به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس به نقل از روزنامه جوان، با ورود به روز دوم مه ۲۰۱۹ (۱۲ اردیبهشت) مستثنی‌سازی تحریم‌های نفتی ایران تمام شد و از روز پنج‌شنبه آمریکایی‌ها معافیت‌هایی را که شش ماه قبل برای طرف‌های نفتی ایران در نظر گرفته بودند، در عمل حذف کردند. هنوز مشخص نیست که این توقف معافیت‌ها در عمل برای کشور‌هایی مانند ترکیه، چین و کره‌جنوبی چگونه خواهد بود، به خصوص که «مولود چاووش‌اوغلو» وزیر خارجه ترکیه روز پنج‌شنبه یک بار دیگر ضمن اعلام مخالفت با تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران، تأکید کرد که امکان عملی برای قطع واردات نفت ترکیه از ایران در آینده نزدیک وجود ندارد.
در چنین شرایطی، گمانه‌زنی‌ها در این باره تشدید شده که واکنش ایران به سیاست «به صفر رساندن صادرات نفت ایران» از طرف آمریکا چه خواهد بود. برخی تحلیل‌گران با استناد به موضع‌گیری مقام‌های ایرانی استدلال می‌کنند که تهران در شرایط افزایش تحریم‌ها، به جای حرکت به سمت افزایش تنش، در مسیری حرکت خواهد کرد که در تهران به سیاست دور زدن تحریم‌ها معروف شده است. محمدجواد ظریف ۱۰ روز قبل در گفت‌وگو با رویترز در واکنش به تحریم‌های آمریکا علیه تهران گفت: «ایران در برابر تحریم‌های آمریکا مقاومت خواهد کرد. منظور من این است که همواره راهکار‌هایی برای دور زدن تحریم‌ها وجود دارد، ما در این زمینه دکترا داریم.»
سی‌ان‌ان نیز در گزارشی به تلاش واشنگتن برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران اشاره کرده و از قول «هنری روم» تحلیلگر «گروه اوراسیا» گفته که ایران واکنش تهاجمی نخواهد داشت و اگر برای مذاکره تلاش نکند، منتظر به سر آمدن دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ می‌ماند.
سناریوی الف ایران
در مقابل این تحلیل که ایران در برابر سیاست تحریم‌های حداکثری آمریکا سیاست صبر و مقاومت در پیش خواهد گرفت، کسانی قرار دارند که در این باره ابراز تردید می‌کنند. آن‌ها سناریویی را پیش‌بینی می‌کنند که افزایش تحریم‌ها ایران را در شرایطی سخت قرار دهد؛ شرایطی که امکان اقدامات واکنشی ایران را به شدت افزایش خواهد داد. از این منظر، آن چیزی که واکنش ایران به تحریم‌های آمریکا را رقم خواهد زد، میزان اثر‌گذاری آن‌ها است. تهران در وضعیت متعارف، خواهد کوشید تحریم‌های آمریکا را دور بزند، ولی اگر آنگونه که برخی مقام‌های دولت ترامپ می‌گویند، شرایط در حالتی غیرعادی قرار گیرد، امکان سناریو‌های جنگی نیز وجود دارد. وال استریت ژورنال روز گذشته از قول مقام‌های امریکایی نوشت که واشنگتن به دنبال گسترش حوزه اعمال تحریم‌های خود در صنایع پتروشیمی است.
به نوشته وال‌استریت ژورنال، واشنگتن که در سیاست به صفر رساندن صادرات نفت ایران با شکست روبه رو شده، تلاش دارد اعمال تحریم‌ها بر صادرات محصولات پتروشیمی ایران را شدیدتر کند و بانک‌ها و شرکت‌های بیشتری را هدف تحریم قرار دهد. براساس این گزارش، صنایع پتروشیمی ایران اکنون نیز مشمول تحریم‌های واشنگتن است، اما برخی شرکت‌های خارجی هنوز در این زمینه با تهران تجارت دارند و وزارت خزانه‌داری آمریکا قصد دارد با تشدید نظارت خود، این شرکت‌ها را در چین و دیگر کشور‌ها هدف قرار دهد. اینکه این تحریم بر صنایع پتروشیمی ایران به چه میزانی امکان‌پذیر است، مشخص نیست، ولی گسترش دامنه تحریم‌ها از نفت به صنایع پتروشیمی منعکس‌کننده این واقعیت است که دولت کنونی آمریکا، بدون توجه به تبعات تحریم‌ها، سیاست تحریم‌های حداکثری را در دستور کار خود قرار داده است.
در چنین حالتی است که برخی ناظران درباره تبعات غیر قابل پیش‌بینی این سیاست هشدار می‌دهند. «هنری روم» تحلیلگر «گروه اوراسیا» که در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان پیش‌بینی کرده که ایران واکنش تهاجمی نشان نخواهد داد، پیش‌بینی سناریویی متفاوت را هم از نظر دور نمی‌دارد. او می‌گوید: «اگر تحلیل ما اشتباه باشد و ایران تصمیم به اقدام واکنشی بگیرد، اولین تهدید حمله سایبری خواهد بود که ممکن است یک پالایشگاه نفت سعودی یا بانکی در خاورمیانه را هدف قرار دهد.» به گفته روم، حمله سایبری به ایران امکان می‌دهد که نقش خود را در چنین حملاتی انکار کند و از سوی دیگر ترامپ زیر فشار کمتری برای واکنش به این اقدامات است، لذا خطر افزایش تنش نسبتاً پایین خواهد بود. این همان سناریویی است که مقام‌های ایرانی، آن را به عنوان سناریوی ب. همواره مد نظر داشته‌اند.
سناریوی ب تیرماه سال ۱۳۹۷ بود که با بالاگرفتن بحث‌ها درباره سیاست صفر کردن صادرات نفت ایران از طرف امریکا، حسن روحانی درباره تبعات آن هشدار داد و در جمع گروهی از ایرانیان مقیم سوئیس در برن گفت: «امریکایی‌ها مدعی شده‌اند که می‌خواهند به طور کامل جلوی صادرات نفت ایران را بگیرند، آن‌ها معنی این حرف را نمی‌فهمند، چرا که اصلاً معنی ندارد که نفت ایران صادر نشود و آن وقت نفت منطقه صادر شود، اگر شما توانستید این کار را بکنید تا نتیجه‌اش را ببینید.» حالا در شرایطی که بحث‌ها درباره پایان معافیت‌های نفتی خریداران نفتی ایران تشدید شده، محمدجواد ظریف، وزیر خارجه هم لحن هشداری خود را در این باره افزایش داده است. ظریف در گفت‌وگو با الجزیره گفته که اولویت ایران همچنان این است که به فروش نفت خود ادامه دهد: «به دنبال مشتری خواهیم گشت و همیشه کسانی را که در دوران سخت با ما کار کردند را به یاد خواهیم سپرد.»
ظریف گفته که اگر آمریکا تصمیم بگیرد که تنگه هرمز را برای ما (ایران) ناامن کند ایران این اجازه را نخواهد داد. ظریف در گفت‌وگویی جداگانه با ایندیپندنت گفته که با آنکه تصور نمی‌کند جنگ میان ایران و آمریکا قریب‌الوقوع است، اما اتفاقات تصادفی ممکن است به درگیری نظامی تبدیل شود. ظریف درباره منظورش از این اتفاقات تصادفی به تنش‌های احتمالی بر سر عبور کشتی‌ها از تنگه هرمز اشاره کرده است.
انتهای پیام/ 112
