عترت اسماعیلی نویسنده کشورمان در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، از انتشار کتاب «حاءِ مُشَدَّد» توسط انتشارات نیستان خبر داد و اظهار داشت: حدود سه سال پیش کار تحقیق این رمان را آغاز کردم. این پروسه با مطالعه بیش از 150 کتاب تاریخی، 2 سال به طول انجامید. طرح اولیه رمان را با کمک علی شجاعی نوشتم؛ اواسط نگارش کار احساس کردم اگر این رمان که ابتدا قرار بود تماماً درباره «حکیمه خاتون» به نگارش در آید، چیزی کم خواهد داشت.
وی افزود: این اتفاق درحالی بود که متوجه شدم بانوان هم‌تراز «حکیمه خاتون» وجود داشته‌اند که از دوران نوجوانی و غیبت امام زمان (عج) در حوادث مختلف نقش داشته‌اند. این شخصیت مادربزرگ امام عصر به نام «حدیثه خاتون» است. این رمان تا اواسط نوشته شده بود که به پیشنهاد خودم محوریت آن را «حدیثه خاتون» قرار دادم که سعی کردم محوریت حدیثه و حکیمه را با وجود پرداختن به یک مقطع تاریخی، پررنگ‌تر نشان دهم.
این نویسنده عنوان کرد: با توجه به تحقیقی که انجام دادم درباره این مقطع تاریخ که در «حا مشدد» به آن پرداخته شده، آثاری نوشته شده بود اما هیچ اثری به «حکیمه خاتون» و «حدیثه خاتون» نپرداخته بود. بخاطر همین حا مشدد جزء اولین رمان‌هایی است که به این شخصیت‌های مهم تاریخی پرداخته است.
اسماعیلی درباره منابع مورد مطالعه خود برای نگارش این رمان گفت: منابعی که من برای نگارش این رمان مطالعه کردم از دورانی است که امام جواد (ع) زندگی می‌کردند و شامل دوران ازدواج ایشان و اتفاقات دوران کودکی حکیمه خاتون بود که تا عصر غیبت و زمان فوت این بانو ادامه داشت که حدود دوره زمانی 60 ساله‌ای می‌شد. منابعی که مورد مطالعه قرار گرفته از جمله منابع دست اول و امروزی بود. البته تقریباً نیمی از منابعی که مورد مطالعه من قرار گرفت شبیه به هم بودند و این اشکال به کارهای تاریخی وارد است.
وی درباره جذابیت‌های این رمان اظهار داشت: با توجه به اینکه زندگی چهار امام معصوم در این رمان روایت می‌شود، یک‌سری خط قرمزها وجود داشت که باید آن‌ها رعایت می‌کردیم. من سعی کردم حا مشدد را با سه راوی روایت کنم. این رمان می‌توانست راویان بیشتری داشته باشد اما با توجه به طرح اولیه ما این سه روایت را انتخاب کردم تا بتوانم آن دوران از تاریخ را خوب منتقل کنم. «حکیمه خاتون» که از نزدیک‌ترین افراد به امام هادی (ع) و امام حسن عسگری (ع) است و دیگری «بریهه» دختر جعفر کذاب است که خلاف پدرشان بسیار زن وارسته‌ای بود و شخص دیگری که خیلی احساس می‌کردم باید نقل تاریخ را از زاویه دشمن روایت کند که چه اتفاقاتی در کاخ متوکل روی داده است. «لیلی» همسر «نَحریر» دربان امام حسن عسکری (ع) است.
نویسنده حاء مشدد خاطرنشان کرد: بیشتر این رمان از زبان لیلی روایت می‌شود. یعنی یک فاصله‌‌ای از کاخ و ائمه بزرگوار وجود دارد که آن‌ها داستان را روایت می‌کنند.
اسماعیلی درباره پایبندی به تاریخ و سهم تخیل در این رمان گفت: ترکیب تخیل و تاریخ به قدری در این رمان تنیده شده که بنده به عنوان نویسنده نیز در جاهایی که تخیل وجود دارد، احساس کردم واقعیت است. تقریباً پایه اصلی کار واقعیت است و من سعی کردم تا جایی که می‌توانم نوشتن را به تاخیر بیندازم تا بتوانم برای روایت کردن ازدواج امام حسن عسگری (ع) به تحقیق‌های مختلفی رجوع کنم. این برهه از تاریخ با فاصله بسیار دست ما رسیده به همین خاطر اختلاف نظرهای زیادی در واقعی بودن اسناد وجود دارد اما آن‌چه برای ما مورد تایید بود این است که کار به منابع اولیه نزدیک باشد.
وی گفت: حضرت ولی عصر (عج) در دوره غیبت صغری شرایط بسیار سخت، بحرانی، غریبانه و مخفیفانه‌ای را گذرانده است در دوران امام هادی (ع) و امام عسگری (ع) رخ داده که اکثر شیعیان نسبت به این بخش از تاریخ اطلاعات کمی دارند. «حا مشدد» به مخاطب می‌گوید چه کسانی برای حفظ جان امام زمان عج (ع) زحمت و سختی کشیده‌اند تا مسیر امامت از مسیر اصلی خود انحراف پیدا نکند. یکی از کسانی که در این رمان به سرنوشت آن پرداخته شده، جعفر کذاب است. خیلی جذاب است که بدانیم چه کسانی پشت پرده آن سال‌ها تلاش‌هایی برای به دست آوردن امام عصر (عج) انجام دادند و چه سرنوشتی گریبان‌گیرشان شد.
نویسنده «حا مشدد» درباره مخاطبین این رمان نیز اظهار داشت: مخاطب این رمان، مخاطب خاص نیست. یعنی «حا مشدد» مخاطب خاص ندارد چراکه یک بخش از تاریخ را روایت می‌کند که مهم است. با توجه به اینکه هر کدام از ما معتقد به ظهور حضرت هستیم، خیلی لازم است بدانیم چه اتفاقاتی درباره ایشان رخ داده است. این علاقه از طرف افراد مذهبی و روایت داستانی و تاریخ می‌تواند مورد توجه باشد. حا مشدد برای مخاطب نوجوان نیز سنگین نیست که نتواند با آن ارتباط برقرار کند البته خواننده باید کتاب را بخواند و نظر نهایی را درباره آن مطرح کند.
اسماعیلی در پاسخ به اینکه آیا این کتاب می‌تواند به عنوان یک منبع تاریخی مورد رجوع قرار گیرد یا نه، گفت: بله؛ البته اتفاقاتی که در تاریخ اسلام رخ داده با فاصله حدود 50 ساله به دست ما رسیده است. این فاصله زمانی نیز به دلیل شرایط خفقان بوده که همه چیز به طور مخفیانه عنوان می‌شده است. سعی ما براین بوده با توجه به منابع اولیه یک دوره از تاریخ را نقل کنیم ولی اینکه این منابع چقدر قطعی است کسی اطلاع دقیقی ندارد و ما براساس این اسناد رمان را نوشتیم.
وی درباره انتخاب زبان داستانی کتاب عنوان کرد: مشورت‌های زیادی برای انتخاب نوع زبان روایت انجام شده و این مسئله برایم خیلی مهم بود و سعی کردم زبانی انتخاب کنم که مخاطب عام بتواند با شخصیت‌های داستان همزاد پنداری کند. هرچند اسامی متعددی که در رمان نام برده می‌شوند به زبان عربی است و احساس می‌شد برای مخاطب اذیت کننده باشد اما نوع زاویه و زبانی که انتخاب شده مورد پسند جامعه امروز است یعنی با لحن خشک تاریخی نیست بلکه به زبان امروزی نوشته شده است.
انتهای پیام/ 121
