اولین قدم‌ها برای طراحی عملیات والفجر1
به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، مرور تاریخ جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران امری است که هیچگاه نباید به دست فراموشی و غفلت سپرده شود. تذکر این نکته که اگر در ایام جشن و سرور بدون خوف و نگرانی از دشمن و در امنیت کامل مشغول برگزاری اعیاد ملی و مذهبی هستیم مرهون ایثارگری‌های جوانانی هستیم که ایام عید و ساعات سال تحویل را به دور از خانواده و در شرایطی دشوار مشغول دفاع از خاک میهن بودند. مرور وقایع آن دوران و زنده نگه داشتن نام و یاد رزمندگان درواقع شکرانه نعمت امنیت امروز ما خواهد بود.
در سلسله نوشتار «عید آن سال‌ها» رویدادهای 29 اسفند 1361 تا 15 فرودین 1362 که در جلد 24 «روز شمار جنگ ایران و عراق» آورده شده مورد بارخوانی قرار می‌گیرد که در ادامه می‌خوانید:
آغاز راه در آغاز سال
«هم زمان با تلاش فرماندهان و رزمندگان برای فراهم کردن مقدمات اجرای عملیات والفجر 1 در ارتفاعات مرزی حمرین و فوقی در استان ایلام، در اول فروردین 1362، جلسه فرماندهان قرارگاه‌های خاتم، کربلا و نجف با حضور تعدادی از فرماندهان یگان‌های تحت امر این قرارگاه ها در منزل فرمانده کل سپاه در شهر شوش برگزار شد.
در این جلسه علاوه بر تذکرات محسن رضایی درباره وحدت ارتش و سپاه، نکاتی نیز درخصوص جمع بندی عملکرد این دو سازمان و آگاهی از وضعیت کلی نظامی کشور برای ترسیم نقشه راه و تصمیم گیری درباره عملیات های آینده مطرح شد.
بعدازظهر امروز درحالی که آماده سازی زمین و جاده های عقبه و نقل وانتقالات امکانات به منطقه همچنان ادامه دارد، فرماندهان یگان‌ها و قرارگاه های سپاه در جلسه ای که در منزل فرمانده کل سپاه در شهر شوش تشکیل شد، به بررسی آخرین وضعیت مانور یگان‌ها و نتایج شناسایی ها پرداختند. در این جلسه مانور چند یگان سپاه مورد بررسی قرار گرفت.
براساس گزارش اجمالی فرماندهان، اغلب یگان‌ها در شناسایی از خطوط مقدم دشمن و بازکردن معبر برای عبور نیروها، موفقیت چندانی به دست نیاورده‌اند و به همین دلیل درخصوص موفقیت کلی عملیات تردیدهای جدی وجود دارد.
براین اساس، احمد کاظمی فرمانده قرارگاه کربلا، پیشنهاد تغییر کلی مانور را مطرح کرد. وی در توجیه پیشنهاد خود گفت: در منطقه ارتفاع 178 که خودم در حد جزئیات در شناسایی آن دخالت کردم، فکر می‌کنم اگر روی آن باشیم، ارتفاعات دیگر سقوط می کند.
کاظمی سپس بر شکستن خط دشمن در محدوده قرارگاه کربلای 3 به جای شکستن هم زمان خط در محدوده چهار قرارگاه (کربلای 1، 2، 3 و 4) تأکید کرد و افزود: «ما از کل این مانور عملیات صرف نظر کنیم و بر روی ارتفاع 178 که عقبه ارتفاعات 175 و 165 هستند به عنوان جا پا عمل کرده و آن را تصرف کنیم و از این ارتفاع برای عمل کردن در جناح چپ و راست استفاده کنیم.
این پیشنهاد به دلایلی ازجمله باریک شدن در مواضع دشمن و اتکا به یک محور، مورد قبول سایر فرماندهان قرار نگرفت.
در خط حد یگان‌های قرارگاه نجف نیز وضعیت نسبتاً مشابهی وجود داشت. به ویژه که گزارش ها نشان می داد که ارتش عراق در اقدامی جدید نیروهای کمینش را به جلوتر از موانع خط اول خود منتقل کرده و درنتیجه دسترسی نیروهای شناسایی یگان‌ها به موانع دشمن با مشکل مواجه شده است.
مهدی باکری فرمانده لشکر 31 عاشورا، درمورد تأثیر این اقدام دشمن در شب عملیات گفت: باید در نظر داشت دشمن در شب عملیات به هیچ وجه قبل از درگیری با کمین هایش اجازه رسیدن به خط اولش را به ما نمی دهد.
ابراهیم همت فرمانده قرارگاه نجف، نیز درمورد نحوه فعالیت نیروهای کمین دشمن اظهار کرد: نیروهای کمین دشمن (از اوایل شب) تا ساعت 7:30 تا 8 صبح در منطقه مستقر هستند، ولی دشمن از ارتفاع 145 به چپ، کمین‌ها را در روز عقب می برد، اما در سمت راست آن به دلیل حساسیت منطقه، نیروهای کمین، روزها را در سنگر می خوابند.
فرمانده کل سپاه در جمع‌بندی وضعیت دشمن براساس اظهارات فرماندهان گفت: دشمن در عملیات والفجر مقدماتی کمین داشت، اما در اینجا خط تأمین ایجاد کرده است.
در این جلسه مشخص شد که اهم مشکلات یگان‌ها پس از یک ماه فعالیت در منطقه عبارتند از:
پیچیدگی خطوط دفاعی دشمن، تعدد رده‌های موانع، پیچیدگی فراوان زمین منطقه به دلیل وجود ارتفاعات و شیارهای متعدد، اقدام جدید دشمن در افزایش دادن کمین‌ها قبل از رده‌های موانع، بدین ترتیب که کمین‌ها را از حالت نقطه‌ای به شکل خطی درآورده و درواقع قبل از موانع یک خط سراسری کمین ایجاد کرده است.
به نتیجه نرسیدن شناسایی‌ها در نقاط و محورهای مهم به دلیل حضور فعال و قوی دشمن، وابستگی شدید مانور یگان‌ها به یکدیگر به دلیل موقعیت زمین به‌گونه‌ای که امکان اجرای مانور مستقل و موفق یگان‌ها بعید به نظر می‌رسد، ناکامی برخی یگان‌ها در بازکردن معبر به دلیل پیچیدگی زمین و حضور فعال نیروهای کمین دشمن.
علاوه بر موارد فوق مانور یگان‌ها در محدوده قرارگاه کربلا به نحوی است که مشکل تأمین نشدن جناح وجود دارد، لذا پس از تصرف هدف، تضمین کافی برای حفظ منطقه تصرف شده وجود ندارد.
در ساعت 22 امروز نیز جلسه‌ای در قرارگاه تاکتیکی خاتم (ص) در «عین خوش» با حضور فرماندهان ارشد سپاه و ارتش تشکیل شد. در این جلسه محسن رضایی، غلامعلی رشید، عزیز جعفری، احمد کاظمی، ابراهیم همت، مصطفی ربیعی، محمد باقری، امین شریعتی، مرتضی صفار، حسن مقدم، علیرضا عندلیب، جوادی و جواد زمان‌زاده راوی قرارگاه خاتم (ص) (از سپاه) و سرهنگ صیاد شیرازی، سرهنگ موسوی قویدل، سرهنگ سلیمانجاه، سرهنگ دژکام، سرهنگ نیاکی و مسئولان رکن 2 و 3 قرارگاه‌های ارتش حضور داشتند.
در ابتدا، فرماندهان قرارگاه‌های کربلا و نجف جمع‌بندی خود را در مورد اقدامات انجام شده به‌ویژه شناسایی‌ها بیان کردند.
احمد کاظمی گفت: ما ازنظر زمان در محدودیتی هستیم که نمی‌توانیم به نتایج مطلوب در شناسایی برسیم. الآن ارتفاع 178 (در محدوده مأموریت کربلای 3) در منطقه از حساسیت زیادی برخوردار است، ولی دشمن راهکار ما را فهمیده و امکان نفوذ به این ارتفاع را بسته است. ما در منطقه نقطه ضعفی از دشمن پیدا نکردیم. یک ماه به ما وقت بدهید تا نقاط ضعف دشمن را بفهمیم و به نیروها آمادگی‌های لازم را بدهیم و البته ارتفاع 178 یک قسمت غیرقابل عبور ازنظر دشمن دارد که دشمن در آنجا نیرویی نگذاشته است، اگر روی آن کار کنیم می‌شود شاید بشود از وسط، آن را دور زد.
سرهنگ دژکام فرمانده قرارگاه نجف ارتش نیز در مورد هوشیاری عناصر دشمن گفت: عراقی‌ها مسیر گشتی‌های ما را شناسایی کرده‌اند و نیروهای ما در برگشت به کمین خوردند و یک درجه‌دار، یک سرباز و 2 پاسدار شهید شدند. دشمن در مسیر ما مین‌گذاری می‌کند که بیانگر هوشیاری اوست. تابه‌حال معبری باز نکرده‌ایم و فقط توانسته‌ایم جلو برویم.
وی در ادامه، پیشنهاد کرد در یک‌شب، عملیات برای انهدام خط کمین اجرا شود و در شب بعد تصرف خطوط دشمن و رسیدن به اهداف انجام شود.
اما برخلاف نظر احمد کاظمی فرمانده قرارگاه کربلا، در مورد زمان، ابراهیم همت خواهان تسریع در اجرای عملیات شد و گفت: هرچه دیرتر عمل کنیم به ضرر ماست و دشمن به‌سرعت شروع به مین‌گذاری نموده است. به دشمن نباید فرصت بدهیم. برای مرحله اول باید هرچه زودتر عمل کنیم. به نظر من برای عملیات خوب است.
سرهنگ دژکام نیز پیشنهاد کرد از آتش پرحجم برای درهم کوبیدن خطوط اولیه و شکستن خط استفاده شود و پیشروی در روز با حمایت آتش صورت بگیرد.
مباحث این دو جلسه یک موضوع را به‌خوبی مشخص کرد و آن به نتیجه نرسیدن شناسایی‌ها و عدم توفیق در باز کردن معابر وصولی مطمئن برای اجرای عملیات در جریان تلاش‌های یک‌ماهه اخیر بود؛ بنابراین، یافتن راهی برای حل این مشکل به جلسه بعدی موکول شد.»
انتهای پیام/ 161
