گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس: شهید، مفهوم و معنایی سیال است. محصور نیست به بودن در قالب یک واژه. ممکن است برای کسی در شکل کلمه‌ای معنا پیدا کند، برای دیگری در هیبت تصویری یا برای شخصی دیگر در آوایی یا صدایی بگنجد. کلمه حاصل تلاش انسان برای فهمیدن است. شبیه ظرفی است برای حمل معنا.
می‌پرسیم «شهید» به چه معناست؟ و این شاید سخت‌ترین سوال تاریخ باشد. به راستی چه قدرتی می‌تواند این عظمت معنا را فقط در قالب کلمه‌ای بگنجاند؟ تلاشی است نافرجام برای ریختن بحر در کوزه. با این حال بزرگی‌اش سایه می‌افکند بر دیگر واژه‌ها، معنایش سروری می‌کند بر دیگر معناها. باقی کلمه‌ها ضعیف‌اند در برابرش. قدرت‌نمایی می‌کند، حریف می‌طلبد، کلمه عجیبی است، وقتی از دور نظاره‌اش می‌کنیم به معنایش نزدیکیم و هنگامی که از نزدیک به تماشایش می‌نشینیم گویی هزاران فرسنگ از فهمش دوریم. حجابی دارد، پرده‌ای که تا کنار نرود نمی‌بینیم آن معنای حقیقی را. اصلا انگار برای همین این کلمه از «شهد» می‌آید. شهید در لغت یعنی بینا، یعنی آگاه، یعنی آن که پرده‌ها در برابرش فرو افتاده، حجاب‌ها کنار رفته که هر چه حجاب راه است، کفر مردان است.
شهید در اصطلاح به معنی کسی است که در راه خدا کشته می‌شود و در زبان عرفا کسی است که از شدت عشق به حق می‌میرد؛ هرچند که متشرعان دینی این معنی را نمی‌پذیرند. در قرآن کریم شهید با عبارت «الذین قتلوا فی سبیل الله» تعبیر شده است. خداوند آن‌ها را زنده، جاوید و برخوردار از اجر عظیم دانسته است و از دید قرآن کریم این افراد در مقابل انفاق مال و جان‌فشانی خود از بهشت بهره‌مند می‌شوند و نزد پروردگار خویش روزی می‌خورند.
شهید یکی از اسمای حسنای الهی به شمار می‌آید، چرا که همیشه در همه جا حضور دارد و هیچ مکانی و زمانی خالی از او نیست و شاهد اعمال بندگان بوده و در قیامت بر آنان حکم می‌کند. در برخی از آیات قرآن کلمه شهید درباره پیامبر اسلام (ص) به کار برده شده و او را شاهد بر مسلمانان دانسته‌اند. فرشتگان نیز یکی دیگر از مصادیق «شاهد» و «شهید» هستند.
در روایتی ذکر شده است که پیامبر (ص) از شخصی شنید که در دعا می‌گوید، «اسئلک خیرَ ما تُسئل؛ خدایا! بهترین چیزی که از تو درخواست می‌شود به من عطا کن» فرمود، «اگر این دعا مستجاب شود، در راه خدا شهید می‌شوی»؛ و به راستی که شهید کسی است که به خون خود ارزش و ابدیت و جاودانگی داده است.
خبرنگار دفاع‌پرس به میان مردم رفته و از آن‌ها پرسیده شده، واژه «شهید» به چه معناست؟! در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را مطالعه می‌کنید.
«شهید یعنی دل را به آسمان گره زدن»، «شهید یعنی عزیز خدا شدن»، «شهید یعنی چشیدن شهد شیرین رسیدن به خدا»، «شهید یعنی سعادت، لیاقت، ولایت»، «شهید یعنی ایثار، فداکاری، گذشتن از خود و تمام تعلقات دنیوی»، «شهید یعنی شاهد، یعنی ناظر، یعنی در طلب وصال معشوق جان دادن»، «شهید یعنی رها شدن از زمین و رسیدن به معبود، یعنی پیوستن به اقیانوس حق، یعنی رسیدن به درجه والا در پیشگاه خدا»، «شهید یعنی قلب، یعنی چهار ستون بدن، یعنی روحی که در عشق الهی حل شده است.»، «شهید یعنی شجاعت، یعنی هدایت، یعنی یاور، یعنی دلاور، یعنی لایق کسب امضای مادر»، «شهید یعنی علی ابن ابی طالب (ع)، یعنی حسین بن علی (ع) یعنی علی بن موسی الرضا (ع)»، «شهید یعنی انتخاب راه خدا و غرق شدن در این مسیر، یعنی از جان بگذری تا کربلا تکرار نشود.»، «شهید یعنی عزت، یعنی منتخب، یعنی تاجری که بهترین سرمایه را در دنیا و عقبی نصیب خود کرد.»، «شهید پیروز میدان جهاد اکبر و پیش‌تاز عرصه جهاد اصغر است. کسی که در همه ابعاد زندگی تنها به دنبال رضایت خداست و در نهایت پس از یک زندگی مجاهدانه جان خود را در طبق اخلاص نهاده و پیشکش حضرت حق می‌نماید.» و «واژه شهید در عربی از ریشه شهد به معنای شاهد بودن به وجود می‌آید. شهید به کسی گفته می‌شود که از جان خود که برای هرکس مهم‌ترین دارایی محسوب می‌شود، بگذرد و در مرتبه پایین‌تر خود را در راه شخص دیگری فدا کند (همچون پدر در خانواده) و در مرتبه بزرگ‌تر خودش را فدای احیای حق و آرمان‌های بزرگ‌تر کند. (همچون یک رزمنده در نبرد با دشمن برای دفاع از دین و خاک کشور)»
به گفته مقام معظم رهبری، «شهید جانش را فروخته و در مقابل آن، بهشت و رضای الهی را گرفته است که بالاترین دستاوردهاست. به شهادت در راه خدا، از این منظر نگاه کنیم. شهادت، مرگ انسان‌های زیرک و هوشیار است که نمی‌گذارند این جان، مفت از دست‌شان برود و در مقابل، چیزی عایدشان نشود.»
شهدا، شهید به دنیا نیامده‌اند. شهادت یک فرهنگ است، یک تفکر است، یک حرکت است. اگر گمان کنیم بدون هیچ تلاش و طی طریقی، شهادت تقدیرمان می‌شود، سخت در اشتباهیم. زهی خیال باطل که آهن بدون ضربات پیاپی و گرمای آتشین کوره تبدیل به فولاد آبدیده بشود.
فکر در‌های بسته از رحمانیت خدا به دور است. حتی اگر لحظه‌ای در کنج ذهن‌مان سایه هولناک ناامیدی از بخشش گذر کند، اگر خیال کنیم که دیگر برای شهیدوار زندگی کردن و برای خوب بودن دیر است، کفر مطلق پادشاهی می‌کند در آن قلبی که ناامیدی رخنه کرده. امید چیزی از جنس نور است، یک بارقه‌اش می‌تواند یک تنه تمام تاریکی‌ها را به زانو در آورد. این امید زندگی بخش است. امید به آن روزی که بتوانیم سربازی از سربازانت شویم‌ای قیام کننده برای تمام خوبی‌ها، ای امام عصر.
انتهای پیام/ ۷۱۱
