به گزارش گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس، سردار سرلشکر پاسدار «سید یحیی صفوی» دستیار و مشاور عالی فرماندهی معظم کل قوا در کمیسیون تخصصی حوزه دستیاری و مشاورت عالی فرماندهی معظم کل قوا که به منظور بررسی آثار بحران کرونا بر معادلات جهانی و سیاست‌های منطقه‌ای و انتخابات آمریکا برگزار شد، با اشاره به روند‌ها و گستره و عمق پیامد‌های این بحران جهانی، اظهار داشت: تا زمانی که برای ویروس کرونا واکسن و روش معالجه مؤثر پیدا نشده، نمی‌توان از گستره و عمق پیامد‌های این بحران در مؤلفه‌های گوناگون اقتصادی، سیاسی، امنیتی، نظامی و تکنولوژیک و حتی فرهنگی و اخلاقی با دقت سخن گفت.
وی افزود: با اینکه تلفات این ویروس از انفلوآنزا کمتر است، ولی نگرانی و هراس از سرعت و قدرت شیوع و انتشار آن، بسیاری از عرصه‌های مناسباتی بشری را تحت تأثیر قرار داده است. ویروس کرونا که ماهیت جنگ بیولوژیک و گمانه‌زنی‌های تعمدی بودن آن منتفی نیست، اکنون تقریباً تمامی کشور‌های جهان به‌ویژه کشور‌های غربی را با بحران مواجه کرده است؛ این کشور‌ها بسیاری از تعاملات، مناسبات، فعالیت‌ها و اولویت‌های خود را به ناچار رها کرده و به دنبال معالجه این بیماری هستند. در طی چهار ماه گذشته، آثار و پیامد‌های اولیۀ این بحران، در برخی از عرصه‌های حیات بشری و یا شاخص‌ها و ویژگی‌های رایج جهانی و کشور‌ها چنان ویرانگر و مخرّب بوده که تصویر استمرار و یاگسترش این رخداد بیولوژیکی، هراس و نگرانی‌های مضاعفی را پیش روی جامعه جهانی قرار داده است.
سرلشکر صفوی با اشاره به تأثیر بحران ویروس کرونا بر اقتصاد جهانی، به‌ویژه اقتصاد ایالات متحده آمریکا گفت: با اینکه از اولین گزارش‌های رسمی در کشور‌های غربی مبنی بر شیوع کرونا حدود یک ماه می‌گذرد، ولی تولید ناخالص داخلی آمریکا تا بیش از ۳۰ درصد کاهش یافته و بورس‌های آمریکا و کشور‌های اروپایی تا ۴۰ درصد ارزش خود را از دست داده‌اند و آمریکا طی سه هفته گذشته ۱۶ میلیون بیکار جدید را ثبت کرده است. چشم‌انداز اولیه از این پیامد‌های ویرانگر اقتصادی در آمریکا، حکایت از تکرار «رکود بزرگ» ۹۰ سال قبل در سال۱۹۲۰ دارد که ۱۰ سال به طول انجامید و تولید ناخالص داخلی جهانی را ۱۵ درصد کاهش داد.
وی اضافه کرد: در بحران سال ۲۰۰۸، اقتصاد آمریکا رکود یک درصدی را تجربه کرد و اکنون در ارزیابی‌های اولیه بحران و رکود بزرگتری را پیش‌بینی کرده‌اند. به همین دلیل آمریکا به موازات کسری بودجه تقریباً هزار میلیاردی، برای نجات اقتصاد داخلی، یک بودجه ۲۰۳ تریلیون دلاری را برای تزریق در اقتصاد خود و پوشاندن علائم بحران و یا محدود کردن آن در نظر گرفته است.
دستیار و مشاور عالی فرماندهی معظم کل قوا در بیان ضرورت ادامه فعالیت‌های اقتصادی به موازات الزامات پیشگیری‌ها در کنترل این بحران افزود: از آنجا که مبارزه با شیوع کرونا، متکی به توقف نشاط اجتماعی و اقتصادی و قرنطینه و حفظ فاصله‌ها در مناسبات اجتماعی است، ولی نیاز مبرم اقتصاد جهانی به حفظ ضربان حیات و یا جبران علائم بحران و رکود، متکی به بازگشت به فعالیت‌های اقتصادی است که این امر در نقطه مقابل مبارزه با بحران کرونا قرار دارد و حداقل آثار آن، استمرار بخشیدن به سطحی از موج بیماری است و به همین نسبت، بر عمق و گسترۀ خسارت‌ها و پیامد‌های آن افزوده خواهد شد.
بحران کرونا، تصویر وارونه و واقعیت دیگری را از عدم توسعه‌یافتگی از غرب نشان می‌دهد
سرلشکر صفوی با بیان آنکه بحران کرونا تصویر وارونه‌ای از واقعیت‌های توسعه‌یافتگی غرب به نمایش گذاشت، گفت: با اینکه آمریکا و غرب تا به حال به‌عنوان مظهر توسعه یافتگی به تصویر کشیده می‌شدند و استاندارد‌های خود را به‌عنوان مدلی برای توسعه یافتگی دیگر جوامع و کشور‌ها معرفی می‌کردند، اما بحران کرونا، تصویر وارونه و واقعیت دیگری را از عدم توسعه‌یافتگی از غرب نشان می‌دهد.
دستیار و مشاور عالی فرمانده معظم کل قوا گفت: در تصویرسازی‌های سیاسی و رسانه‌ای آمریکا پس از جنگ جهانی دوم، آمریکا به‌عنوان بازیگرمحوری در حل بحران‌های جهانی بازنمایی شده، اما اکنون تصویر ناتوانی آمریکا در مهار کرونا به واقعیت بسیار نزدیک‌تر است و حتی شاهد بودیم که دولت این کشور دست نیاز و یاری‌طلبی به سوی چین و کشور‌های دیگر دراز کرده است.
وی افزود: چین آثار سلبی در اقتصاد خود را با سرعت و مدیریت قابل ملاحظه کاهش داد و شرایط پایدار برای خود ایجاد کرد، اما کاهش ۱۵ درصدی در تراز تجاری این کشور که با نسبت‌های متفاوتی در تمامی کشور‌های جهان وجود دارد، اثبات می‌کند که حجم اقتصاد جهانی متأثر از بحران کرونا، حتماً با کاهش و کوچک شدن نسبی روبه‌رو خواهد بود.
سرلشکر صفوی با اشاره به واگرایی صورت گرفته در اتحاد‌ها و ائتلاف‌های رایج خصوصا در اروپا، گفت: اروپا که تاکنون در کشاکش نوعی ملی‌گرایی و حفظ پیوند و همبستگی‌های ائتلافی بسر می‌برده، امروز به دلیل بحران ناشی از کرونا با یک واگرایی شدید در اتحاد و ائتلاف‌های رایج و رفتار‌های مغایر حقوق بشری، انسانی و معاضدت نسبت به یکدیگر روبه‌رو است و برخی از کشور‌های اروپایی به غارت و دزدی از امکانات یکدیگر مشغولند؛ این در حالی است که چین ارسال کمک به اغلب کشور‌های جهان، آمریکا و اروپا و آسیا و به‌ویژه آفریقا را دنبال می‌کند. برخی از صاحب نظران معتقدند در سرعت مهار بحران کرونا و تولید تجهیزات و امکانات و نیازمندی‌های پزشکی، قدرت چین نمادی از قابلیت حکمرانی جهانی در تعریف چینی خواهد بود. این تصویری است که در غرب، آمریکا و اروپا که همواره به‌عنوان مظهر رفاه، توسعه‌یافتگی و قدرت بازنمایی و تصویرسازی می‌شدند، دیده نمی‌شود.
وی افزود: این بحران زیستی و بیولوژیک که اولین پیامد‌های بزرگ خود را در اقتصاد جهان به جای گذاشته، به شکل زنجیره‌ای در دیگر عرصه‌های مناسبات و نشاط بشری و کشور‌ها و دولت‌ها نیز آثار فلج‌کننده‌ای به جای گذاشته است.
سرلشکر صفوی با اشاره به گزارش منتشر شده ارتش آمریکا، گفت: ارتش آمریکا در گزارشی که در دیلی بیت منتشر کرده است، معتقد است که ۸۰ میلیون نفر در آمریکا احتمال ابتلاء به کرونا دارند و ۲۵ میلیون نفر آن‌ها نیاز به مراقبت ویژه و نیم میلیون نفر نیاز مبرم به بستری شدن خواهند داشت و یک آمار ۱۵۰ هزار نفری تلفات را امری بدیهی می‌دانند. این همان نکته‌ای است که از زبان ترامپ نیز به عنوان یک گزینه خوب معرفی شده است. در حالی که آمریکا از نقص امکانات پزشکی بشکل فاجعه‌باری رنج می‌برند و رسیدگی به سالمندان، سیاه‌پوستان و کسانی که در منازل دچار بیماری شده‌اند از اولویت رسیدگی حکومتی آمریکا خارج هستند و به سادگی نیز این تلفات در آمار اعلانی آمریکا جای ندارد.
آمریکا در عرصه‌های نظامی و دنبال کردن سیاست‌های امنیتی و نظامی دچار شوک فلج‌کننده شده است
وی با اشاره به گزارش توصیه ارتش آمریکا به پنتاگون افزود: گزارش ارتش آمریکا به پنتاگون توصیه کرده است که برای عبور از بحران باید وضعیت تمام ارتش این کشور در حال صلح قرار گیرد تا امکان عبور از بحران وجود داشته باشد. شاید بخشی از جابجایی‌ها و یا عقب‌نشینی‌های نظامیان آمریکا از افغانستان، عراق و یا ناو هواپیمابر آمریکا و فرانسه که آلوده به ویروس شده‌اند و پرچم سفید برافراشته‌اند در این راستا معنادار باشد. این بدان معناست که آمریکا نه‌تنها در مدیریت بحران در درون کشور (همچنین کشور‌های اروپایی) با مشکل جدی روبه‌رو است، بلکه در عرصه‌های نظامی و دنبال کردن سیاست‌های امنیتی و نظامی نیز دچار شوک فلج‌کننده است و باید بسیاری از تدابیر و سیاست‌های امنیتی و نظامی خود را در سطح جهانی و منطقه‌ای مورد بازبینی قرار دهد.
حضور پایگاهی آمریکا در جنوب غرب آسیا و یا شرق آسیا به نقطه آسیب و تهدید برای آمریکا تبدیل می‌شود
سرلشکر صفوی با اشاره به فقدان کارکرد‌های پیش‌بینی شده در استراتژی آمریکا خصوصا حضور پایگاهی در جنوب غرب آسیا و یا شرق آسیا ادامه داد: مثلاً حضور پایگاهی آمریکا در جنوب غرب آسیا و یا شرق آسیا که بخش مهمی از سیاست و راهبرد جهانی آمریکااست، فاقد کارکرد‌های پیش‌بینی شده در استراتژی‌های آمریکایی خواهد بود و به نقطه آسیب و تهدید برای آمریکا تبدیل می‌شود. به همین دلیل است که در یک برداشت سریع و اولیه از دورۀ پساکرونا، بسیاری از نخبگان و صاحب نظران غربی و جهانی، سخن از تغییرات اساسی در نظام جهانی و بسیاری از عرصه‌های رفتاری و حتی تکنولوژیک، به‌ویژه تکنولوژی‌های نظامی و تسلیحاتی می‌زنند.
وی افزود: اگر بحران ویروس کرونا که ماهیت جنگ بیولوژیک و گمانه‌زنی‌های تعمدی بودن آن منتفی نیست، با ابعاد خطرناک‌تر و گسترده تری بکار گرفته شود که این احتمال قابل اغماض نیست، استراتژی‌های نظامی، ابزار‌های نظامی و حتی نقش عناصر نظامی و یا تدابیر و طرح‌های نظامی و... باید متناسب با این تهدید جدید و ویرانگر باز تعریف شوند. بدیهی است که تکنولوژی نظامی – تسلیحاتی به سمت رباتیک شدن بیشتر و کاهش نقش عنصر و فرد نظامی شتاب خواهد گرفت و پایگاه‌های نظامی و نظامیان آمریکایی در جهان، جای خود را به مراکز هوشمند نظامی دیگری خواهند داد.
بحران کرونا به شتاب افول آمریکا و تضعیف آن سرعت بیشتری می‌دهد
دستیار و مشاور عالی فرمانده معظم کل قوا در ادامه با بیان آشکار شدن گسل‌های نظام بین‌الملل در ادامه شکل‌گیری این بحران گفت: بحران کرونا، گسل‌های نظام بین‌الملل را بیشتر کرده و حتی احتمال تشکیل نظم چند قطبی با محوریت قدرت‌های آسیایی را افزوده است. به قول «ریچارد هاس»، بحران کرونا به شتاب افول آمریکا و تضعیف آن سرعت بیشتری می‌دهد.
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد با تجربه بحران کرونا، مبانی و تعریف از اتحاد و ائتلاف‌های جهانی را در مسیر بن‌بست قرار داده است؛ بنابراین باید به دنبال تعریف و مبانی جدید و شکل گیری نظم‌های جدید قاره‌ای و منطقه‌ای و اتحاد و ائتلاف‌های جدید باشیم. این بدان معناست که نه‌تنها شاهد جابجایی در جایگاه جهانی و بین‌المللی و منطقه‌ای بازیگران خواهیم بود، بلکه معادلات جهانی قدرت، نظم بین‌المللی و بسیاری از قواعد بازی و رفتار در مناسبات بین‌المللی نیز دستخوش تغییر و تحول خواهد شد. شاید با احتیاط بتوان اینگونه ارزیابی کرد که حداقل تا یک سال آینده، کمترین رخداد و پدیدۀ نظامی و درگیری و جنگ بزرگ و گسترده را شاهد خواهیم بود، هرچند که نگرانی از آینده نامعلوم و هراس از فراز و نشیب در معادلات قدرت، تنش‌های سیاسی و امنیتی را افزایش خواهد داد.
سرلشکر صفوی حکمت و درایت رهبر معظم انقلاب در تأکید ویژه بر جهش تولید را در راستای استحکام بخشیدن بر مؤلفه‌های قدرت و پایداری و مصونیت‌سازی برای مردم دانست و گفت: آنچه بدیهی است تمامی کشور‌ها و بازیگران کوچک و بزرگ، برای آینده‌ای نزدیک به دنبال استحکام بخشیدن به مؤلفه‌های مختلف قدرت، پایداری و مصونیت‌سازی برای مردم خود هستند و بخشی از این تلاش، در سایه اتحاد و ائتلاف‌های جدید با طرف‌های قابل اتکاء در نظام بین‌الملل و یا نظام منطقه‌ای شکل خواهد گرفت. از این منظر، حکمت و درایت رهبری معظم انقلاب اسلامی در تأکید ویژه (جهش تولید) در شعار امسال و اصرار بر اجرای حتمی شاخص‌های آن توسط دولت و بخش‌های مرتبط، بیشتر نمایان می‌شود.
دستیار و مشاور عالی فرمانده معظم کل قوا با بیان دلایل تغییرات و تحولات پایگاه‌های نظامی آمریکا در عراق، گفت: اگر در عراق، نظامیان آمریکایی تخلیه پنج پایگاه از ۱۴ پایگاه نظامی و استقرار در پایگاه اصلی عین الاسد و حریر و در افغانستان خروج زمان‌بندی شده را به‌عنوان بهترین شرایط برای آمریکا پذیرفته‌اند، یکی از دلایل آن را می‌توان آسیب‌پذیری‌های ناشی از بحران کرونا دانست؛ چرا که حتی اگر در دو پایگاه عین الاسد و حریر نیز باقی بمانند، با چالش بی پاسخ شیوع کرونا، ناچار به ترک و اخراج از عراق هستند؛ البته پارامتر‌های بسیار مهم دیگری در عراق و افغانستان نیز مطرح هستند که بر شتاب تصمیم‌گیری آمریکا خواهند افزود.
سرلشکر صفوی آتش‌بس حاصله در یمن را ناشی از شکل‌گیری بحران کرونا و ضعف سعودی‌ها و متحدان آن‌ها در کنترل این بحران در کنار سایر مؤلفه‌های قدرت انصار الله و ارتش یمن دانست و گفت: در یمن، یکباره و به‌صورت هماهنگ سخن از آتش‌بس در زبان سعودی‌ها، انگلیسی‌ها، آمریکایی‌ها و سازمان ملل به میان می‌آید، به‌جز عوامل توازن قدرت جدید و میدانی انصارالله و ارتش یمن، می‌توان ابعاد آسیب‌پذیر ابزار‌های نظامی ناشی از بیماری کرونا را در آن مؤثر دانست که پاسخ فوری برای حل آن ندارند. به تعبیر دیگر، رفتار نظامی قدرت‌ها و بازیگران دیگر در بحران‌های امنیتی بیانگر درون‌گرایی و احتیاط است که آمادگی ریسک‌پذیری جدی از خود نشان نمی‌دهند.
رویکرد ائتلاف‌سازی رژیم صهیونیستی با رژیم‌های عربی با چالش جدی مواجه شده است
وی با اشاره به تأثیر این بحران بر امنیت و سیاست‌های رژیم صهیونیستی، گفت: رژیم صهیونیستی که همواره سیاست خارجی و سیاست‌های امنیتی هجومی و پرخاشگر را بهترین راهبرد دفاعی برای خود می‌داند، در کنار چالش‌های رنگارنگ درونی‌اش، در بحران کرونا نیز با فلج نسبی بخش‌های مهم نظامی و اقتصادی و اجتماعی خود روبه‌رو است. اگر گمانه‌زنی ریچارد هارس را در مورد فروپاشی برخی نظام‌های ورشکسته را در بحران کرونا جدی بگیریم، این پدیده در بین متحدان عرب آمریکا در غرب آسیا و حوزه خلیج فارس و شمال افریقا، بیشتر محتمل خواهد بود؛ بنابراین رویکرد ائتلاف‌سازی رژیم صهیونیستی با این رژیم‌های عربی، اگر از دستور خارج نشود، حتماً با یک دوره قابل ملاحظه تأخیر، روبه‌رو خواهد بود.
دستیار و مشاور عالی فرمانده معظم کل قوا ادامه داد: در مؤلفه‌های قدرت ملی، انسجام و همبستگی و پیوند ملت و دولت‌ها، همواره از مسیر اعتماد مردم در بحران‌ها به سیاست‌های حاکمیتی قوت یافته و یا دچار سردی و افول می‌شود. این امری است که در سایه بحران کرونا و نوع رفتار حکومت‌ها با مردم و مواسات و حمایت از اقشار گوناگون تجلی می‌یابد. این پدیده دو تجربه متضاد را از یک‌سو در غرب و به‌ویژه آمریکا و اروپا و از سوی دیگر تجربه ایران، چین و روسیه (و نمونه‌های دیگر در آسیا) ثبت کرده است.
شانس ترامپ برای انتخاب مجدد بعنوان رئیس جمهور آمریکا کاهش یافته است
سرلشکر صفوی اضافه کرد: اگر شاخص‌های مقبولیت و مشروعیت و پذیرش در شرایط بحران کرونا، دارای مؤلفه‌های اجتماعی، اقتصادی، قدرت مدیریت و کارکرد‌های سیاست داخلی و خارجی باشند، بر خلاف گمانه‌زنی‌های یک سال قبل از اوضاع ترامپ در انتخابات ریاستی در آبان‌ماه پیش رو، شانس ترامپ کاهش یافته و حداقل در مؤلفه‌های ذکر شده اجتماعی، اقتصادی، قدرت مدیریت بحران و کارکرد‌های سیاست داخلی و خارجی، ترامپ در بدترین شرایط به سر می‌برد و مهمتر از همه اینکه جامعه آمریکایی، از ضریب اعتماد بسیار کمتری نسبت به حاکمیت کنونی برخوردار است.
آمریکا در بالاترین سطح آسیب‌پذیری، انفعال و فرسایش‌پذیری قرار دارد
وی افزود: اگر بحران کرونا به هر دلیلی در چشم‌انداز چندماهه مهار نشود و موج جدید شیوع فراگیری را نشان دهد، شکنندگی و آسیب‌پذیری‌های آن در جوامع گوناگون و عرصه‌های مختلف، بیش از پیش دامن‌گیر دولت‌ها خواهند شد. یکی از راهبرد‌های دوره ریاستی ترامپ در آمریکا در تعاملات منطقه‌ای، تکیه بر سیاست حفظ حکومت‌ها و نظام‌های دیکتاتوری در ازاء پرداخت‌های باج‌گونه است. یعنی آمریکا با استفاده از قدرت نظامی خود از این نظام‌ها باید حفاظت کند. این درحالی است که ابزار نظامی آمریکا بر اساس توصیه‌های فرماندهان نظامی ارتش آمریکا، نیازمند، شرایط آرامش و صلح برای عبور از بحران کرونا هستند که در صورت استمرار و موج جدید آن، ناتوانی و فلج شدن ابزار نظامی آمریکا در این راهبرد، برجسته‌تر خواهد بود.
دستیار و مشاور عالی فرمانده معظم کل قوا با تشریح فرصت‌های مدیریتی و ظرفیت‌های شکل گرفته در بحران کرونا گفت: اینگونه نیست که تمامی پیامد‌های بحران کرونا یا تمامی سختی‌ها و هراس افکنی آن، سلبی و منفی باشد، بلکه بر اساس آیه قرآن (عسی ان تکرهوا شیئا و هو خیرٌ لکم و...) این بحران در ابعاد داخلی و خارجی بسیاری از فرصت‌ها و مزّیت‌ها را به صورت بالقوه برای جمهوری اسلامی ایران تصویر می‌کند که این نیازمند ارزیابی دقیق از ظرفیت‌های خودی و فرصت‌های پیش رو است و باید با هوشمندی از آن بهره جست.
وی با بیان تشدید سیاستگذاری آمریکا در بهره‌گیری از جنگ روانی و مجازی ناشی از شرایط کنونی آن‌ها، گفت: تنگنا‌های استراتژیک آمریکا در عرصه منطقه‌ای و جهانی و ناکارآمدی آن در عرصه جهانی و در قیاس با قدرت‌های دیگر که ناشی از بحران کرونا و دیگر مؤلفه‌های موثر است، آمریکا برای حفظ مزّیت و امتیازات خود، متوقف کردن شرایط فعلی و از دست ندادن پتانسیل‌های خود در ابعاد منطقه‌ای و جهانی را در دستور کار دارد و برای حفظ هیبت و ارعاب رقبای خود بیش از گذشته از جنگ روانی و مجازی بهره خواهد گرفت. این در حالی است که هم اکنون در بالاترین سطح آسیب‌پذیری، انفعال و فرسایش‌پذیری قرار دارد.
سرلشکر صفوی افزود: یکی از نمونه‌های این تنگنا‌ها و آسیب‌پذیری‌های راهبردی، جنگ نفت راه اندازی شده از سوی عربستان بود که در پایان، مجبور به تغییر و تعدیل آن شدند. در عراق ارتش آمریکا با وجودی که تمایلی برای خروج از عراق ندارند، ولی با دریافت ضربات تمرینی و محدود مقاومت عراقی، نه‌تنها باز چینش پایگاهی و خروج محدود را آغاز کرده‌اند، بلکه برای زمان‌بندی خروج از عراق نیز رسماً به حکومت عراق اعلام آمادگی کرده‌اند.
وی در پایان اضافه کرد: همین رخداد با توجه به آسیب‌پذیری‌های بیشتر آنان در افغانستان و سوریه، به موازات عقب‌نشینی از عراق دنبال خواهد شد، بشکلی که در کل منطقه، حضور پایگاهی آمریکا در یک سال آینده با امروز تفاوت جدی خواهد داشت و فرار آمریکا از غرب آسیا را محتمل می‌سازد. تصویر فرسوده منطقه‌ای از آمریکا در سطوح جهانی نیز تکرار شده، مقایسه آمریکا و اروپا در مقابل روسیه و چین و تصویر پایدار و با ثبات و توانمندی که چین و روسیه از خود نشان داده‌اند، به‌عنوان یک موازنه قدرت در عرصه جهانی نشان می‌دهد. شاید بتوان تحولات ناشی از بحران کرونا را با «ادبیات تافلر»، «موج چهارم» یا «عصر کرونا» نامید.
انتهای پیام/ 231
