به گزارش خبرنگار بین‌الملل دفاع پرس، روابط دوستانه آمریکا و عربستان بیش از 70 سال قدمت دارد؛ این روابط بیشتر به منابع عظیم نفتی عربستان و سوءاستفاده آمریکایی‌ها از این منابع برمی‌گردد. بر همین اساس است که مقامات سعودی در سایه حمایت آمریکا از آن‌ها توانسته‌اند در بحبوحه حوادث غرب آسیا به کنش‌گری بپردازند.
اما انگار ورق برگشته است؛ چرا که «ترکی الفیصل» سفیر سابق عربستان در آمریکا چندی پیش در مصاحبه‌ای از پایان روزهای خوش روابط عربستان و آمریکا خبر داد و گفت که روزهای خوش قدیمی میان عربستان و آمریکا به پایان رسیده و تکرار نمی‌شود و باید روابط میان دو کشور بازتنظیم شود. این پیمان دوستی به زعم همه تضادها و تناقضات تاکنون توانسته از بحران‌هایی قبیل تحریم نفتی 1973 و حملات 11 سپتامبر 2001 به سلامت عبور کند.
در ادامه نگاهی اجمالی به عوامل موثر در این دوستی استراتژیک خواهیم داشت:
طلای سیاه آغازگر دوستی‌ها
نفت سرآغار دوستی بین این 2 کشور در سال 1933 بود. بر طبق قراردادهایی که مابین طرفین به امضا رسید، امتیار انحصاری اکتشاف نفت به شرکت اویل کالیفرنیا اعطا شد (این شرکت در 11 سال بعد یعنی 1944 به «آرامکو» تغییر نام داد) و تا سال 1980 این شرکت استخراج و صادرات منابع نفتی عربستان را بر دوش داشت.
با شروع جنگ جهانی دوم، عربستان نقش ویژه‌ای برای آمریکا ایفا کرد. شاید اگر بخواهیم رابطه این دو کشور را بر روی یک نمودار رسم کنیم؛ بالاترین جایگاه این نمودار به اواخر جنگ جهانی دوم و در سال 1945 بر می‌گردد. ملاقاتی که بر روی عرشه کشتی آمریکایی کوئینسی صورت گرفت و حاصل این دیدار توافق «مبادله نفت در برابر امنیت» بود.
دشمن مشترک؛ تحکیم کننده دوستی طرفین
جمهوری اسلامی ایران: با پیروزی انقلاب اسلامی در سال 57، عربستان و آمریکا هر 2 از ناحیه ایران احساس خطر می‌کردند. فشارهای اقتصادی و سیاسی آمریکا از یک‌سو و حمایت عربستان از صدام در هشت سال دفاع مقدس، جان باختن 275 تن از حجاج ایرانی در مکه، ایجاد نوسان در قیمت جهانی نفت نمونه‌ای کوچک از دشمنی‌های این 2 کشور علیه کشورمان بود.
در بحث انرژی هسته‌ای هم مواضع عربستان و آمریکا مکمل هم و هماهنگ بود. با ایجاد موج رسانه‌ای در منطقه و جهان، ایران را متهم به ساخت بمب هسته‌ای کردند؛ اما در مذاکرات هسته‌ای 1+5 نگرش آمریکا در این مورد گویی تغییر کرد که بیشتر به مذاق سعودی‌ها خوش نیامد.
سیاست اوباما رئیس جمهور پیشین آمریکا مبنی بر انتقال قدرت از عراق به افغانستان بهترین فرصت برای ایران بود تا قدرت عمل را در عراق بدست بگیرد. اسنادی که ویکی‌لیکس از عربستان منتشر کرده گویای این است که سعودی‌ها و متحدان منطقه‌ای‌اش نفوذ ایران در منطقه را بر نمی‌تابیدند و در مقابل خواهان تحریم‌هایی از سوی آمریکا شده بودند.
بیداری اسلامی و دردسرهای آن برای سعودی‌ها: بیداری اسلامی عنوان سلسله قیام‌های مردمی است که در کشورهای عربی رخ داد. این قیام‌ها از نیمه دوم سال ۱۳۸۹ شمسی شروع شد. پیدایش بیداری اسلامی هم در روابط آمریکا و انگلیس بی‌تاثیر نبود. عربستان با توجه به سیستم استبدادی حکام کشورهای اسلامی توقع داشت آمریکا مانع از سقوط این رژیم‌ها شود.
وقتی عربستان دید منافعش در منطقه دچار ضعف شده است با لشکرکشی نظامی در یمن و بحرین خواست با مردم مقابله کند که تاکنون پس از گذشت سال‌ها از این اقدام نظامی همچنان ناکام بوده است.
صدام: زمانی‌که جنگ سرد پایان یافت و شوروی چمدان‌هایش را در افغانستان جمع کرد، احتمال می‌رفت اهمیت روابط آمریکا و عربستان کاهش یابد؛ اما اتفاقی رخ داد که منجر به باز شدن فصل جدیدی در روابط 2 کشور شد.
حمله صدام به کویت در سال 1991 از دیدگاه یانکی‌ها تهدیدی جدی علیه امنیت انرژی و نیز دولت‌های متحد به‌خصوص رژیم صهیونیستی و عربستان به شمار می‌آمد. حمله به یک دولت عرب مسلمان زنگ خطر را برای رژیم صهیونیستی به صدا درآورده بود. از سوی دیگر امنیت عربستان که به عنوان یکی از غول‌های نفتی جهان که بیشترین مرز زمینی را با عراق داشت، به شدت در معرض خطر بود. بر همین اساس آمریکا سریعا واکنش نشان داد و چند روز پس از حمله صدام به کویت، نیروهای خود را به عربستان سعودی اعزام کرد تا از آل سعود دفاع کنند. پس از آن نیز با تشکیل یک ائتلاف بین‌المللی صدام را از کویت بیرون راند. نکته حائز اهمیت این است که پس از شکست صدام، نیروهای آمریکایی به بهانه حفاظت از منطقه پرواز ممنوع در جنوب عراق و نیز دفاع از عربستان در مقابل تجاوز احتمالی عراق، در منطقه ماندگار شدند.
رسوایی 11 سپتامبر برای سعودی‌ها: بیشتر عاملان حمله تروریستی 11 سپتامبر اتباع عربستانی بودند. همین عامل سبب شد نگرش سیاست‌مداران آمریکایی علیه عربستان برانگیخته شود. با این حال آمریکا، عربستان را جزو کشورهای ضد تروریسم پذیرفت و تاکنون از انتشار گزارش کنگره آمریکا که از نقش سعودی‌ها از این حادثه پرده برمی‌دارد، خودداری کرده است.
دوستی 73 ساله عربستان و آمریکا تاکنون دارای فراز و نشیب‌های بسیاری بوده است. شاید در گذشته نفت یکی از عوامل مهم در دوستی میان این 2 بود؛ ولی با توجه سیاست‌های کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی در آمریکا به کمترین ارزش خود رسیده است. حال فروش تسلیحات نظامی بهترین بهانه برای خالی کردن بودجه سعودی‌ها است. در سفر ماه مه گذشته دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا به ریاض، قرارداد فروش تسلیحات نظامی به به ارزش 110 میلیارد دلار با مقامات سعودی به امضاء رساند.
دشمنان مشترک مانند شوروی و صدام از بین رفته است و دیدگاه طرفین نسبت به ایران تغییر محسوسی یافته است. اقدامات عربستان علیه ایران از دید آمریکا نابخردانه بوده است و هیچ‌وقت این اقدامات را تایید نمی‌کند.
در سوی مقابل ایران همچنان به‌عنوان یکی از دشمنان آمریکا به‌شمار می‌آید و داشتن رابطه با عربستان می‌تواند به برقراری موازنه استراتژیک در منطقه بیانجامد که این موضوع خود امنیت رژیم صهیونیستی را تامین خواهد کرد.
انتهای پیام/ 441
