به گزارش خبرنگار دفاعی امنیتی دفاع‌پرس، با توجه به نقش و اهمیت پدافند هوایی در دوران دفاع مقدس خدمت امیر سرتیپ «علیرضا الهامی» جانشین فرمانده نیروی پدافند هوایی ارتش و یکی از یادگاران دفاع مقدس رسیدیم و سوالاتمان را در خصوص نقش پدافند هوایی در حفظ و حراست از حریم هوایی کشور، مراکز حیاتی و شریان‌های نظام اسلامی در دوران دفاع مقدس مطرح کردیم.
ماحصل گفت‌وگوی مشروح خبرنگار دفاع‌پرس با امیر الهامی در ادامه آمده است.
دفاع‌پرس: لطفاً نقش پدافند هوایی را در دوران دفاع مقدس و پشتیبانی از عملیات‌ها تبیین کنید.
همان‌گونه که کم و بیش مطلع هستید، پدافند هوایی در قبل از انقلاب به عنوان یکی از فرماندهی‌های نیروی هوایی ارتش عمدتاً وظیفه پوشش پدافندی پایگاه‌های هوایی را بر عهده داشت. بعد از شروع جنگ تحمیلی و نیاز به پشتیبانی دفاع هوایی از نیروهای سطحی و حفاظت از مناطق حیاتی و حساس ازجمله صادرات نفت گاز و پتروشیمی و آبراهه‌های خلیج همیشه فارس در برابر تهدید‌های هوایی دشمن که از سوی استکبار جهانی و ابرقدرت‌های شرق و غرب حمایت و پشتیبانی می‌شد، پدافند هوایی با تغییر در دکترین و تاکتیک‌های خود بخشی از تجهیزات و ادوات را به خط مقدم صحنه نبرد و پیرامون مراکز حیاتی و حساس گسیل کرد و در طول هشت سال دفاع مقدس، ضمن تامین پوشش پدافند هوایی بیش از ۵۰۰ مرکز راهبردی در کل کشور در اکثر عملیات‌های رزمی حضور موثر و اثربخش داشت و امنیت لازم را برای نیروهای عمل کننده سطحی فراهم می‌کرد. اگر تغییر در نگرش و اتخاذ تدابیر و تمهیدات کارآمد در جنگ نبود و چنانچه نیروهای پدافند هوایی در کنار سایر نیروهای مسلح حضور نداشتند، قطعاً در برابر حملات هوایی دشمن بسیار آسیب پذیر‌تر می‌شدیم.
دفاع‌پرس: با توجه به اینکه دشمن از جنگندههای مدرن شرقی و غربی استفاده می‌کرد، بخش پدافندی کشور تا چه اندازه توانست دشمن را در دست‌یابی اهداف خود ناکام گذارد؟
یکی از مزیت‌های برترساز کشور‌های ابرقدرت و پیشرفته و یا کشور‌هایی که تحت حمایت و پشتیبانی قدرت‌های نظامی قرار دارند، قدرت هوافضایی است. در زمان جنگ رژیم بعثی در تمامی ابعاد به ویژه هواپیما‌ها و بالگرد‌های جنگی، موشک‌های ضد رادار، سلاح‌های شیمیایی و... تحت حمایت بیش از ۳۵ کشور دنیا بود. عملکرد موثر پدافند هوایی ارتش در سال‌های دفاع مقدس با آسیب رساندن جدی به توان هوایی دشمن به حدی بود که بیش از سه مرتبه تسلیحات و هواپیما‌های نیروی هوایی عراق در طول جنگ نوسازی و تقویت شد. در چنین شرایطی برای مقابله با این توان و قدرت هوایی نیاز به فعالیت و حضور هرچه بیشتر یک پدافند هوایی منسجم و کارا بود که گستردگی فضای کشور و کثرت و پراکندگی مراکز حساس و حیاتی به ویژه در بحث حفظ صادرات نفت که بودجه کشور و اقتصاد جنگ به این مقوله وابستگی خاصی داشت، مسئولیت پدافند هوایی را صدچندان می‌کرد. همان‌گونه که در پاسخ سوال قبل هم اشاره شد، پدافند هوایی در کلیه عملیات‌های دفاع مقدس حضور موثر داشت و با تامین امنیت آسمان اطمینان خاطر و اعتماد به نفس بیشتری را برای رزمندگان اسلام جهت اجرای موفقیت آمیز عملیات‌های سطحی و نهایتاً کسب پیروزی ایجاد می‌کرد.
دفاع‌پرس: یکی از مهمترین موفقیت‌هایی که ارتش توانست در دوران دفاع مقدس به آن دست یابد، مقابله با موشک‌های «اگزوست» فرانسوی بود، در این رابطه توضیح دهید.
جزیره خارگ یکی از مراکز مهم نفتی برای صادرات انرژی بود و بیش از ۹۰ درصد نفت خام کشور از این جزیره صادر می‌شد. چنانکه عراق با عملیات‌های هوایی گسترده و متعددی که انجام داده بود، موفق می‌شد که جریان صادرات نفت را متوقف کند، آسیب سختی به اقتصاد جنگ وارد می‌شد. پدافند هوایی ارتش با توجه به اولویت اهمیت و حساسیت جزیره خارگ با گسترش سامانه‌های مختلف و متنوع، حضور مستمر و موثری برای مقابله با انواع تهدید‌های هوایی ازجمله هواپیما، بالگرد و موشک در جزیره خارگ داشت. مقابله با موشک اگزوست تنها یکی از اقدامات دفاعی پدافند هوایی در جزیره خارک بود. پدافند هوایی در آن زمان مجهز به سامانه‌های ضد موشکی نبود، لیکن توانستیم با ابتکار عمل و استفاده ترکیبی از پدافند هوایی هواپایه و زمین‌پایه و آتش سامانه‌های «اسکای‌گارد» و «هاگ» با بالگرد‌ها و موشک‌های اگزوست مقابله کنیم و افتخار می‌کنیم که در طول جنگ و در شرایط سخت با رشادت و ایثارگری رزمندگان پدافند هوایی در کنار سایر نیروهای مسلح اجازه ندادیم که حتی یک روز صادرات نفت کشور قطع شود.
دفاع‌پرس: نحوه مقابله و درگیری با دشمن بعثی را در عملیات غرورآفرین «والفجر ۸» تبیین کنید و بفرمایید که در این عملیات، پدافند از چه ابتکاراتی برای خنثی‌سازی حملات هوایی دشمن استفاده کرد؟
عملیات والفجر ۸ که در اواخر سال ۱۳۶۴ در منطقه فاو صورت پذیرفت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این عملیات با رمز «یا فاطمه الزهرا (س)» آغاز شد. در این عملیات، گسترده‌ترین عملیات جابجایی جنگ‌افزار‌های پدافند هوایی در قالب شش طرح عملیاتی صورت گرفت. گستره منطقه عملیات بسیار زیاد بود و دشمن نیز مجهز به موشک‌های ضد تشعشع برای انهدام رادار‌های کشف و تعقیب هدف شده بود؛ لذا به شکل متعارف نمی‌شد در برابر این تهدید مقابله کرد و باید فکر اساسی می‌شد. شهید بزرگوار سرلشکر «ستاری» با اتخاذ تاکتیک‌های ابتکاری و خلاقانه در افزایش چابکی سامانه‌ها به ویژه سامانه موشکی هاگ، افزایش سرعت عمل در جابجایی، تدبیر ابتکاری در استفاده از رادار‌ها و استفاده از روش‌های غافلگیری دشمن، موجب شد که یکی از بی بدیل‌ترین عملیات‌های پدافندی که منتج به سرنگونی بیش از ۷۰ فروند از انواع هواپیمای دشمن شد، رقم بخورد. این عملیات و نتایج حاصله باعث شگفتی جهانیان شد و به عنوان یکی از شاخص‌ترین اقدامات پدافند هوایی در طول جنگ به حساب آمد.
دفاع‌پرس: امروز توان ما در حوزه پدافندی در سطح منطقه چقدر است و تا چه اندازه‌ای توانسته‌ایم پدافند را بومی‌سازی کنیم؟
یکی از مزیت‌هایی که در گذشته و حال وجود داشته و دارد عنصر ایمان اعتقاد تعهد خودباوری و اعتماد به نفس کارکنان پدافند هوایی است. در گذشته عمده سامانه‌های پدافند هوایی کشور ساخت کشور‌های غربی و آمریکا بود؛ این سامانه‌ها قبل از انقلاب توسط مستشاران و کارشناسان خارجی به‌کارگیری و نگهداری می‌شد و کارشناسان داخلی اجازه انجام فعالیت‌های تخصصی پیچیده را نداشتند. این وضعیت وابستگی زیادی را برای حوزه نظامی کشور ایجاد کرده بود. بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و خروج مستشاران خارجی تصور بر این بود که کارشناسان داخلی قادر به عملیاتی کردن و نگهداری سامانه‌ها نخواهند بود و در طول جنگ، کشور با مشکل مواجه خواهد شد؛ ولی بحمدالله دیدیم که با ایثار و از خودگذشتگی و خودباوری کارکنان پدافند هوایی، تمامی تجهیزات پدافندی هوایی اعم از زمین‌پایه و هواپایه به طور کامل و بدون نیاز به کمک خارجی مورد بهره‌برداری قرار گرفت و ضربات مهلکی بر ماشین جنگی رژیم بعثی وارد آمد. هم‌اکنون طراحی، تولید و تامین نیازمندی‌های تجهیزاتی پدافند هوایی توسط مراکز تحقیقاتی داخلی صنایع وزارت دفاع مراکز دانشگاهی و شرکت‌های دانش‌بنیان به دست دانشمندان جوان داخلی صورت می‌پذیرد و در حال کسب استقلال کامل در حوزه دفاعی هستیم؛ یعنی قدرت بازدارندگی که می‌تواند الگویی برای سایر حوزه‌های قدرت ملی باشد.
دفاع‌پرس: یکی از مشکلات ما در حوزه پدافند هوایی در اواخر جنگ مقابله با جنگنده بلندپرواز «میگ ۲۵» بود؛ لطفاً در این رابطه توضیح دهید و جایگاه فعلی ایران اسلامی را در مقابله با جنگندههای بلندپرواز تشریح کنید.
دشمن به دنبال روزنه و ضعفی است که امکان نفوذ فراهم باشد و قطعاً اگر ضعفی را شناسایی کند، برای ضربه زدن تعلل نخواهد کرد. در اواخر جنگ، رژیم بعثی از هواپیمای میگ ۲۵ استفاده می‌کرد؛ این هواپیما قادر به پرواز در ارتفاع بالایی بود و این ارتفاع در آن زمان خارج از برد سلاح‌های پدافند هوایی قرار می‌گرفت. هدف را می‌دیدیم، ولی موشک‌هایمان به آن‌ها نمی‌رسید و عمدتاً از هواپیما‌های رهگیر پدافندی برای مقابله با آن‌ها استفاده می‌شد. شاید دشمن احساس می‌کرد از این خلأ می‌تواند برای ضربه زدن استفاده کند، ولی با غیرت و همت چند تن از متخصصان پدافند هوایی ارتش که راهکار خلاقانه برای مقابله با این هواپیما به کار بستند، اولاً حملات آن را بی‌اثر کردند و ثانیاً یکی از آن‌ها را مورد اصابت قرار دادند. هم‌اکنون پدافند هوایی برای تکمیل پوشش دفاعی خود در کلیه نواحی دفاع هوایی که شامل برد‌ها و ارتفاعات مختلف می‌شود، دارای انواع سامانه‌های کشف، شناسایی و درگیری و انهدام بومی است. پدافند هوایی هم‌اکنون قادر به مقابله با انواع تهدیدات‌های هوایی دشمن است؛ دشمن نیز این قدرت را حس کرده است و گمان نمی‌کنم جرأت آزمودن قدرت درون‌زا، بومی و خود اتکای جمهوری اسلامی را داشته باشد؛ چرا که قطعاً پاسخی کوبنده دریافت خواهد کرد.
انتهای پیام/ 221
