مهندسی در جنگ رشد چشمگیری داشته است

در تاریخ ۳۱ شهریور ۵۹ که دشمن بعثی حمله ناجوانمردانه‌اش را به جمهوری اسلامی ایران از طریق هوا، زمین و دریا شروع کرد، ضرورت ایجاد تخریب‌های جنگ ایجاب می‌کرد که مهندسی حضور فعال داشته باشد. از همین‌رو نیاز به ماشین آلات مهندسی بیشتر حس می‌شد و از آنجا که ارتش جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در این زمینه توان کمی داشتند، بیشتر با دیوار گوشتی انسان‌های ایثارگر و فداکار جلوی دشمن را گرفتند و سعی کردند دامنه تجاوز دشمن را کاهش دهند. در این میان افرادی مانند دکتر مصطفی چمران طرح احداث کانال سلمان از رودخانه کارون اهواز به سمت خرمشهر به موازات جاده اهواز ـ خرمشهر و چند کانال دیگر را دادند و آب را در مناطق «دب حردان»، «جفیر»، «کوشک»، «پادگان حمید»، «پاسگاه زید» و... رها کردند که مانع پیشروی دشمن به خصوص نیرو‌های زرهی آن‌ها به سمت اهواز شد.

در طول ۳۴ روز مقاومت رزمندگان اسلام در خرمشهر جهت پشتیبانی افرادی که در خط مقدم ایستادگی می‌کردند، برای پشتیبانی و اسکان بیشتر از مراکز عمومی شهر مانند مسجد جامع، مخابرات، بیمارستان، منازل مسکونی و... استفاده می‌شد، اما پس از سقوط خرمشهر و تشکیل خطوط پدافندی به خصوص در جبهه‌های جنوب، برای استقرار رزمندگان اسلام لازم بود خاکریز، سنگر نگهبانی، استراحت‌گاه، محل استقرار جنگ‌افرازهای سنگین و نیمه‌سنگین، بهداری، مخابرات و... ایجاد شود که طبیعتا این ماموریت‌ها به مهندسی جنگ واگذار شد.

تاسیس یگانی با تخصص مهندس در سپاه

در روز‌های ابتدایی جنگ، نیرو‌های جهاد سازندگی که ماشین آلات مهندسی را در اختیار داشتند به جبهه‌ها آمدند و مسئولیت کار‌های مهندسی را پذیرفتند، ولی به تدریج از سال دوم جنگ که بیرون راندن دشمن از اراضی اشغالی ایران آغاز شد، در عملیات‌های مختلف مثل ثامن‌الائمه، طریق‌القدس، فتح‌المبین و الی‌بیت‌المقدس رزمندگان سپاه و ارتش توانستند ماشین آلات مهندسی را از دشمن به غنیمت بگیرند.از طرفی فرماندهان هم که ضرورت حضور مهندسی را بیشتر احساس می‌کردند با کمک دولت جمهوری اسلامی تعدادی از ماشین آلات مهندسی را جهت تجهیز سپاه و ارتش تامین کردند به طوری که سپاه تعدادی یگان با تخصص مهندسی تشکیل داد.

هر چند تمام یگان‌های رزمی سپاه و ارتش یک قسمت مهندسی فعال و توانمند داشتند، به طور کلی در جنگ اهمیت یک ماموریت شاخص بر این بود که هر قشری در هر رسته‌ای که بتواند آمار تلفات خودی را کاهش و آمار تلفات دشمن را افزایش دهد، رسیدن به اهداف دفاع مقدس را سهل الوصول کرده است؛ بنابراین بالاترین و مهم‌ترین وظیفه را در بین رسته‌های مختلف نیرو‌های نظامی، نیرو‌های مهندسی داشتند که می‌توانستند با فعالیت‌ها، ابتکارات و خلاقیت‌های فراوان خود، تاثیر چشمگیری در موفقیت نیرو‌های مسلح داشته باشند.

مهندسی در جنگ رشد چشمگیری داشته است

اگر سیر کار‌های مهندسی را از ابتدای جنگ تا پایان و پس از آن بررسی کنیم به این نتیجه خواهیم رسید که رشد چشمگیری داشته است.

در ابتدای جنگ در جبهه آبادان، رزمندگان از نهر‌هایی که جهت آبیاری نخلستان‌ها استفاده می‌شود به عنوان سنگر محل استقرار استفاده و با بیل دستی و کلنگ خاکریز احداث کردند زیرا که ارتفاع خاکریز‌ها کوتاه بود و سطح آب‌های زیرزمینی بالا، لذا امکان حفاری در زمین‌های خوزستان مقدور نبود و سنگر‌های مستقرشده با ارتفاع کم احداث می‌شدند، از همین‌رو رزمندگان امکان حرکت به صورت ایستاده را در سنگر‌ها نداشتند.

نیروهای جهاد سازندگی مرداد ۱۳۶۰ در جبهه آبادان یک سنگر استقراری احداث کردند که امکان ایستاده نماز خواندن در آن وجود داشت.

با تشکیل یگان‌های مهندسی تخریب، بحث ساخت معبر در میادین مین، انفجارات، پاک‌سازی مناطق آلوده به مین، مواد منفجره و گلوله‌های منفجر نشده به مهندسی واگذار شد، زیرا در عملیات‌ها نیاز می‌شد پلی، جاده‌ای، ساختمانی و... منفجر شود. هنگامی که این قسمت تحت امر مهندسی بود کار‌ها خیلی سریعتر انجام می‌گرفت و مهندسی می‌توانست موانع را به راحتی از سر راه رزمندگان اسلام بردارد.

تغییر فعالیت‌ها با شروع عملیات خیبر

تا عملیات خیبر (سوم اسفند ۶۲) کار‌های مهندسی شامل خاکریز زدن، جاده‌سازی، سنگرسازی (انفرادی و جمعی)، آماده‌سازی محل استقرار یگان‌ها، قرارگاه‌ها و ... بود، ولی با شروع این عملیات کار‌های آبی (تخلیه، پمپاژ آب، ساخت پل شناور، جاده زدن در هور و ...) به ماموریت مهندسی اضافه و پس از اتمام عملیات دو مورد از شاهکار‌های مهندسی نمایان شد.

اجرای پلی شناور به طول حدود ۱۵ کیلومتر بر روی هور در جزیره مجنون، احداث جاده‌های شهید همت، سیدالشهدا، شط علی و... که با ریختن میلیون‌ها متر مکعب خاک در هور انجام گرفت و زمینه را برای انجام عملیات بدر در بهمن سال ۶۲ فراهم کرد، از جمله فعالیت‌های یگان مهندسی بود.

در ابتدای سال ۱۳۶۳ هیات دولت به وزارت سپاه پاسداران ماموریت می‌دهد قرارگاه مهندسی صراط المستقیم را جهت بکارگیری نیرو‌های متخصص وزارت‌خانه‌ها در جنگ تشکیل دهد که نقش بسزایی در مهندسی جنگ داشت از جمله زدن دکل‌های دیده‌بانی با ارتفاع ۶۰ متر، احداث جاده با رعایت اصول فنی مانند جاده امام صادق (ع) که از اهواز تا خرمشهر به موازات جاده اصلی اهواز – خرمشهر احداث شد، زدن پل راه آهن روی جاده لرستان – اندیشمک روبروی پادگان دوکوهه (جهت انتقال مخلوط برای جاده‌سازی با واگن‌های باری به ایستگاه حسینیه جاده اهواز – خرمشهر)، احداث بزرگترین آزمایشگاه مکانیک خاک، سنگ، بتن و آسفالت در پنج کیلومتری اهواز (محل قرارگاه صراط المستقیم) که امکانات آن از وزارت راه و ترابری به امانت گرفته شد.

از ساخت پل تا بیمارستان

هر چه از زمان جنگ می‌گذشت، شرایط نظامی سخت و پیچیده می‌شد لذا یگان مهندسی جنگ توسعه کمی و کیفی پیدا می‌کرد تا بتواند از نیرو‌های رزمنده پشتیبانی کند تا آنکه در ۲۰ بهمن ۶۴ عملیات والفجر ۸ (تصرف فاو عراق) انجام گرفت و دشمن بعثی ۷۵ روز با تمام توان و پشتیبانی‌های خارجی و منطقه‌ای جهت پس گرفتن فاو مبارزه کرد، ولی در نهایت شکست خورد و جنگ از مرحله آفند به مرحله پدافند رسید، ولی مهندسی جنگ قبل، حین و بعد از هر عملیات بایستی تلاش می‌کرد و کار‌های فراوانی انجام دادند.

قبل از عملیات جاده سازی، مواضع استقرار توپخانه‌ها و جاده‌های دسترسی و... احداث شد. در طول ۷۵ روز جنگ برای فاو، یگان مهندسی با زدن پل شناور، برجی شناور، احداث شناور خضر، ساخت بیمارستان‌های فاطمه الزهرا در اروندکنار و امام سجاد (ع) با قطعات بتنی پیش‌ساخته در شهر بندری فاو، جاده سازی و زدن خاکریز‌های بلند و مستحکم، احداث سنگر‌های بتنی انفرادی و جمعی و... از رزمندگان پشتیبانی کردند، اما بعد از عملیات، چون دشمن پل‌های روی رودخانه بهمن‌شیر که راه دسترسی به آبادان بود، مهندم کرد؛ کار پشتیبانی از رزمندگان در فاو را مشکل کرد، چون باید از دو رودخانه بهمن‌شیر و اروندرود عبور می‌کردند و پلی وجود نداشت لذا یگان مهندسی بر روی رودخانه بهمن‌شیر سد شهید سلیمی و بر روی رودخانه اروند پل بعثت را احداث کرد که هر دو از کار‌های شاخص این یگان در جنگ بود و پس از احداث این دو، دسترسی به فاو آسان و خاکریز‌های خطوط پدافندی ۱ و ۲ تقویت شد و سنگر‌های بتنی در خطوط مقدم ایجاد شده و جاده سازی با دسترسی‌های مناسب تسهیل شد. مخابرات هم خطوط را در خط مقدم دایر کرد که به آن «آفیکس» می‌گفتند، بنابراین یگان مهندسی در ادامه جنگ آنچنان رشد کرده و کارساز شده بود که در عملیات کربلای ۵ هر مرحله که قرار بود انجام گیرد، مهندسی می‌بایست اعلام آمادگی می‌کرد و پا به پای رزمندگان خط شکن در صحنه حضور می‌یافت. از جمله فعالیت‌های دیگر یگان مهندسی عبارتند از:

احداث سه خاکی روی کانال شهید شیردم قبل از عملیات کربلای ۵ در منطقه پاسگاه زید، جایی که بین خط پدافندی ایران و عراق قرار داشت.
ساخت بیمارستان امام حسین (ع) در بستان
احداث جاده‌های کردستان در منطقه حلبچه عراق و سایر مناطق جنگی.

بعد از جنگ پالایشگاه آبادان بازسازی و فعال شد

با پذیرش قطع‌نامه ۵۹۸ در مرداد ۱۳۶۷ جنگ خاتمه یافت و اولین تلاش جمهوری اسلامی ایران بازسازی و فعال کردن پالایشگاه آبادان بود که یگان مهندسی در کوتاه‌ترین زمان ممکن پالایشگاه شهرستان آبادان را از گلوله‌های منفجر نشده و مین‌ها پاکسازی کرد. پس از آن نسبت به تقویت فاز مرزی و احداث جاده‌های مرزی یگان‌های مهندسی اقدام کردند و سپس یگان‌های مهندسی سپاه پاسداران در قرارگاه خاتم الانبیاء (ص) وارد کار‌های سازندگی کشور شدند که همچنان ادامه دارد.

انتهای پیام/ 131