آیا می‌شود حزب‌الله را خلع سلاح کرد؟

به گزارش گروه سایر رسانه های دفاع پرس، هفته نامه آمریکایی تایم در ایام جنگ 33 روزه لبنان در سال 2006 میلادی طی مقاله ای با عنوان «چرا نمی‌توان حزب الله را خلع سلاح کرد» به قلم «جی.اف. مک آلیستر» نوشت: اگر صلح در خاور میانه مانند مکعب روبیک [مکعب هوش] است که برای رسیدن به راه حل باید تمام قسمت‌های آن منظم شود، پازلی که توسط حزب الله طرح شده است، به نظر می رسد بیش از شش رنگ دارد که با شش قسمت منطبق می شود.

مجاهدین شیعه جنگجویانی تمام عیار هستند، حمایت حامیان قدرتمند در ایران و سوریه و ریشه های عمیق این سازمان در لبنان، آن را به دولتی در یک دولت دیگر تبدیل کرده است. اسرائیل نتوانست در طول 18 سال اشغال لبنان، حزب الله را نابود سازد و هفته گذشته نیز پس از تحمل خسارت های سنگین، مجبور شد نیرو های خود را از روستای مرزی بنت جبیل،که یکی از دژهای مستحکم حزب الله به شمار میرود، خارج کند. از آنجا که حزب الله هدف خود را نابودی اسرائیل و یا حداقل متوقف کردن این رژیم، اعلان کرده است، ثبات در خاور میانه غیر ممکن خواهد بود.

هفته ی گذشته دیپلمات ها به منظور دست یافتن به یک راه حل سیاسی کار گشا، مکعب های پازل را می گرداندند. اعضای دولت لبنان، به همراه وزرای حامی حزب الله، فکر می کردند نشست این دیپلمات ها راه حلی را یافته و آن را به وزیر امور خارجه ایالات متحده، کاندولیزا رایس، تحمیل می کنند. رایس اذعان داشت که پیشنهاد ارائه شده چند «بخش بسیار خوب» داشت، یک جرقه نادر که می تواند برای درد منطقه درمانی فوری را شکل دهد، این در حالی بود که او [رایس] از دیگران روی برگرداند. اما حتی اگر این بحران به زودی فروکش کند، خلع سلاح کردن حزب الله به عنوان یک مشکل پیچیده باقی می ماند.

اسرائیل در سه هفته ی اخیر به کمک تسلیحات سنگین خود، تنها یک رویکرد را آزموده است: در هم شکستن حزب الله. اما جنگجویان حزب الله که تخمین زده می شوند هزار تا چهار هزار نفر باشند، تلفات سنگینی را بر نیروهای اسرائیلی وارد ساخته و صدها موشک را بر سر شهر های اسرائیل تا عمق 30 مایلی، فرو ریختند. در طول مرز های لبنان، در حالی که نیرو های اطلاعاتی اسرائیلی اندازه و مدل هواپیما های مورد نیاز را مشخص می سازند، یکی از مقامات بلند پایه ی ارتش اسرائیل که برای ارزیابی مجدد تاکتیک ها به منطقه آمده بود، به شدت تحت تأثیر قرار گرفت.

وی گفت: «کسی اینجا حزب الله را تحقیر نمی کند. اینجا خانه ی آنهاست و آنها مدافعان آن هستند و آنها احتمالاً در تمام خانه ها تله ی انفجاری کار گذاشته اند.» اما حتی با اینکه امریکا تلویحاً برای ادامه جنگ چراغ سبز نشان داد، تنها استراتژی نظامی اسرائیل دفاع کردن خواهد بود. میچ پیلسر، سخنگوی ارتش گفت بمباران منطقه ای استحکامات حزب الله امکان ندارد چرا که «بعضی از این لبنانی ها متحدین ما هستند و اگر بازگشته و با شهری مواجه شوند که با خاک یکسان شده است، ممکن است از ما روی بگردانند و حزب الله را انتخاب کنند.»

البته با اینکه مسیحی ها، دروزی ها و دیگر فرق لبنان از اینکه حزب الله اسرائیل را وادار به جنگ کرده و تسلیحات خود را در خانه های شهروندان مخفی می کند، بسیار عصبانی هستند، نظر سنجی ها نشان می دهد که محبوبیت حزب الله در لبنان و در جهان عرب افزایش یافته است. اگر اسرائیلی ها نتوانند حزب الله را ساقط کنند، آیا نیرو های خارجی (یونیفل) می توانند در وادار کردن این گروه به رفتاری بهتر، کمک کنند؟

با کمک های بالقوه به یک نیروی چند ملیتی، احتمالاً در این هفته سعی خواهد شد که هواپیمایی را به این منطقه اعزام شود، اما ترکیب، مأموریت و قوانین نظامی آنها، سراسر خدعه و نیرنگ می باشد. رایس گفت هیچ یک از نیرو های ایالات متحده به این جنگ نمی پیوندد؛ آنها اکنون در عراق، افغانستان و دیگر مناطق مستقر هستند. ژاک شیراک رییس جمهور فرانسه گفت تمایل دارد نیرو های این کشور را وارد ماجرا سازد اما نه در قالب نیرو های ناتو. سربازان کشور های مسلمان مانند ترکیه و مصر نیز از دیگر کسانی بودند که قرار بود به جنگ بپیوندند اما هیچ یک از این اتفاقات صورت نگرفت.

سؤال سخت تر این است که این نیرو ها پس از آرایش نظامی چه خواهند کرد؟ به نظر ایالات متحده آنها باید نیرو ها و تسلیحات حزب الله را از مرزهای اسرائیل درو سازند و به ارتش لبنان کمک کنند نقش برجسته تری را در منطقه ایفا کند. بر اساس گفته های مقامات لبنانی، رایس پیشنهاد داد که سربازان امریکایی، که حدود 20 هزار نفر هستند، می توانند حزب الله را به عقب برانند و البته نه با یک جستجوی خانه به خانه برای یافتن آنها . این نشان دهنده ی یک اعتبار واقعی برای حزب الله است که سربازان خارجی قادر نیستند آن را در سراسر کشور خلع سلاح کنند و اگر تلاشی در این راستا صورت دهند، درگیر یک جنگ کثیف شده اند.

نخست وزیر انگلیس تونی بلر اشاره کرد که حزب الله یک دشمن صریح و سرسخت خواهد بود، وی گفت: «صف آرایی نیرو های خارجی زمانی کارگر خواهد بود که حزب الله اجازه فعالیت به آنها بدهد.» با این حال سران ایالات متحده هنوز هم امیدوارند که حضور نیرو های خارجی می تواند نیرو های سیاسی داخل لبنان را ـ مسیحی ها، دروزی ها ها، سنی ها و دیگر فرق ـ حداقل به آن میزان تقویت کند که بتوانند دولت فؤاد سینیوره را علیه حزب الله حرکت دهند. این گروه ها از قدرت انحصاری حزب الله که نفوذ سیاسی آن را هم باعث شده است، متنفرند.

اما آرون میلر، مذاکرده کننده ی پیشین ایالات متحده در خاور میانه گفت: «شکنندگی سیاسی لبنان یعنی این که تحت کنترل در آوردن حزب الله بدون داخل شدن در یک جنگ داخلی امکان پذیر نیست.» اگر هیچ نیروی خارجی نتواند حزب الله را آرام کند، شانس اینکه خود حزب الله محدود شدن را انتخاب کند چقدر است؟

جنگ با اسرائیل هادی خط و مشی سیاسی حزب الله است. جنگ برای حزب الله به منزله ی کلیدی برای خود شناسی، کسب نیرو های نظامی، بدست آوردن حمایت های مالی و پشتیبانی سوریه و ایران و جلب کردن حمایت های مردم داخل لبنان و دیگر مناطق جهان عرب، می باشد. میلر گفت: «پول کافی برای خلع سلاح کردن آنها در جهان وجود ندارد، چرا که این کار به معنای منصرف کردن آنها از فلسفه ی وجودیشان است.» مشارکت حزب الله در گفتگوی ملی با دیگر حزب ها، به عنوان بخشی از تلاش هایی صورت گرفت که در پی عادی کردن شرایط لبنان می باشند.

در این گفتگو حزب الله مشتاقانه به مطالباتی گوش می کرد که به دلیل حفظ کشور خواهان فراموش کردن جنگ و متمرکز شدن روی مذاکرات سیاسی، بودند ـ در همین زمان حزب الله در حال ذخیره سازی موشک و آماده شدن برای جنگی بود که برای آن رضایت هیچ کس را جلب نکرده بود.حالا دیگر عده ی کمی به وعده های این گروه اعتماد می کنند. فشار های غیر مستقیم راه دیگری است که مورد آزمون قرار می گیرد.

اما در این مورد، نه ایران، که سلاح های حزب الله را تأمین می کند و نه سوریه، که این سلاح ها را به داخل خاک لبنان منتقل می سازد، مستعد چنین کاری نیستند. در حال حاضر ایران به دلیل برنامه های هسته ای خود ممکن است با مجازات های شورای امنیت سازمان ملل مواجه شود و به همین دلیل از این که توجه قدرت های دنیا متوجه حزب الله شود، بسیار خوشحال می گردد. سوریه کشوری است که واشنگتن تمایلی به رابطه با آن ندارد: ایالات متحده سفیر خود را از این کشور خارج کرده است و از سال گذشته که سازمان ملل گزارش داد شواهدی دال بر دخالت سران بلند پایه ی سوری در ترور رفیق حریری وجود دارد، امریکا تنها ارتباطاتی در سطوح پایین را با سوریه را مجاز شمرده است.

بر اساس منابع خبری تایم در خاور میانه و واشنگتن، نمایندگان سوریه نا امیدانه تلاش می کنند گفتگو های مجددی را با دولت بوش ترتیب دهند، حتی پیشنهاد داده اند که در مهار حزب الله کمک کنند. بنابراین اگر نمی توان حزب الله را مجبور کرد مسیرش را تغییر دهد و یا نمی توان او را تحت فشار قرار داد، چه کار انجام نشده این باقی می ماند؟ پاسخ این سوال، عمری به قدمت دیپلماسی دارد. علاوه بر تحمل کردن، می توان چند پاداش را پیشنهاد داد ـ و این چیزی است که به نظر می رسد در حال رخ دادن است. ایالات متحده در همکاری با اروپا و کشور های میانه روی عرب، در تلاش است بسته ی پیشنهادی را فراهم سازد که برای حکومت های اسرائیل و لبنان قابل قبول باشد.

این بسته شامل این موارد می باشد: * آتش بس، *مستقر شدن نیرو های خارجی در سرزمین های ویران شده ی اجدادی حزب الله که در حاشیه ی مرز اسرائیل قرار گرفته است و * اختیار قانونی ارتش لبنان برای مستقر شدن در این منطقه *و احتمالاً توافق اسرائیل برای افشا کردن نقشه ی میادین مینی که در طول اشغال لبنان در این منطقه به جا گذاشته است. *رایس همچنین لبنان و اسرائیل را برای مذاکره بر سر مسئله ی مزارع شعبا، تشویق می کند. این قسمت کوچک از قلمروی لبنان توسط اسرائیل اشغال شده است.

در طول تاریخ این منطقه متعلق به سوریه بوده است اما اکنون لبنان و سوریه اصرار دارند که متعلق به لبنان است ـ که دست آویزی را برای اشغالگران به وجود آورده است که مقاوت بیشتری کنند. اگر اسرائیل با در تحویل این مزارع به نیرو های بین المللی، مسئله ی شبعا را حل کند، حزب الله قادر خواهد بود مدعی یک پیروزی باشد اما تنها یک دلیل از دلایل خود برای ادامه دادن جنگ را از دست داده است. *با اضافه شدن مسئله تبادل اسرا به این فهرست، حکومت لبنان ـ به همراه وزرای حزب اللهی آن ـ از این ایده ها حمایت می کنند. احمد فتفت، وزیر امور داخلی لبنان به خبرنگار تایم گفت: «(اعضای کابینه) در مورد آتش بس و مذاکره بر سر بسته ی پیشنهادی، اتفاق نظر دارند.» این موقعیت با گفتگویی که منابع تایم با سید حسن نصر الله انجام دادند، برای تایم مسلم گشت.

سید حسن نصر الله برای پیشگیری از ترور شدن توسط اسرائیلی ها مخفی شده است. طرف های گفتگو به یک بسته ی مشابه نرسیده اند. به ویژه رایس بدون جلب رضایت اسرائیل ، مسئله تبادل اسرا را مطرح نخواهد کرد. اسرائیلی ها شاید به خاطر اینکه حزب الله جنگ را آغاز کرد، در مذاکرات به آنها امتیاز دهد. با این حال این کار می تواند اسرائیل را از یک مرداب نجات بخشد و پیروزی آنها را نیز به درازا بکشد. یکی از مشاورین دولتی اسرائیل گفت: «احتمالاً نصر الله آخرین سخنرانی را انجام دهد ؛ سخنرانی پیروزی. اما ما بایستی مانع او شویم. جبران ضربه ای که ما به او وارد خواهیم کرد، سال های سال به طول خواهد انجامید.»

تبدیل نیرو های نظامی حزب الله به یک حزب سیاسی لبنانی، یک دگردیسی کامل برای حزب الله خواهد بود و متعاقبا بسیاری از فرق مجاهد دیگر نیز به آسانی متلاشی خواهند شد. مطمئناً ایران و سوریه به منظور ایجاد تفرقه در لبنان خواهان نگاه داشتن نیرو های خود هستند. موافقت حزب الله با مذاکرات جامع لبنان نیز می تواند یک نیرنگ باشد. بعد از اینکه وزرای حزب اللهی به این مذاکرات پیوستند، نصر الله در تلویزیون ظاهر شد و اسرائیل را به حملات موشکی بیشتر تهدید کرد. یک منبع معتبر لبنانی گفت: «من مطمئنم حزب الله برای خریدن زمان به این مذاکرات پاسخ مثبت می دهد. آنها تمایلی به خلع سلاح شدن ندارند. آنها باهوش هستند.» بنابراین مذاکرات جامع ممکن است برای افرادی که می خواهند حزب الله را به سمت خود بکشندنتایج نامشخص بسیاری به بار آورد .پیشروی در خاور میانه همواره با گام های کوچک آغاز شده است، سازش های مختلف با دشمنان ناخوشآیند، کلمات 2 پهلویی که ممکن است بر باد روند و یا با تلاش فراوان و شانس، مؤثر واقع شوند. اگر نتوان حزب الله را از بین برد، هر تعداد حلقه که این تشکیلات بتواند برای پوشش خود بسازد، باید به آهستگی پوشیده شوند و همچنین نیاز به دست های یاری بسیاری دارد. این دیپلماسی است. اگر این روند زشت می نماید، راه کار جایگزین آن را باید در ویرانه ها و قبرستان های بیروت و حیفا شاهد باشیم.

منبع: فارس