به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس به نقل از «مهر»، کنگره عکس‌نوشت اربعین با عنوان «هزار قافله درد» امسال نخستین دوره برگزاری خود را پشت سر می‌گذارد و به علاقه‌مندان به تولید محتوا در این‌زمینه معرفی شده است. دو موسسه فرهنگی «شیعا» و «سلیس» متولی برگزاری این کنگره هستند؛ اما به گفته مسئولان و دبیر این رویداد فرهنگی، حامی مالی و اجرایی کنگره مذکور، مردم، هیئت‌ها و حامی خصوصی است و موسسه‌های نامبرده از حیث مسائل محتوایی از این اتفاق پشتیانی می‌کنند.
برگزاری اولین‌دوره این کنگره ادبی، بهانه‌ای شد تا با «عمار موحد» شاعر و پژوهش‌گر و دبیر این کنگره و «علیرضا عبدالعلی سربندی» شاعر و مبتکر طرح برگزاری این‌کنگره به گفت‌وگو بنشینیم. این شاعر نامبرده در یکی از روز‌های محرم امسال به خبرگزاری «مهر» آمد و با آن‌ها درباره نخستین دوره کنگره «هزار قافله درد» به گپ‌و‌گفت: نشستیم.
آن‌چه در ادامه می‌آید، مشروح این گفت‌وگو است:
نقطه صفر این رویداد، کجا بود؟ فکر اولیه را چه‌کسی مطرح کرد؟
موحد: ایده اولیه از طرف آقای سربندی مطرح شد. ایشان از دوستان مرتبط با موسسه سلیس هستند که امسال هم در کنکور علوم انسانی موفق بودند. در ابتدای امر، ایشان ایده را مطرح کردند. بعد این ایده پرورش پیدا کرد و به این‌جا رسید که ۲۰ عکس فاخر از سال‌های گذشته انتخاب و این عکس‌ها در پایگاه اینترنتی شیعا بارگذاری شدند.
فراخوان کنگره هم در دو موضوع شعر و نثر منتشر شد. قرار هم هست که برای ۲۰ عکس، هم در حوزه شعر برگزیده داشته باشیم، هم در حوزه نثر.
حوزه شعر کنگره، محدودیت قالب دارد؟
بله. اثر ارسالی یا باید رباعی، دوبیتی و یا تک‌بیت باشد؛ در حوزه نثر هم در حد یک کپشن مرسوم در فضای اینستاگرام.
پس جایی برای قالب‌های نو و سپید ندارید؟
شاید سه‌گانی یا هایکوواره‌هایی که جدیدا مرسوم شده، بگنجد. اما باید شاعرانگی داشته باشند و اگر بتوانیم اسم شعر رویشان بگذاریم، در کنگره پذیرفته می‌شوند. اما محوریت اصلی با رباعی، دوبیتی و تک‌بیت است. قالب سه‌گانی یا همان خسروانی هم تقریبا در قالب‌های کلاسیک جا دارد. اما شاید هایکویی هم سروده شود که عنصر شاعرانگی و خیال داشته باشد و به کنگره ارسال شود.
وقتی آقای سربندی پیشنهادش را آورد، با شما مطرح‌اش کرد؟
نه. با دکتر رضا بیات مدیر موسسه ادب‌پژوهی شیعی سلیس مطرح کرد. با دوستان موسسه شیعا هم مطرح شد.
آقای سربندی‌طرح‌تان چگونه پخته شد؟
سربندی: من طرح این کنگره را از برگزاری یک‌شب‌شعر برای اربعین در نظر داشتم. یعنی با خودم می‌گفتم چه می‌شود یک شب‌شعر با محوریت اربعین برگزار شود؟ از سال گذشته این طرح را در ذهنم داشتم، ولی کنکور تا حدودی مانع پیش‌برد و کار روی طرح بود. تا امسال که کنکور دادم، و طرح را آقای میثم توکلی در موسسه شیعا در میان گذاشتم. در این‌مرحله برآورد‌های مالی و هزینه‌ها محاسبه شد و بعد طرح را به موسسه سلیس بردم که با آقای بیات صحبت کردم و طرح تصویب شد. موسسه شیعا در قم است. به همین دلیل سفر‌هایی به قم داشتم و...
چیزی هم روی کاغذ آمد؟ اساسنامه‌ای؟
بله. اساسنامه نوشته شد و همین‌طور کار جلو آمد تا به مرحله فعلی رسید.
کل پروسه از ابتدا تا این نقطه فعلی چه‌قدر طول کشید؟
موحد: شروعش که از سال گذشته بود. این‌که طرح از فضای کنگره‌های شعر و داستان فاصله بگیرد و به حوزه عکس‌نوشت یا کپشن وارد شود، طرح نویی بود. در برخی کنگره‌های دیگر که برگزار می‌شوند، عموما عکس‌نوشت یا کپشن را به‌عنوان بخش جانبی در نظر می‌گیرند، اما این‌که بخش تخصصی و اصلی یک کنگره باشد، تا حالا سابقه نداشته است. امید هم داریم که شروعی باشد برای یک جریان تاثیرگذار. چون بنا داریم سنگ بنای سال آینده را از اربعین امسال بگذاریم و فراخوانی منتشر کنیم که طبق آن عکاسان، عکس‌های ثبت‌شده خود را از اربعین همین امسال به ما برسانند.
احیانا بخش عکس که به کنگره اضافه نمی‌شود؟
نه، فعلا چنین بنایی نداریم. الان عکس‌ها از پیش انتخاب شده و تمرکز روی تولید شعر و نثر است.
سربندی: یک توضیح را هم اضافه کنم. رسالت موسسه شیعا، احیای سنن و نماد‌های تجسمی عاشوراست. مثلا کُتَل یا نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای از زمان قاجار دارند که بازسازی‌شان می‌کنند. کتابی هم هست به نام «چهلم» که این موسسه پیروی رسالت مذکور، با همکاری تعدادی عکاس آن را چاپ کرده است. عکس‌های اولین‌دوره کنگره «هزار قافله درد» از تصاویر این‌کتاب انتخاب شده‌اند.
موحد: و اگر بتوانیم می‌خواهیم برای دوره بعدی کنگره «هزار قافله درد» کاری کنیم که عکس‌ها تولید خود کنگره باشند. یعنی عکاس‌ها به‌طور مشخص برای کنگره عکاسی کنند.
هیئت داوران کنگره چه‌کسانی هستند؟
در حوزه شعر میلاد عرفان‌پور و جلیل صفربیگی. هر دو این شاعران هم در زمینه رباعی تخصص دارند و در شعر سپید کوتاه هم دستی بر آتش دارند. در حوزه نثر نیز، می‌خواستیم از داورانی استفاده کنیم که هم نثر قوی داشته باشند هم این‌که در فضای مجازی فعالیت جدی داشته باشند. در نتیجه بنا بر این شد داوری این بخش با سید محمد سادات اخوی و حامد عسکری باشد. آقای عسکری را عموما با شعر و ترانه می‌شناسند، اما با کتابی که اخیر از ایشان چاپ شد...
رمان پریدخت.
بله. با این‌کتاب مشخص شد که ایشان در حوزه نثر هم فعالیت جدی دارد.
درباره مهلت ارسال آثار هم این توضیح را بدهم که پایان مهلت تا سوم مهرماه است که امکان دارد یک‌هفته تمدید شود.
کلیت کار تا اربعین تمام می‌شود؟
بله. سعی‌مان هم بر همین بوده و بعید می‌دانم بررسی آثار بیش از یک‌هفته طول بکشد. شرایط ارسال آثار و جزئیات فراخوان در پایگاه اینترنتی «شیعاگالری» توضیح داده شده است. در حال حاضر پوستر کنگره هم منتشر و پخش شده است.
مسائل بودجه‌ای و مالی کنگره چه‌طور است؟
کاملا مردمی و بانی شخصی دارد. دو موسسه‌ای هم که نامشان را بردیم، بانیان معنوی کار هستند و دخالت اقتصادی در برگزاری کنگره ندارند. یعنی کار کاملا هیئتی است. بودجه‌بندی هم محاسبه و در نظر گرفته شده است.
برگزاری مراسم اختتامیه و پایان‌بندی کنگره چه‌طور؟
بنا بر این است که برای سال اول، اختتامیه به‌صورت مجازی باشد. چون کنگره کشوری است، سعی کردیم هم در هزینه‌ها صرف‌جویی شود هم در رفت‌وآمدها. بر همین اساس، سعی کردیم از برگزاری مراسم اختتامیه کلیشه‌ای هم خودداری کنیم و هزینه‌ها را صرف ارتقای جوایز کنیم. یعنی اگر قرار بود جدا از هر ۳ برگزیده دو بخش اصلی، ۱۰ نفر تقدیری داشته باشیم، این ده نفر را به رقم ۲۰ رساندیم. حتی اگر تا اتمام داوری، بودجه بیشتری جمع شود، این رقم را هم بیشتر می‌کنیم که بتواند محرکی برای شرکت بیشتر علاقه‌مندان باشد.
حالا چه شد که قالب‌های کوتاه شعر و نثر را برای کنگره در نظر گرفتید؟
راستش این‌روز‌ها همه از جمله اهل هنر، کم‌حوصله شده‌اند. دیگر کسی نمی‌نشیند قصیده بگوید یا قصیده بخواند. اکثر دوستان شاعر هم که در فضای مجازی می‌بینید، یک عکس را همراه با یک تک‌بیت منتشر می‌کنند و به اشتراک می‌گذارند. با توجه به شرایط موجود فکر می‌کنم مسیری که در نظر گرفته‌ایم...
یعنی محور قراردادن کوتاه‌گویی؟
بله. این‌مسیر می‌تواند مقداری ما را به هدف‌مان نزدیک کند؛ که هم رساندن پیام عکس و تصویر باشد و هم ارزش ادبی داشته باشد.
یک نکته دیگر هم را لازم است اضافه کنم. پس از پایان اولین دوره، تمام ۲۰ اثر تقدیری و ۶ اثر برگزیده، به‌جز بارگذاری در سایت شیعا، در قالب یک کتاب نفیس هم چاپ و عرضه می‌شوند. بنا داریم پس از اربعین، در کمترین زمان ممکن این‌کتاب را منتشر و رونمایی کنیم.
اعلام برگزیده‌ها و اختتامیه‌ها چه‌زمانی خواهد بود؟
یا در همان ایام اربعین و دهه پایانی ماه صفر یا در هفته اول ماه ربیع‌الاول.
این‌که گفتید اختتامیه به‌صورت مجازی خواهد بود، یعنی ...
یعنی اسامی را در فضای مجازی اعلام می‌کنیم و جوایز را ارسال می‌کنیم. البته اگر مراسم مرتبطی برگزار شد، مثلا در حوزه هنری یا دیگر نهاد‌هایی که در این‌زمینه فعال‌اند، سعی می‌کنیم در حاشیه آن‌برنامه‌ها تقدیر و تشکری هم از برگزیدگان این کنگره داشته باشیم. ولی این‌که بخواهیم به‌طور مجزا برنامه اختتامیه‌ای داشته باشیم، توجیه منطقی ندارد، اما اگر بتوان به‌صورت همکاری مشترک، این‌کار را انجام داد، مشکلی نداریم.
رونمایی کتاب با اختتامیه همزمان می‌شود؟
شاید این اتفاق بیافتد. ولی برنامه قطعی ما این است که از برگزیدگان و تقدیری‌ها تجلیل داشته باشیم. حالا مراسم رونمایی یا به‌صورت مجزا یا همزمان با اختتامیه خواهد بود.
۲۰ عکسی که برای این‌دوره انتخاب کرده‌اید، فضا و موضوع تکراری ندارند؟ راستش این‌سوال را به این‌دلیل می‌کنم که عکاسی از پیاده‌روی اربعین رواج زیادی پیدا کرده است.
نه. راستش هرکدام از عکس‌ها فضای جداگانه خودشان را دارند. بعضی اتفاقات هستند که صرفا فقط در قاب یک‌عکاس دیده می‌شوند و تکرارنشدنی هستند.
می‌شود سراغ موضوعات و عکس‌های خاص‌تر هم رفت.
بله. برای دوره‌های بعدی می‌توان این‌کار را کرد، اما زمینه کلی کار اربعین است و باقی موضوعات در حاشیه آن قرار می‌گیرند. مثلا می‌شود این پدیده را از زاویه روانشناسی، ادبیات، جامعه‌شناسی و حوزه‌های دیگر نگاه کرد؛ مثلا تیپ‌شناسی افراد و ...
یک نکته هم هست؛ ما عموما از پیاده‌روی اربعین، تلقی همان جاده معروف نجف _. کربلا را داریم...
بله. در حالی‌که جاده‌ها و اماکن دیگری هم هستند که خیلی جای کار دارند. مثلا جاده بغداد یکی از مسیر‌های خاص این پیاده‌روی است که ایرانی‌های بسیار کمی در آن تردد می‌کنند. اما در همان طریق نجف به کربلا هم می‌بینید که صرفا پیاده‌روی نیست که انجام می‌شود و انگار با جهان دیگری روبرو هستید. شما فکرش را بکنید یک فرد دهاتی یک سال کار می‌کند که دخل این یک‌سالش را در ایام پیاده‌روی اربعین خرج زائران کند. به همین‌جهت می‌گویم برای سال آینده هم قطعا سوژه مناسب فراهم خواهد شد.
این‌حرف‌ها را به‌نظرم تا کسی نرود و از نزدیک نبیند، باور نمی‌کند. حداقل یک‌عده افراد هستند که باید به چشم خودشان ببینند تا باور کنند پیاده‌روی اربعین چه معنایی می‌دهد!
بله. یک‌عده فکر می‌کنند مثل راهپیمایی ۲۲ بهمن است که کیک و ساندیس دولتی پخش شود. نه، اصلا این‌طور نیست. باید رفت و دید؛ این‌پیاده‌روی جلوه‌ای از قیامت و جلوه‌ای از ظهور است. همین را که می‌گویند وقتی امام زمان ظهور (عج) کند، همه دست‌شان در جیب یکدیگر است، می‌شود واقعا در اربعین دید. این پیاده‌روی به‌نوعی مدینه فاضله شیعه است.
انتهای پیام/ 113
