درون مایه خاطرات دفاع مقدس منجر به تشابه کتب در این حوزه شده است

به گزارش گروه فرهنگ و هنر دفاع پرس، حسن گلچین با اشاره به اینکه سبک نوشتاری کتب خاطره‌ای در دوران دفاع مقدس عموما شبیه یکدیگر هستند، اظهار داشت: شخصیت این کتب نیز تفاوت بسیاری با یکدیگر ندارند؛ الا اینکه بر اساس نیاز، در دوران جنگ خانم‌ها وارد عرصه‌هایی شده و یا نوجوانان آن شرایط را تجربه کرده‌اند.

وی با حضور در برنامه «صورت ماه» رادیو گفت‌وگو افزود: به نظر می‌رسد نویسنده‌ها در این آثار از عناصر داستان استفاده خوبی کرده‌اند تا کار‌ها و نوشته هاشان قابل توجه باشد.

گلچین ادامه داد: شرایط بی بدیل این افراد در جنگ ضمن تلفیق با داستان خواندنی شده است؛ اما نمی‌توان گفت: این آثار در قالب خاص و سفارشی تنظیم شده است.

وی افزود: درون مایه و تم این آثار باعث شده به ظاهر احساس کنیم این کتب شبیه یکدیگرند؛ حال آنکه تجارت نویسندگان یا شخصیت‌های اصلی داستان‌های دفاع مقدس متفاوت است.

دفاع مقدس در دهه 80 پابه عرصه آفرینش ادبی گذاشت

امیر شهریار امینیان، عضو هیئت مدیره مجمع ناشران انقلاب و دفاع مقدس روند ادبیات دفاع مقدس را به شکلی تکوینی تشبیه کرد و گفت: داستان‌های دهه 60 و یا نامه نگاری‌ها و نیز آثار یک بازتاب متنی اتفاقات و رویداد‌های این دهه بودندکه به تدریج روند تکوینی را طی کردند.

وی افزود: با ورود به دهه 70 با 2 گونه اثر در روند مستند نویسی رو به رو شدیم که اگر مستندات پژوهشی را کنار بگذاریم که به ماهیت رفتار و عملیات جنگ می‌پرداخت، در مستند نویسی، نویسنده با هدف ثبت تاریخی آثار را خلق می‌کند.

امینیان ادامه داد: در دهه 80 آثار به سمت آفرینش‌های ادبی قدم گذاشتند و اینجاست که عنصر داستان نیز به تدریج وارد این موضوع شد؛ در حوزه ادبیات داستانی نیز لزوما با یکدستی متون رو به رو نیستیم و آثار تفاوت‌های بسیاری با یکدیگر دارند.

مدیرگروه مطالعات اندیشه ورزان افزود: برخی آثار با وجود مستند بودن، از اقبال اجتماعی بالایی برخوردارند و هنوز با داستان فاصله معنا داری دارند چراکه وقتی وارد حیطه داستان می‌شویم، به پیچیدگی‌های پیرامونی از منظر وقایع عینی و درون شخصیتی می‌رسیم.

رمان دفاع مقدس با باور مخاطب سروکار دارد

مصطفی محمدی، محقق ادبیات دفاع مقدس و انقلاب اسلامی اظهار کرد: رمان با باور‌ها سر و کار دارد و ایجاد پرسش می‌کند و برای نویسندگان سخت بود که در مواجهه با جنگ که بسیاری نکات ناپیدا داشت، دست به رمان نویسی بزنند.

وی در رادیو گفت و گو افزود: رمان کاری بی خطر‌تر از زندگی نامه و خاطره نویسی درباره جنگ است؛ حتی رمان- مستند‌هایی نوشته شده است؛ از جمله فرهاد خضری که برای شهید بروجردی و شهید قهاری آثاری را نوشته است از این دسته است.

محمدی با انتقاد از اینکه چرا نسبت به گونه‌های ادبی دیگر در حوزه دفاع مقدس گفتمان سازی صورت نگرفته، گفت: همواره این وقایع بسیار بزرگ‌تر از نگارش آن است؛ خاصه آنکه افرادی که این واقعه را درک کرده‌اند، بخواهند این وقایع را بنویسند.

وی تصریح کرد: هیچگاه این واقعه با گفتمان برابری نمی‌کند؛ این کتاب به راحتی معیار و اصالت نمی‌یابد و باید ببینیم محتوای این کتاب مبنی بر مخاطب است و یا محتوای آن؟!

تلفیق مستند با داستان آفت ادبیات دفاع مقدس است

این نویسنده دفاع مقدس گفت: هرگونه آمیختگی مستند نگاری و تاریخ شفاهی با ادبیات داستانی را آفت می‌دانم و متاسفانه این آفت فراگیرشده است.

محمدی ادامه داد: مهم‌ترین مرجع انتشار مستند نگاری موسوم به تاریخ شفاهی دفتر ادبیات هنر و مقاومت است؛ همان تشکیلات آقای سرهنگی! تصور من اینست که بسیاری از این کار‌ها بافتنی است و کار را ورق زدم و دیدم کار بسیار قوی و قطور است.

وی گفت: این‌ها بدلیل قدرت تبلیغات صدر کار را در دست دارند؛ به عنوان مثال کتاب دا که به 90 چاپ رسید؛ هر چند همه نیز آن را نخوانده باشند. کار در دست این هاست و به سایر آثار ضربه زده و همه از آثار منتشر شده در این نهاد کپی کاری می‌کنند. کتاب دا متاسفانه یک آفت است؛ آن زمان از خلق این کتاب شگفت زده شدیم، ولی بعد از آن همه این کتاب را قله‌ای در نظر گرفتند که از آن شبیه سازی کردند.

محمدی با بیان اینکه جنگ ما مثل آمریکا یا انگلیس توجیه سیاسی ارتش نبود، افزود: جنگ ما مختص مردم با هر فرهنگی بود وهر یک ادبیاتی خاص داشتند. این‌ها با چنان شور و حرارتی سخن می‌گویند که وقتی روی کاغذ نوشته می‌شود، عموما یکدست می‌شود.

انتهای پیام/ 112