به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع پرس، 10 سال پیش فرمانده معظم کل قوا دستور تشکیل قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا (ص) را صادر کردند تا با متمرکز شدن توان پدافندهوایی نیروهای مسلح در این قرارگاه، دفاع مستحکمی از آسمان کشور پدید آید و زیرساخت‌های مهم و حیاطی کشور در برابر تهدید‌های هواپایه مصون بماند.
از آن روز تاکنون، این قرارگاه پیشرفت‌های چشمگیری در حوزه‌های طراحی و تولید انواع سامانه‌های پدافند هوایی، سامانه‌های ارتفاع پست، متوسط و بلند، انواع سامانه‌های راداری و جنگ الکترونیک داشته است تا جایی که کشورمان توانسته انواع پرنده‌های دشمن مانند پهپاد‌های RQ-170 آمریکایی، هرمس اسرائیلی، و U-2 را شناسایی و در برخی موارد (پهپاد هرمس) منهدم کند.
اما مغز متفکر قرارگاه پدافند هوایی برای طراحی و تولید انواع سامانه‌های راداری و پدافندی، جهاد خودکفایی این قرارگاه است که با اتکاه به توان دانشمندان و متخصصان دانشگاه‌های داخلی و همکاری با شرکت‌های دانش بنیان طی این سال‌ها توانسته است انواع سیستم‌های پدافندی موجود در کشور را ارتقا داده و علاوه بر آن‌ها سامانه‌های دفاع هوایی بومی هم تولید کند.
برای اطلاع از چند و، چون کار این سازمان، با امیر سرتیپ دوم محمود ابراهیمی نژاد معاون تحقیقات و جهاد خود کفایی قراگاه پدافند هوایی هم صحبت شدیم. آنچه در ادامه می‌آید مشروح گفتگوی تسنیم با امیر ابراهیمی‌نژاد است.
برای سوال اول بفرمایید که جهاد خودکفایی به چه معنا است و شما دقیقا چه کاری انجام می‌دهید؟
سازمان تحقیقات در واقع یک گام جلوتر از عملیات قرار دارد به این شکل که عملیات ما کارش را دارد انجام می‌دهد لذا در این مسیر اگر ضعفی احساس شود به ما منعکس می‌شود و ما بر اساس آن کارمان را شروع می‌کنیم و می‌رویم به سمت اینکه آن نقاط ضعف را پوشش دهیم. با کمک و همفکری شرکت‌های دانش بنیان، دانشگاه و موسسات و همچنین صنایع دفاعی و بر همان اساس به سمت و سوی محصولات تحقیقاتی پیش می‌روند.
شما در عنوان خود واژه خودکفایی هم دارید این به چه معنا است. اگر در سامانه‌ای مشکلی پیش بیاید شما باید مرتفع کنید؟
من فکر می‌کنم که واژه خودکفایی برمی‌گردد به زمان جنگ تحمیلی که مقام معظم رهبری تدبیر کردند که باید رو پای خودمان باستیم و آن زمان در واقع مشکلاتی در حوزه قطعات برای سامانه‌های ما پیش می‌آمد و آن تحریم‌های زمان جنگ، باعث می‌شد که ما زمین‌گیر بشویم؛ لذا بر همین اساس سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی تشکیل شد تا مستقل از کشور‌های سازنده قطعات را خودمان تولید کنیم.
فکر می‌کنید به اهدافی که پدافند در حوزه جهاد خود کفایی داشته، دست پیدا کرده است؟
من اشاره‌ای کنم به سامانه هاگ. شاید آن زمانی که سازمان راه اندازی شد ما به دنبال یک لامپ این سامانه بودیم. این استارت تشکیل این سازمان بود، اما امروز با ساخت سامانه‌های موشکی در ارتفاعات مختلف و سامانه‌های راداری و کشف در رنج‌های مختلف توانستیم گستره فعالیت سازمان تحقیقات را به شدت گسترش دهیم.
امروز نگاه ما حفظ سیستم‌ها نیست و خیلی فراتر از آن فکر می‌کنیم. به دنبال آن هستیم که ببینیم تهدید ما چیست و ما بر اساس تهدیدمان چه سامانه‌هایی را باید در مقابل دشمن صف آرایی کنیم.
نتیجه تحقیقاتی که شما انجام می‌دهید چه می‌شود؟
یکی از مشکلاتی که در سطح کشور ما و کشور‌های دیگر وجود دارد این است که از تمام محصولات تحقیقاتی استفاده نمی‌شود. ما سعی کردیم در مورد موضوعاتی تحقیق کنیم که مورد نیاز ما باشد. بهره برداری کردن از این تولیدات یعنی اینکه بتوانیم تولید انبوه کنیم. اما اینکه ما بیاییم در برخی حوزه‌های تحقیقاتی برویم و بعد بگویم چنین چیزی را ساختیم کافی نیست.
سعی کردیم در تولیدات زمان را دخیل کنیم، زیرا اگر یک موضوع تحقیقاتی به جای یک سال پنج سال زمان ببرد دیگر پاسخگوی تهدیدات نیست این موضوع باعث می‌شود تولیدات را برای بالابردن توان رزمی مورد استفاده قرار دهیم؛ لذا اول براساس دشمن شناسی موضوعاتی را تحقیق می‌کنیم و سعی می‌کنیم بالای 50 درصد سامانه‌ها، مورد استفاده رینگ عملیات باشد که به این توفیقات رسیدیم. امروز سعی کردیم در تولیدات زمان را دخیل کنیم، زیرا اگر یک موضوع تحقیقاتی به جای یک سال 5 سال زمان ببرد دیگر پاسخگوی تهدیدات نیست این موضوع باعث می‌شود تولیدات را برای بالابردن توان رزمی مورد استفاده قرار دهیم.
ما نمونه اول یک سامانه را تولید می‌کنیم و برای تولید انبوه به وزارت دفاع می‌دهیم چرا که در حوزه تحقیقات وظیفه تولید انبوه نداریم. ما دوشادوش تحقیقات صنایع دفاع باید به دنبال نمونه تحقیقاتی باشیم و بعد برویم سراغ پروژه‌های دیگر.
بسیاری از سامانه‌های موجود که از آن‌ها استفاده می‌کنید با توجه به تهدیدات نیاز به ارتقا دارند. در این زمینه چه کار می‌کنید؟
برای حفظ وضعیت موجود، سعی شده نیازمندی از طریق خود نیرو انجام شود. اگر قرار باشد رفع این نیاز مندی به صورت عمده صورت بگیرد، از صنایع دفاعی کمک می‌گیریم. سازمان جهاد به همراه آماد و پشتیبانی یک وظیفه دیگری هم علاوه بر چشم انداز آینده دارد، آنهم حفظ منابع موجود است. اگر یک سامانه موشکی داریم که یونیت‌هایش مطابق روز نیست وظیفه داریم به کمک آماد آن را ارتقا داده و بهره برداری کنیم.
قادر به ارتقا و بهینه سازی انواع سامانه‌های پدافندی هستیم
آیا ما به دانش ارتقا سامانه‌ها رسیده‌ایم؟
تحریم همیشه بد نیست. در تنگنا قرار گرفتن همیشه بد نیست و این باعث می‌شود خودباوری ما افزایش پیدا کند. این توانمندی از دل همین تحریم‌ها موجب می‌شود؛ هیچ امیدی به کشور سازنده نداشته باشیم و این تجریه در زمان جنگ باعث شد بسیاری از سامانه‌هایی که ساخت آمریکا و انگلیس بودند و هیچ پشتیبانی‌ای از آن‌ها انجام نمی‌شد -که یکی از بزرگترین علت‌های تشکیل جهاد خودکفایی هم قطع همین حمایت‌ها بود-، و این باعث شد که مجموعه توانمند نیروهای مسلح با استفاده از متخصصین خودشان، پنجه در پنجه دشمن سامانه‌ها را ارتقا دهند.
ارتباط شما با دانشگاه‌های کشور در حوزه طراحی و تولید سامانه‌های پدافندی و راداری چگونه است؟
خیلی از محصولاتی که الان تولید شدند و در رینگ عملیاتی ما قرار گرفتند متولی تحقیق و تولید آن‌ها دانشگاه بوده است. در بحث رادار‌های ماوراء افق با حمایت‌های دانشگاه و نیروهای مسلح کار‌های خوبی در حال انجام است که در آینده نزدیک از آن رونمایی می‌شود.
آیا کمک‌های دانشگاه‌های کشور برای شما ثمر بخش بوده؟
هر کدام از ما مسئولین نیروهای مسلح اگر قدری دلمان برای نخبگان کشور بسوزد و فرار مغز‌ها برای ما اهمیت داشته باشد، سعی می‌کنیم از دانش و توان نخبگانی که در دانشگاه‌های صنعتی ما فارغ التحصیل می‌شوند استفاده کنیم. امروز ما از دانشگاه‌های نیروهای مسلح هم استفاده می‌کنیم. این انگیزه‌ای است برای تمام متخصصان ما که بتوانیم بازار کار خوبی برای آن‌ها فراهم کنیم و نخبگان ما هم هیچ انگیزه‌ای بالاتر از این ندارند که بتوانند در صنعت دفاعی نقش داشته باشد و آنچه توسط آن‌ها تولید شده از نگاه ما بهترین بوده است.
بعضی سامانه‌های بومی ما در سطح دنیا مشهور شدند مثل تلاش. شما هم در تولید آن‌ها دخیل بودید؟
قطعا در به ثمر رسیدن محصولات دفاعی اگر مشورت نیروهای مسلح نباشد کار به سختی پیش می‌رود. اگر بخواهیم یک پروژه‌ای با موفقیت دنبال شود نیاز هست که با صنایع دفاعی یک همکاری‌هایی داشته باشیم این همکاری‌ها مفهومش این است که عملیات ما بتواند از محصول استفاده کند.
یک سری تعاریف اولیه از آن سامانه هست، اما اینکه بتوانیم آن سامانه را در رینگ عملیاتی قرار بدهیم قطعا مشاوره تخصصی هم در حوزه عملیات هم در حوزه‌های فنی می‌تواند آن را تکمیل کند. پروژه تلاش هم نتیجه همین همکاری‌ها است. از سال گذشته این سامانه مورد بهره برداری قرار گرفته و ما در حال استفاده از این سامانه هستیم.
ایده اولیه تولید سامانه تلاش برای شما بود؟
بله، چرا که نیاز عملیاتی ما بود که بتوانیم از آنچه که داریم استفاده کنیم. ما تهدید و نیاز را تعریف کردیم و بر همین اساس متخصصان ما و صنایع دفاعی به سامانه تلاش دست پیدا کردند. در حوزه موشکی این سامانه متخصصان صنایع دفاعی تلاش کردند یک بخش‌هایی هم ما مشاوره دادیم.
بکارگیری هرسه مدل سامانه پدافندی تلاش در آینده نزدیک
گویا سامانه تلاش در سه مدل متفاوت تولید شده است. مقداری در این باره توضیح دهید و بفرمایید که آیا هر سه مدل این سامانه عملیاتی است یا نه؟
در جنگ هزینه‌هایی فراوانی وجود دارد، ولی این که بتوانیم هزینه‌های جنگ را مدیریت کنیم به ما کمک می‌کند. استفاده کردن هر سیستم دفاعی متناسب با تهدید، می‌شود اقتصاد جنگ و با همین نگاه سامانه تلاش در سه مدل پیش بینی شد که برمی‌گردد به استفاده از موشک‌هایی که بتوانند متناسب با سرعت، دقت و مسافت مورد بهره برداری قرار بگیرند.
زمانی نیاز است از موشکی استفاه کنید که هدف را در 120 تا 150 کیلومتر هدف قرار دهد، ولی زمانی نیاز است تا از موشکی استفاده کنید که بتوانید نهایت صرفه‌جویی را داشته باشید. ما سعی کردیم این سامانه را در سه مدل طراحی کنیم. در آینده نه چندان دور به هر سه مدل این سامانه دست پیدا می‌کنیم.
روی سامانه‌های پدافندی سایر کشور‌ها هم مطالعه دارید؟
نگاه ما به تهدیدات است. وقتی که تهدید در یک قدمی ما است و ما فرصت اینکه در مورد سامانه‌ها تحقیق کنیم نداریم، قطعا ما از برخی از سامانه‌هایی که در کشور‌های دیگر بهره برداری می‌شوند و در جنگ‌های اخیر هم خوب درخشیدند ایده گرفتیم و نقاط ضعف آن‌ها را شناسایی کرده و به سمت ساخت محصولات جدید می‌رویم.
رسیدن به محصول اولیه یک قدم است، اما اینکه بتوانیم آن محصول را ارتقا دهیم چشم انداز آینده ما است. روی بسیاری از سامانه‌هایی که مورد نیاز ما است کار کرده‌ایم و در آینده نزدیک هم شاهد خواهید بود که آن‌ها را بکارگیری می‌کنیم.
آغاز تحقیقات برای ساخت پانتسیر ایرانی
سامانه پانتسیر (Pantsir) یکی از سامانه‌های خوب دنیا برای مقابله با موشک‌های مهاجم است. فکر نمی‌کنم که ساخت چنین سامانه‌ای برای ما سخت باشد. در این زمینه تحقیقاتی برای ساخت داشته‌اید؟
بله. این کار را شروع کردیم و این کار را یکی دو سال است به صورت جدی دنبال می‌کنیم و در زمان مقتضی اطلاعات خوبی را به مردم می‌دهیم. آنچه که همه اذعان داریم آن است که تهدیدات ما یک بخش عمده‌اش برمی‌گردد، به سامانه‌های موشکی بالستیک و کروز و پهپاد‌ها و بدون سرنشین‌ها. این‌ها نکات مهمی هستند که روی آن‌ها کار می‌کنیم و حتما هم باید پاسخگو باشیم و اطمینان می‌دهم که ملت ایران بدانند کار‌های خیلی خوبی در این حوزه انجام شده و به توفیقات خوبی هم دست پیدا کرده‌ایم.
یکی از تاکیدات رهبر انقلاب متحرک سازی سامانه اس-200 بود. این موضوع به نتیجه رسیده است؟
جنگ‌هایی که در این چند ساله انجام گرفته، باعث شده تا ما به این سمت برویم که آنچه داریم باید تاکتیکی بشود و زمان در جنگ خیلی مهم است. ثانیه‌ها در جنگ خیلی مهم است؛ لذا تاکتیکی کردن سامانه‌ها در جنگ یکی از نیاز‌های اساسی است و ما نه تنها در اس 200 بلکه در سایر سامانه‌ها هم این کار را انجام می‌دهیم.
سامانه اس- 200 متحرک هست، اما با آن متحرک سازی که مد نظر ما است خیلی متفاوت است. ما نه تنها در بحث تاکتیکی کردن اس- 200 کار کردیم و در آینده نه چندان دور شاهد این خبر خوب خواهیم بود، در بحث بهینه سازی و کوچکتر کردن کلیه المان‌های آن هم کار کردیم و آنچه که ما به آن رسیدیم دیگر سامانه اس- 200 نیست. هم در بحث متحرک سازی و المان‌ها و مقدورات آن نقیصه‌هایی که سامانه اس- 200 داشته را برطرف کردیم.
آیا شاهد استفاده از موشک بومی هم در سامانه اس 200 خواهیم بود؟
قطعا همین طور است. ما روی این موضوع کار کردیم و در آینده نزدیک خبر خوبی از این موضوع خواهید شنید.
باور-373 چه امتیازی نسبت به اس- 300 دارد. شما به فرآیند تحقیق و توسعه اس- 300 ورود کرده‌اید؟
رسیدن به باور 373 شاید یکی از انگیزه‌هایی بود که توانستیم اس- 300 را تحویل بگیریم. ما آنقدر به باور- 373 اعتقاد داریم که به اس- 300 اعتقاد نداریم. باور- 373 مطمئن‌تر و با اقتدار‌تر از اس- 300 برای کشور است. همین قدر بگویم که یک محصول بومی این اطمینان را به متخصص می‌دهد که هر قطعه‌ای را نیاز داشه باشد را خودمان تولید و استفاده کنیم.
باور- 373 زاییده فکر ایرانی است و صفر تا صد آن در اختیار ما است و این بزرگترین امتیازی است که باور به اس- 300 دارد. سامانه باور- 373 می‌خواهد به ما بگوید آنچه را که می‌خواهیم می‌توانیم تولید کنیم. این بزرگترین دستاوردی است که برای نیروهای مسلح و صنایع دفاعی داشته است.
تست موفقیت آمیز باور 373 روی موشک بالستیک
در جریان بازدید رئیس جمهور از سامانه باور-373، ایشان گفتند که این سامانه روی موشک بالستیک تست شود؛ آیا این تست انجام شده است؟
سال گذشته این اتفاق افتاد و یک تست مثبت و خیلی خوب هم انجام گرفت.
روی مهندسی معکوس اس -300 کار کرده‌اید؟
ما باور- 373 راساختیم. اگر نیاز داشته باشیم که اس 300 را بسازیم قطعا آن را هم خواهیم ساخت، اما ما چند پله بالاتر آن را با فکر ایرانی ساخته‌ایم. سعی کردیم در باور نقاط ضعف اس 300 را بر طرف کنیم.
طبیعی است یک سامانه (اس 300) که خریداری شده ممکن است یک موقع نیازمندی داشته باشد که ما را دچار مشکل کند به همین خاطر صنایع دفاعی ما شبانه روز مشغول آن هستند که اگر نیازمند قطعه‌ای شدیم دستمان را روی زانوی خودمان بگذاریم.
برای مقابله با موشک‌های کروز، تحقیقی درباره شیوه‌های مقابله با این‌ها انجام داده‌اید. اگر با این تهدید مواجه شویم قرارگاه پدافندهوایی توان آن را دارد که حجم بالایی از این موشک‌ها را منهدم کند؟
موشک کروز تهدید امروز ما نیست. موشک کروز از سال‌ها پیش به عنوان تهدید مطرح بود. برای مقابله با موشک کروز از سال‌ها پیش کار را شروع کردیم و این اطمینان را به همه ملت ایران می‌دهیم که اقدامات خوبی در این زمینه انجام دادیم که در زمان مقتضی اطلاع رسانی می‌کنیم.
روی سامانه‌های جنگ الکترونیک هم کار کرده‌اید؟
در کلیه حوزه‌ها بخصوص جنگ الکترونیک نیروهای مسلح توفیقات خوبی را به دست آوردند. این دستاورد‌ها عملیاتی هم شدند.
منبع: تسنیم
