گروه بین‌الملل دفاع پرس- حسن صادقیان؛ تقریباً یک ماهی است با بحرانی شدن روابط ایالات متحده آمریکا و ترکیه، موضوع تحریم نظامی ترکیه از سوی ایالات متحده محل بحث و گفت‌وگوی مخالفان و موافقان این امر شده است؛ البته به صورت عملی هم اتفاقات خاصی در حال وقوع است؛ از یک سو ترامپ دستور ممنوعیت فروش جنگنده‌های اف35 به ترکیه را امضا می‌کند، از سوی دیگر ترکیه قرارداد خرید سیستم موشکی هوایی اس 400 را با روسیه امضا می‌کند. در این میان، هر روز آمریکا ترکیه را تهدید به تحریم نظامی- اقتصادی بیشتر می‌کند و رهبران ترکیه هم از عهدشکنی متفق دیرین و پایان روابط استراتژیک با آن و برقراری روابط عمیق نظامی- اقتصادی- سیاسی با دوستان جدید اعم از روسیه، چین و ایران خبر می‌دهند.
این‌که در این تقابل کدام کشور بیشتر متضرر خواهد شد، تقریباً امری واضح است؛ چرا که در یک طرف قدرت جهانی قرار دارد و طرف دیگر نهایتاً قدرت منطقه‌ای ایستاده است. به طور مثال بحران دیپلماتیکی میان 2 کشور می‌تواند قرارداد «یک و نیم میلیارد دلاری آنکارا با پاکستان» برای فروش بالگردهای مسلح ساخت ترکیه را به خطر می‌اندازد؛ از آنجا که بیشتر تجهیزات ساخت بالگردها از آمریکا است، نیاز به مجوز صادرات وجود دارد که این مساله می‌تواند فروش بالگردها را به خطر بیاندازد.
بر اساس آماری که در ادامه اشاره می‌شود، نامتوازن بودن قدرت نظامی به ویژه نیروی هوایی 2 کشور ترکیه و آمریکا مشخص می‌شود:
بر اساس گزارش سال 2017، نیروهای مسلح ترکیه در چارچوب ناوگان نظامی جهان، در ردیف 10 قرار دارد. در فهرست منابع تسلیحات ترکیه 1042 ابزار نظامی هوایی وجود دارد که جمعاً شامل 2 درصد کل ناوگان هوایی جهان می‌شود.
در کل جهان 360 هزار ابزار هوایی وجود دارد که از این تعداد بیش از 65 هزار هواپیمایی تجاری و 53 هزار و 500 عدد هواپیمایی نظامی می‌باشد. از جمع تعداد هواپیما‌های نظامی هم سهم ایالات متحده آمریکا 13407 عدد (25 درصد)؛ روسیه 3906 عدد (7 درصد)؛ چین 3036 عدد (7 درصد)؛ هندوستان 2185 عدد (4 درصد)؛ ژاپن 1590 عدد (3 دصد)؛ کره شمالی 1590 عدد (3 درصد)؛ پاکستان 1285 عدد (2 درصد)؛ فرانسه 1269 عدد (2 درصد)؛ مصر 1132 عدد (2 درصد)؛ ترکیه 1042 عدد (2 درصد)؛ سایر کشور‌ها 23133 عدد (43 درصد) می‌باشد.
در ردیف هواپیما‌های «استارتو تانکری» هم ایالات متحده آمریکا با 74 درصد باز هم بیشتری سهم این بخش را به خود اختصاص داده است؛ عربستان سعودی در ردیف دوم و ترکیه در ردیف هشتم (7 فروند) قرار دارد. در بحث ناوگان حمل و نقل هوایی مهمات و نیروهای نظامی هم ایالات متحده آمریکا در ردیف اول قرار دارد، روسیه دوم و ترکیه با 83 ناوگان هوایی حمل و نقل در ردیف هشتم قرار دارد.
در بحث هواپیمایی آموزشی هم ایالات متحده آمریکا با 25 درصد در ردیف اول، پاکستان و ژاپن به ترتیب در ردیف دوم و سوم و ترکیه با 287 هواپیمای آموزشی در ردیف نهم قرار دارد. در بحث هلیکوپتر‌های جنگی ایالات متحده آمریکا با 27 درصد باز هم در ردیف اول قرار دارد؛ روسیه دوم، چین سوم و ترکیه با 442 بالگرد جنگی در ردیف هشتم قرار دارد؛ بنابراین ترکیه هر چند در بین کشورهای منطقه از لحاظ نظامی قوی‌تر است و توان مانور زیادی دارد؛ اما قابل مقایسه با آمریکا نیست.
اما نکته مهمی که وجود دارد نیازمندی ایالات متحده آمریکا و کشورهای اروپایی به نیرو‌ها و پایگاه‌های نظامی ترکیه از جمله پایگاه نظامی اینجرلیک جهت مدیریت و کنترل تحولات خاورمیانه می‌باشد. به عنوان مثال هم‌اکنون نیروهای نظامی مشترک آمریکا و ترکیه در سوریه عملیات گشت زنی انجام می‌دهند که مقر اصلی آنها اینجرلیک است؛ عدم همکاری ترکیه می‌تواند هزینه‌های نظامی آمریکا و کشورهای اروپای را به شدت بالا ببرد.
گفتنی است، ایالات متحده آمریکا برای جبران این ضعف در تلاش است یک ناتوی جدیدی با عضویت کشورهای عربی تأسیس کند و نیروهای نظامی خود را از کشور ترکیه خارج کند. از سوی دیگر طبق گزارش رسانه‌های ترکیه ایالات متحده تلاش می‌کند در منطقه قبرس هم یک پایگاه نظامی تأسیس و بدین طریق ترکیه را تحت فشار قرار دهد. همچنین آمریکا به بهانههای مختلف تلاش می‌کند در دریا‌های سیاه، مدیترانه و اژه جولان دهد و گستره فعالیت‌های ترکیه را کاهش دهد.
به عنوان مثال ایالات متحده آمریکا در پی لغو «پیمان مونترو» است؛ موافقتنامهای که در تاریخ 20 ژوئن 1936 بین ترکیه و قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای بسته شده است و به ترکیه اجازه کنترل ترانزیت در تنگه‌های بسفر و دردانل را می‌دهد.
همچنین ایالات متحده آمریکا تلاش می‌کند بحران یونان را دوباره از سربگیرد، تحریم‌های تسلیحاتی رومی‌ها را لغو و پایگاه نظامی در آن منطقه ایجاد کند. در شرق دریای مدیترانه نیز در پی بهره‌مندی از منابع نفتی و گازی جدیداً کشف شده است و سعی می‌کند با همکاری کشورهای شرق مدیترانه فشار‌های دیپلماتیکی علیه ترکیه به وجود آورد.
نکته مهم دیگری که وجود دارد خروج و یا عدم خروج ترکیه از ناتو است؛ خیلی از تحلیلگران و رهبران سیاسی چنین ادعا می‌کنند که اگر ترکیه از روسیه اس 400 خریداری کند، باید از ناتو خارج شود؛ این در حالی است که هیچ مفادی مبنی بر این‌که هر عضوی خارج از ناتو، سیستم دفاعی دیگری بخرد باید از ناتو خارج شود، وجود ندارد. لذا ترکیه همچنان عضو ناتو باقی خواهد ماند و حداقل تا زمان پایداری پایگاه نظامی اینجرلیک قدرت تأثیرگذاری خود را حفظ خواهد کرد. درست است که آمریکا توان مانور نظامی زیادی دارد و می‌تواند پایگاه‌های نظامی جدید تأسیس کند؛ اما کشورهای اروپایی هنوز نیازمند ترکیه هستند و آن را شریک مطمئنی برای خود در کنترل و مدیریت منطقه خاورمیانه قلمداد می‌کنند.
انتهای پیام/ 441
