«ابوالفضل زرویی» هرگز در دامان ابتذال نیافتاد

به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع پرس، ناصر فیض، مدیر دفتر طنز حوزه هنری در گفت‌وگویی درباره مرحوم ابوالفضل زرویی نصرآباد اظهار داشت: آقای زرویی کسی نبود که نیاز به معرفی داشته باشد. هرکسی با ادبیات خصوصا طنز سروکار داشت، نامش را شنیده و آثارش را می‌شناخت. چون در بعضی از حرکت‌هایی که در حوزه کار خودش انجام داد منحصر به فرد بود و کارهایش نفر دومی نداشت.

وی به فعالیت زرویی در مجله «گل آقا» با امضای ملانصرالدین اشاره کرد و گفت: آن شیوه نوشتن در قالب تذکره به شدت مورد اقبال قرار گرفت و نشان از تسلط عالی زرویی بر متون کهن از جمله تذکره‌الاولیا داشت. او این قالب را اتفاقی انتخاب نکرد؛ بلکه به سوی این قالب رفته، شوخ طبعی را دخالت داده و با کمک طنز با همان استحکام کار‌هایی را منتشر کرد، اما کسی جر زرویی نتوانست پس از او این کار را انجام دهد.

مدیر دفتر طنز حوزه هنری خاطرنشان کرد: نوع طنز زرویی به نحوی بود که واقعا لبخند، بخشی از ماجرا برای بهتر ارائه شدن بود. طنز و شوخی پایه اصلی ماجرا نبود، بلکه از آن برای رساندن جدی‌ترین حرف‌ها به مخاطب استفاده می‌کرد. دخالت شوخ طبعی حد دارد. حد آن این است که اصل مطلب زیر سوال نرود؛ او تعریف درست از طنز را می‌دانست از این رو بهترین طنز‌ها را ثبت کرده است.

به گفته وی، بزرگترین ویژگی آثار زنده‌یاد زرویی، زبان سلیس و همه فهم است، اما برای این ارائه ساده هرگز به دامن ابتذال نیفتاد. شاعرانی که در آثارشان زبان سهل و ممتنع داشتند در گذشته سعدی و نمونه امروزینش زرویی است.

فیض با اشاره به اینکه هر فردی با اطلاعات متعارف از شعر، ادبیات و زبان فارسی با آثار او ارتباط برقرار می‌کند، گفت: از سوی دیگر یک فرد فرهیخته هم در آثار او جایی با خدشه به زبان فارسی مواجه نمی‌شود. دقیقا روانی و ساده گویی اقتضای سخنی است که زرویی از آن استفاده می‌کرد. مخاطبان گسترده او از این رو هستند که هر کسی با هر رویکردی با آثارش ارتباط برقرار می‌کرد. این یک ویژگی برجسته است که هم عامه مردم و هم قشر فرهیخته با آثار او ارتباط برقرار کرده و مجذوب می‌شوند.

مدیر دفتر طنز حوزه هنری تصریح کرد: زرویی، اما هرگز در دامن ابتذال نیفتاد. گاهی برای همه فهم کردن یک کار، اصل کار لطمه خورده و یا اثر سطحی می‌شود، اما زرویی با هنرمندی عجیبی این کار را می‌کرد و هرگز آثار سطحی تولید نکرد.

این شاعر در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اینکه خیلی از ما تک‌بعدی هستیم، اما زرویی از نمایشنامه نوشتن، داستان کوتاه نوشتن، نقیضه نوشتن و شعر گفتن استفاده می‌کرد، ابراز داشت: هر شیوه‌ای که مطلوب بود زرویی از آن استفاده می‌کرد. گاهی حتی فیلمنامه و نمایشنامه می‌نوشت و فرد جامع‌الاطرافی بود، نظر شیوا داشت که نشان می‌داد ادبیات گذشته را مرور کرده و اشراف و تسلط کامل دارد.

این شاعر طنزپرداز همچنین با تاکید بر این مهم که زرویی معلم واقعی و دلسوز ادبیات بود، عنوان کرد: او کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی بود، اما در حد دانشگاه نماند. زرویی از جمله افرادی بود که پی تحصیلات تکمیلی رفت، اما خارج از آن جایگاه متفاوتی داشت که قابل قیاس با این مدرک نبود.

به گفته وی، بسیاری از آثار ابوالفضل زرویی در حال حاضر قابلیت تدریس در دانشگاه‌ها را دارد؛ طنزی که متناسب با فرهنگ و شایسته برای زبان فارسی است و نشان دهنده ظرافت‌های زبان فارسی است؛ او گذشته را خوب مرور کرده و شرایط روزگار خود را خوب درک کرده بود. او هیچگاه نق نمی‌زد. نق زدن کار آدم ناتوان است. فرد معترض باید با شعر والا اعتراض کند. اعتراض در کنار فرهیختگی یعنی فهم و دریافت و زرویی تمام این ابزار را آموخته بود. او واقعا ادب داشت، از این حیث هم بین خاص و عام زبانزد بود. تا امروز نشنیدم کسی از زرویی دلگیر باشد.

وی در پایان خاطره‌ای از مرحوم زرویی تعریف کرد و گفت: به خاطر دارد گاهی آثاری برایش می‌خواندند که اشکال داشت، اما ابوالفضل به شدت مراعات می‌کرد و آن قدر در این اثر جستجو می‌کرد تا یک رگه برجسته پیدا کند و سپس شاعر را تشویق کند. او نیاز به تعریف نداشت، چون آثارش نشان خواهد داد و داده که چقدر این فرد در کار خود خاص بود؛ یک طنزپرداز منحصر به فرد و ویژه در دوران خودش.

یادآور می‌شود، ابوالفضل زرویی نصرآباد، شامگاه شنبه دهم آذرماه در تنهایی جان به جان آفرین تسلیم کرد. قرار است پیکر او تا ساعتی دیگر از مقابل حوزه هنری تشییع شود.

منبع: فارس