گروه اجتماعی
دفاع پرس ـ رحیم محمدی؛ اقتصاد مقاومتی واژه‌ای است که معنی بسیار عمیقی در آن وجود دارد به نحوی که می‌توان در هر حوزه‌ای آن را بسط و گسترش داد، یکی از این حوزه‌ها که در صورت کاربردی شدن آن برای مردم قابل ملموس خواهد بود، حوزه صنعت است.
در همین راستا گفت‌و‌گویی را علی‌اصغر شهبازی رئیس سازمان بسیج مهندسین صنعتی کشور پیرامون استفاده از ظرفیت‌های بسیج مهندسین در تحقق اقتصاد مقاومتی و نیز ماموریت‌هایی که این سازمان دارد انجام دادیم که ماحصل آن در ادامه آمده است.
دفاع پرس: به عنوان اولین سئوال بفرمایید ماموریت بسیج مهندسین صنعتی چیست و کارکردش از زمانی که به صورت سازمانی مجزا تاسیس شده چه بوده است؟شهبازی: فلسفه وجودی بسیج این است که مردم رو پای خود نگاه دارد یعنی خود مردم برای حفظ و پیشرفت نظام جمهوری اسلامی ایران نقش آفرین باشند؛ بر این اساس بسیج عرصه‌های مختلفی دارد که هرجا نظام و انقلاب احتیاج داشته به اصطلاح پای کار آمدند.
پس برای اینکه به نقش آفرینی یا بهتر خدمت کردن نیرو‌های داوطلب کمکی صورت گیرد ابتدا باید امکانات و شرایط پشتیبانی مهیا شود؛ زیرا در این صورت است که چنین افرادی می‌توانند به خوبی نقش آفرین باشند به عنوان مثال در زمان دفاع مقدس آموزش، سازماندهی و اعزام نیرو‌های داوطلب مردمی به جبهه‌ها باعث شد پیروزی‌های بزرگی نصیب رزمندگان اسلام شود.
در دروان سازندگی و بعد از آن نیز همین نیرو‌های داوطلب مردمی مجدد سازماندهی شدند تا خدمت رسانی به مردم را ادامه دهند؛ پس بسیج به عنوان یک نیروی مردمی و این که همواره خود را با مقتضیات زمان می‌سازد، به منظور کمک به پیشرفت و ارتقاء نظام اقشار تخصصی بسیج را تشکیل داد، از این منظر که در حوزه‌های تخصصی نظام اسلامی بتواند نقش آفرینی داشته باشد؛ براین اساس اقشار بیست و چندگانه از جمله بسیج مهندسین صنعتی در بسیج شکل گرفت که فلسفه وجودی آن کمک به توسعه و پیشرفت صنعت کشور است.
دفاع پرس: آیا در کمک به توسعه و پیشرفت کشور قرار است بسیج تصدی گری هم داشته باشد؟شهبازی: بسیج به عنوان امتداد مردمی دستگاه‌ها و نهاد‌ها است یعنی قرار نیست نقش هیچ دستگاه یا سازمانی را انجام دهد به عبارت دیگر بسیج مهندسین صنعتی قرار نیست نقش وزارتخانه‌های صنعت و معدن و تجارت، دفاع، ارتباطات، نیرو، نفت و سازمان انرژی اتمی را انجام دهد (این وزارت خانه‌ها و انرژی اتمی حوزه‌های تخصصی بسیج مهندسین صنعتی هستند)؛ بنابراین کاری که سازمان بسیج مهندسین صنعتی انجام می‌دهد، بیشتر جنبه تسهیل‌گری دارد تا تصدی گری؛ البته این هم زمانی میسر میشود که اشراف اطلاعاتی داشته باشیم و اینکه نسبت به داشته‌ها و نداشته‌ها، دانسته‌ها و ندانسته‌ها آگاهی پیداکنیم، چون در این صورت است که می‌توان مدیریت توان یا مدیریت دانایی داشته باشیم.
یعنی اگر بدانیم در کشورمان به لحاظ سخت افزاری، نرم افزاری یا اطلاعات افزاری چه چیزی داریم و یا اینکه در کجا هستیم، کمکی که در این راه می‌توان ارایه داد به مراتب مفیدتر از زمانی است که اطلاعاتی نداشته باشیم. به عنوان مثال چنانچه فرض کنیم می‌خواهیم فلزی را بر روی شیشه جوش دهیم؛ برای انجام این کار باید بدانیم دانش آن در اختیار کدام کشور است و چه کسی می‌داند ابزار و تجهیزات این کار کجا است؟ مهارت و تکنیک این کار کجا قرار گرفته است؟
چون این تکنیک در صنعت ما وجود ندارد، بالطبع اطلاعات جامعی هم نخواهیم داشت؛ در این شرایط بسیج مهندسین صنعتی می‌تواند با اشراف اطلاعاتی نسبت به موضوع مورد اشاره، نقش تسهیل گری را برای صنعت کشور فراهم کند.
اگر بخواهم مثال دیگری عنوان کنم، مصداق بارز آن ساخت ناو «جماران» است؛ زمانی که این ناو در مرحله ساخت قرار می‌گیرد، کشور فرانسه به بهانه اینکه ایران تحریم است، چندین سال گیربکس آن را به ما نمی‌داد به همین علت صنعت دفاع بین تلاشگران کشورمان جستجویی را انجام می‌دهد تا اینکه فردی را در اصفهان اعلام می‌کند می‌تواند گیربکس مورد نظر را تهیه کند؛ البته این فرد قبل از این هم وجود داشته، اما کسی او را نمی‌شناخته است.
پس اگر بتوانیم در بسیج مهندسین صنعتی وارد چنین فضا‌هایی بشویم، فکر می‌کنم در این رویکرد جدید، موثرتر از قبل بتوانیم فعالیت کنیم؛ با این حال بسیج مهندسین صنعتی، اقدامات خوبی طی سال‌های گذشته در خصوص کمک به عارضه یابی صنعت، احیاء صنایع راکد و ایجاد کیلینیک‌های صنعتی انجام داده است.
دفاع پرس: رویکرد جدید سازمان بسیج مهندسین صنعتی چیست؟شهبازی: همان‌گونه که عنوان شد، شاید در گذشته به جای اینکه تسهیل‌گری یا پشتیبانی ایجاد کنیم بیشتر در حوزه تصدی‌گری بودیم به عنوان مثال فرض کنیم مشکلی در صنعت به لحاظ تکنیکی وجود دارد و ما به عنوان بسیج مهندسین صنعت می‌خواهیم برای آنها آزمایشگاه یا کارگاه احداث کنیم؛ حال چنانچه این اقدام انجام شود، عمل ما مصداق تصدی گری محسوب میشود در صورتی که باید ظرفیتی ایجاد کنیم تا بواسطه آن بتوان به راهکاری برای رفع مشکل رسید؛ بنابراین در رویکرد جدید بیشتر می‌خواهیم نقش تسهیل‌گری رو ایجاد کنیم.
البته در این خصوص سه حوزه را هدف گیری کردیم که عبارتند از: چگونه می‌توانیم بسیج مهندسین صنعت را در راستای کمک به انقلاب اسلامی پیش ببریم؟ کمک به کاهش تاثیرات تحریم‌ها یا چگونگی کمک به باز دارندگی دشمن و دیگر اینکه چه اقداماتی انجام دهیم تا در ایجاد دولت اسلامی مد نظر مقام معظم رهبری کمک شود.
دفاع پرس: یکی از رویکرد‌هایی که سازمان بسیج دارد، حضور در عرصه اقتصاد مقاوتی است؛ آیا در این عرصه برنامه‌ای دارید؟شهبازی: ایران به لحاظ منابعی که دارد کشوری کاملا غنی است؛ اما از این منابع خیلی خوب استفاده نمی‌کند به همین جهت در طراحی رویکرد جدید به دنبال آن هستیم تا از طریق اشراف اطلاعاتی که عنوان شد، فرصت‌های کارآفرینی ایجاد کنیم به عبارت دیگر به دنبال ایجاد اشتغال نیستیم، بلکه درصدد فراهم کردن فرصت‌های کار آفرینی هستیم بدین صورت که فرصت‌های کارآفرینی را شناسایی کرده و سپس اعلام می‌کنیم که در چه حوزه‌هایی توان کار آفرینی داریم.
به عنوان مثال در حوزه صنایع تبدیلی گیاهان دارویی به شدت ضعیف هستیم حال اگر بر روی این عرصه تمرکز کنیم، ارزش افزوده آن بیشتر از نفت خام خواهد بود، چون بعضا عصاره یک دارو در یک شیشه چند سی‌سی چند 100 دلار میشود؛ بر این اساس یکی از کار‌هایی که دنبال توسعه آن هستیم، شناسایی فرصت‌های کار آفرینی است.
دفاع پرس: این مواردی که عنوان کردید موارد تئوری هستند که در جای خود قابل تامل است، اما سئوال من این است که در عرصه عمل چه تلاش‌هایی شده است؟شهبازی: بسیج مهندسین صنعتی در مرکز حمایت از مبتکران و محققان بسیجی خود، حدود 6 هزار طرح و ایده را ثبت کرده که از این تعداد 1500 طرح در حوزه‌های مختلف به نتیجه رسیده حالا اگر بخواهیم این فعالیت‌ها را لیست کنیم در حوزه صنایع تبدیلی، صنایع پایین دستی و بالا دستی نفت و ... می‌توان مصادیقی را ذکر کرد مثلا سال گذشته زمانی که مقرههای برق (پایه عایقی است که در دکل‌های انتقال برق در محل اتصال کابل‌های برق با دکل بکار می‌رود) در اهواز گرد و خاک گرفته بود، می‌خواستند آنها را با آب بشویند که یکی از بچه‌های مراکز رشد بسیج مهندسین صنعتی از یک ماده نانو، پوششی برای این تجهیزات برقی می‌سازد که نیاز به شست و شو با آب نداشته باشد. اما چون دولت مقدار زیادی از این اجناس را از چین خریده و دپو کرده اجازه این کار را نمی‌داد؛ البته کار ما هم این است که مطالبه گری می‌کنیم.
الان 6 هزار قلم گروه کالا در کشورمان از دسته بیل تا فناوری‌های «های تک» یا فناوری‌های برتر وارد میشود، اما اینکه ظرفیت تولید برای کدام یک از این‌ها را داریم و یا اینکه تولید کدام یک از آنها در کشور منطقی است، موضوعی است که کسی به آن نمی‌پردازد.
به همین خاطر می‌گوییم نقش بسیج در اینجا مشخص میشود تا به عنوان یک قوه عاقله نسبت به موضوع مورد اشاره اشراف پیدا کند؛ این که چه وارداتی داریم، چه توانی در داخل داریم و بر اساس چه منطقی می‌توانیم آن کالا‌ها را در داخل تولید کنیم؛ این‌ها می‌تواند نمونه‌هایی از مطالبه گری بسیج باشد.
دفاع پرس: برای موفقیت در طرح‌هایی که اجرا می‌کنید ضرورت همکاری بین بخشی در بسیج نیز احساس میشود؛ همکاری بین بخشی شما با سایر اقشار بسیج چه گونه است؟
شهبازی: اولین کاری که در راستای همکاری‌های بین بخشی کردیم این بود که دو موضوع را با اقشار مختلف بسیج مطرح کردیم؛ ابتدا بسیج کار آفرینی بود که بسیج سازندگی، اصناف، علمی و صنعت رو درگیر این کار کردیم و برای این کار ۲۴ کار گروه در ۲۴ موضوع درست شد.
کار دیگری را هم که در بحث مطالبه‌گری دنبال می‌کنیم استفاده از ظرفیت‌های بسیج دانشجویی، اساتید و حقوقدان‌ها است بدین صورت که کارگروه مشترک تشکیل دادیم تا ابعاد مشترک قرارداد‌های نفتی رو مورد بررسی قرار دهیم؛ کار‌های خوبی در این زمینه انجام شده و پیشنهاد‌های خوبی هم به مجلس دادیم و حتی به دفتر مقام معظم رهبری نیز نامه زدیم که این کار‌هایی که می‌گوییم، مطالبه مردمی است.
اما ایرادی که مسؤولین ما دارند عدم پاسخگویی آنها است و چون پاسخگویی وجود ندارد، نتیجه آن همین وضع موجود میشود؛ البته این پاسخگویی هم وقتی اتفاق می‌افتد که خواسته‌های ما تبدیل به دغدغه اجتماعی شود و مردم نیز آن را مطالبه کنند.
دفاع پرس: در عرصه اقتصاد و معدن فعالیت‌هایی صورت می‌گیرد که با اهداف تحقق اقتصاد مقاومتی همخوانی ندارد و از سوی دیگر زیر ساخت‌های کشور هم برای تحقق آن مناسب نیست؛ آیا در این رابطه برنامه‌ای دارید تا کمکی برای محدود شدن چنین فعالیت‌هایی شود؟
شهبازی: وقتی از زیر ساخت‌هایی برای بهره‌مندی از فناوری در کشور استفاده می‌کنیم که متعلق به چند دهه قبل است، بالطبع کسی که بخواهد در این فضا فعالیت کند هزینه تمام شده برای آن بسیار بالا خواهد بود؛ لذا چاره‌ای به جز بازسازی این زیر ساخت‌ها نداریم؛ حال این بازسازی می‌تواند با استفاده از توان داخلی یا بیرونی صورت گیرد یا با استفاده هم زمان از هر دو توان که البته به نظر می‌رسد می‌بایست از هر دو توان به صورت هم زمان استفاده کرد.
به همین خاطر، چون فناوری‌های ما نو نیست لذا محصولاتی هم که بواسطه آن تولید میشود کیفیت لازم را ندارد مانند صنایع خودورسازی کشورمان در مقایسه با صنایع خودرسازی کشور‌های اروپایی و آسیای جنوب شرقی.
پس وقتی زیر ساخت‌ها و فناوری‌های کشورمان فرسوده و قدیمی هستند، تولیداتی هم که صورت می‌گیرد خیلی مقرون به صرفه نیست به همین علت می‌بایست شرکت‌های دانش بنیان را فعال کنیم؛ در این رابطه حدود ۳۰۰ شرکت دانش بنیان را شناسایی کردیم که مشخصات ۱۰۰ شرکت را دریافت کردیم و آنها هم برای همکاری اعلام آمادگی کردند البته این هم منوط به اعلام آمادگی دستگاه‌های دولتی برای بهره مندی از خدمات شرکت‌های دانش بنیان است؛ بنابراین اگر نتوانیم فضای کسب و کار را برای نیرو‌های مهارتی و دانشی کشورمان فراهم نکنیم لاجرم این نیرو‌ها مهاجرت می‌کنند.
دفاع پرس: وضعیت فناوری در کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
شهبازی: اگر امروز رتبه فناوری در کشورمان در جایگاه قابل قبولی قرار دارد بواسطه پیشرفت‌هایی است که در حوزه دفاعی، هسته‌ای و سلول‌های بنیادین داشتیم به عبارت دیگر اگر این سه حوزه را لحاظ نکنیم در حوزه عمومی رتبه فناوری که داریم شاید در سطح کشور‌هایی مانند «جامائیکا» باشد، چون در حوزه فناوری‌های عمومی بیشتر مصرف کننده هستیم تا تولید کننده.
به عبارت دیگر علی رغم اینکه در کشور همه عناصر جدول مندلیف را داریم، اما همه را به صورت خام فروشی صادر می‌کنیم به عنوان مثال در جزیره هرمز خاک قرمزی برای استفاده در لوازم آرایشی وجود دارد که فرانسه آن را با کیلویی سیصد تومان می‌برد یا مثالی دیگر ۹۰ درصد کودشیمیایی مورد مصرف کشور که صرف نظر از عوارض آن، وارد میشود در حالی که فارغ التحصیلان بسیاری در حوزه شیمی داریم که بی کار هستند.
این از یک سو و از سوی دیگر کشور‌های پیشرفته هم اجازه بورس شدن به دانشجویان کشورمان در حوزه‌هایی مانند مدیریت و حقوق و امثالهم را نمی‌دهند تا دانشجویان کشورمان به سمت رشته‌های پزشکی و مهندسی بروند؛ زیرا معتقدند مدیریت جهان با آنها است و ما فقط باید کارگران دانشی ایجاد کنیم. البته باز هم دانشجویان رشته‌های مهندسی کشورمان که می‌خواهند مقاله‌ای در آی اس آی چاپ کنند حوزه مصرف آن بیشتر در همان کشور‌ها است؛ در چنین شرایطی آیا زمینه برای فعالیت چنین فردی در کشورمان فراهم است.
انتهای پیام/۲۳۱
