادی که در دفاع مقدس حضور داشتند نظامی نبودند و به عنوان یک اعتقاد و ایمانی که نشات گرفته از عزمی راسخ است پا در این میدان گذاشته و سلاح به دست گرفتند. این اعتقاد و ایمان در راه دفاع از یک نظام، یک انقلاب، یک باور و یک ارزش والا بود و خاک هم جزوی از این اعتقاد به شمار میآمد.
به همین دلیل رسانهها تکلیف سنگینی دارند، زیرا آنچه در آن روز اتفاق افتاد، نه فقط مختص به آن روز بلکه برای همیشه است. همین طور رسانهها تبلور این اعتقاد و عزم هستند و نباید اجازه دهند که این پیام در همان برهه زمانی خودش متوقف شود بلکه آن را به عنوان رسالتی که دارند به نسلهای آینده هم برسانند. رسانهها باید بتوانند در رفتار امروز ما این عینیت را به وجود آورند و مصادیق آن را مشخص کرده و زاویههای پنهان آن را باز کنند.
رسانهها چطور میتوانند این مهم را به انجام برسانند؟
رسانهها با روشهای حرفهای و ابزارهایی که در اختیار دارند باید به این عرصه ورود کنند و به نظرم تاکنون در این زمینه به موفقیت چندانی نرسیدهاند، به این دلیل که اولا رویکردههای ما برای کار و تهیه برنامهها در این موضوعات عمدتا محدود به همان هفته دفاع مقدس میشود و ثانیا مدلهایی که برای تعریف این مفاهیم به کار گرفته میشود بسیار محدود و ابتدایی است.
ما در حین استفاده از روشهای مختلف باید به کیفیت کار نیز تنوع ببخشیم و در این باره به نوعی به یک مخاطب شناسی برسیم.
یعنی تا به امروز آن نوع مخاطب شناسی که مدنظر شماست انجام نشده است؟
نمیتوان به صورت قاطع گفت که انجام نشده اما میتوان گفت که این مخاطب شناسی متناسب با نیاز موجود نبوده و آن چیزی که تولید شده نیاز ما را در این برهه برآورده نمیکند.
عمده مشکل هم دراین زمینه و در بحث تولید آثاری از این دست، تولید محتوا است، چرا که امروزه تولید محتوا خود به دو الی سه مدل و یا زاویه محدود شده است. در حالی که هر زاویهای از دفاع مقدس را که انسان نگاه میکند درمییابد که نیازمند تبیین و بازشناسی مستقل و مجزا از سایر عرصههای دفاع مقدس است.
مثالی هم در این زمینه میتوانید بیان کنید؟
به عنوان مثال کارکرد خود رسانهها در خود دفاع مقدس تا حدی ساخته و پرداخته شده است. در زمان جنگ نیز از یک طرف شاهد حضور اقشار مختلف در جبههها هستیم و از طرف دیگر میبینیم که افراد با هر سن و با هر شغلی که دارند در این میدان حضور مییابند.
از رانندههای کامیون و فضایی که آنان در دوران دفاع مقدس برای خود ایجاد کرده بودند و به عنوان تدارکات جنگ و یا حضور در عرصه جابهجایی نفرات و تجهیزات فعالیت داشتند تا رانندههای بولدوزر که در خط مقدم نبرد مشغول سنگرسازی بودند در حالی که خودشان سنگر نداشتند. تمام این موارد سوژههای بسیار مناسبی را در اختیار متولیان امر برای تولید و بازنشر آنها قرار میدهد.
عنوان کلی موضوعی که بنده عرض میکنم این است که اولا باید در عرصه جهادی و دفاع مقدس مخاطب شناسی کنیم و این مخاطب شناسی نیز باید روزآمد باشد چرا که ممکن است هر سال به مخاطبان جدیدی نیازمند باشیم و نمیتوان صرفا به همان روشهای قدیمی در این شناخت و انتخابها تمسک جست.
دوما ابزار و روشهایی که برای این مدلها استفاده میشود ضمن روزآمدی تام متشکل از بهترین و حرفهای ترین روشها باشد تا انتقال پیام به درستی صورت بگیرد.
ضمن اینکه در تولید محتوا به شدت به تنوع نیازمند هستیم و از طرفی دیگر نسبت جامعه هدفمان را با این محتواها باید به دقت بسنجیم و نیازهای آن را برآورده سازیم.
در پایان تمامی این موارد، باید در یک پروسه روزآمد به این نکته واقف باشیم که این بررسیها و تکمیل روند مخاطب شناسی تا چه میزان موثر بوده است؟ و اگر روشهای استفاده شده غلط باشد باید آنها را اصلاح و با روشهای نوین دیگری جایگزین کنیم.
به نظر شما استفاده از روشهای مختلف به اصل ماجرا لطمه نمیزند؟
خیر، به این دلیل که ما از اصل ماجرا دچار اختلاف و یا شبهه نیستیم و مسئله دفاع مقدس صرفنظر از همه دیدگاهها و نظرات در بین همه گروهها و احزاب محور وحدت و یکپارچگی است.
از عمدهترین مسائلی که میتواند برای این موضوع به کار گرفته شود و نهایتا منجر به یک خروجی مناسب و ایدهآلی شود بررسی شکل و سبک زندگی در دفاع مقدس است. باید به این موضوع توجه شود که ما چند نوع سبک زندگی در آن بحبوحه جنگ داشتهایم؟ و این سبکهای زندگی در دفاع مقدس تا چه میزان موثر بوده است؟ افراد با چه مشاغلی در دفاع مقدس و در صحنههای نبرد حضور پیدا میکردند و یا چه مشاغلی در دفاع مقدس در کشور ایجاد شد؟
در دسترسی به محتوا برای نشر آثار دفاع مقدس با مشکلی هم مواجه هستید؟
نه به آن صورت که بتوان گفت مشکلی در این زمینه ایجاد میشود زیرا در دسترسی به این موارد کسی دچار شبهه در موضوعیت این رویداد نیست.
تفاوت نگاهها در ظرافت و تنوع تولیدات است و این حلقهها باید قدری به هم نزدیکتر شوند و به این نکته توجه داشته باشیم که دفاع مقدس تنها محصور در آن هشت سال نیست و ما اکنون نیز در جنگ نابرابری هستیم که مثل همان دوران به ما تحمیل شده است.
بنده زمانی در جبههها به عنوان یک رزمنده حضور داشتم اما الان در این جنگ فرهنگی که زیرساختهای اعتقادی ما را هدف گرفته باید در خبرگزاری فعال باشم. سخنانی که مقام معظم رهبری در رابطه با مدیریت جهادی فرمودند مصداق بارز آن در جبههها نمود پیدا کرده بود و در شرایط کنونی هم همان مدیریت جهادی باید در عرصه فرهنگی لحاظ شود.
انتهای پیام/
