پس از گذشت 50 سال از ترور جان اف. کندی، هنوز اسناد جدیدی دربارۀ جزئیات مرگ وی ارائه، کتابهای جدیدی نوشته و فیلمهای تازهای ساخته میشود؛ اینگونه تلاشها میزان حساسیت ترور مقام سیاسی را در کشورها میرساند.
در ایران هم در سال 1360 (که یکی از خونبارترین سالهای انقلاب محسوب میشود)، رئیسجمهور به همراه نخستوزیرش به شهادت میرسد؛ اما هیچگاه بررسی دقیق و عمیقی دربارۀ این حادثه صورت نمیگیرد. این در حالی است که این اتفاق از لحاظ زمان وقوع، میزان نفوذ عوامل ترور، سلسلهعملیاتهای دیگر آنها و حتی تأثیر آن بر اوضاع کنونی کشور، خیلی بیشتر از ترور رئیسجمهور آمریکا حساسیت دارد.
«پروندۀ مسکوت» بازخوانی پروندهای است که سالها به بهانههای مختلف دربارۀ آن سکوت شده است. بازخوانی غفلتی بزرگ در تاریخنگاری انقلاب و پروندهای که از نظر قضایی مسکوت مانده است؛ اما سوالات و ابهامات زیادی درباره آن وجود دارد.
کتاب، دو دسته مخاطب دارد؛ اول مخاطبان عام که به منظور دستیابی به حقیقت پرونده به سراغش میروند و دوم مخاطبان خاصی که به نوعی با این پرونده ارتباط دارند. مقامهای مسئولی که یا جزو مسئولان وقت به حساب میآیند یا حتی متهمان مربوط به امنیتی ترین ترور در عمر حکومت جمهوری اسلامی.
لحن روایت کتاب ساده، روان و همهفهم است و کاملاً مستند شروع به بازخوانی روایت روز حادثه میکند. به همین دلیل، حجم زیادی از آن را اسناد و تصاویر ضمیمهشده به آن تشکیل میدهند. کتاب بر مبنای شفافیت و مستندات موجود، متهمان حادثه را به صورت دقیق با نام یا سمت معرفی میکند. این برخلاف روند کتابی مثل شنود اشباح است که پیش از این با همین موضوع منتشر شده. اما هیچگاه در مسند قضاوت نمی نشیند؛ فقط مستندات یا روایتهای شاهدان عینی را ارائه میدهد و قضاوت را بر عهدۀ مخاطب میگذارد. پروندۀ مسکوت، برخلاف حرفۀ نویسندگانش ژورنالیستی نبوده و حاصل تلاشی دوازده ساله است. تلاشی که پس از چاپ هم ادامه دارد و با کاملترشدن اطلاعات پرونده به چاپ و ویراست دوم هم خواهد رسید.
نگارش این کتاب از چند لحاظ نقش بهسزایی در تاریخنگاری انقلاب دارد: اول تولید منبع تاریخی مستند، جامع و درست و اینکه تاریخنگاری انقلاب را نیروهای دلسوز انقلاب انجام دهند و نه مثلاً منافقین یا جریان های شبه روشنفکری داخل یا خارج از کشور. دوم کمک به شناخت کسانی که در حساسترین مقطع انقلاب، سختترین ضربه ها را به کشور زدهاند و همچنین کسانی که خدمت های بزرگی را در این برهه حساس برای حفظ انقلاب انجام دادند. سومین و مهمترین نقش انتشار چنین آثار پژوهشی در قالب کتاب، بیمهکردن انقلاب در برابر فتنههای بعدی است؛ چرا که با خواندن این کتاب است که متوجه می شویم بسیاری از مجرمان فتنۀ 88، همان متهمان پرونده 8 شهریور 60 هستند! پرونده ای که تاکنون مسکوت مانده اما با تلاش پژوهشگران و نویسندگان این کتاب گویا دوباره در دادگاه افکار عمومی گشوده شده است.
نویسنده مطلب: زهرا شاه رضایی
