به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس- ولی منصوریان؛ درحالی که شیوه ویروس کرونا بسیاری از فعالیت‌های فرهنگی و هنری را در کشورمان به حالت تعلیق در آورده است، فراخوان اولین دوره دوسالانه انتخاب آثار برتر پژوهشی دفاع مقدس و مقاومت، مزین به نام «سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی» از سوی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس منتشر شد.
این اتفاق که مسوول علمی آن «محسن پرویز» و مسوولیت اجرایی آن برعهده «حسن علایی‌فعال» می‌باشد، قرار است برای نخستین بار آثار پژوهشی عرصه دفاع مقدس و مقاومت را به طور ویژه و تخصصی مورد ارزیابی و داوری قرار دهد. برای در جریان قرار گرفتن از جزئیات این اتفاق منحصربه فرد، گفت‌وگویی را با «حسن علایی‌فعال» دبیر اجرایی این رویداد انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید:
دفاع پرس: انتشار خبر برگزاری اولین دوره جشنواره انتخاب آثار پژوهشی دفاع مقدس و مقاومت، اتفاق خوبی برای اهالی پژوهش و البته یک ضرورت برای ادبیات دفاع مقدس است که سال‌ها مورد غفلت قرار گرفته است، چرا این اتفاق پس از سه دهه از پایان دفاع مقدس صورت می‌گیرد و فلسفه برگزاری این جشنواره چیست؟
ارزیابی و بررسی کتاب‌های پژوهشی در حوزه دفاع مقدس اتفاق بی‌سابقه‌ای نیست. در روند بررسی‌هایی که وجود داشته و دارد، مثل کتاب سال دفاع مقدس یا پاسداران اهل قلم یا بعضی از جوایز ادبی دیگر که موضوع اصلی آنها دفاع مقدس بوده است، علی‌القاعده کتاب‌های پژوهشی نیز مورد ارزیابی قرار می‌گرفت، اما نکته بارز این اقدام و حرکتی که مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس تحت عنوان «دوسالانه انتخاب آثار برتر پژوهشی در حوزه دفاع مقدس و مقاومت» انجام می‌دهد که به نام شهید بزرگوار حاج قاسم سلیمانی مزین شده، این است که به‌طور خاص کتاب‌های پژوهشی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد، از این حیث بی‌سابقه است.
ما با این حرکت خواستیم با ارزش‌گذاری نسبت به آثار پژوهشی و تلاش پژوهشگران، اهمیت موضوع تحقیق و پژوهش در دفاع مقدس را نشان دهیم چراکه متاسفانه این عرصه دیده نشده است؛ لذا تلاش می‌کنیم آثار پژوهشی دفاع مقدس را به افکار عمومی و مخاطبین معرفی کنیم و شان و منزلت پژوهشگران این حوزه را مشخص کنیم. البته جامعه هدف ما نتوانسته با موضوعات پژوهشی ارتباط برقرار کند چراکه این حوزه را نمی‌شناسد و یا این حوزه به آنها معرفی نشده است.
تدوین بانک اطلاعاتی از پژوهش‌های دفاع مقدس/بزرگداشت «سپهبد سلیمانی» در روز پژوهش
ما می‌خواهیم در خلال این برنامه دو سالانه انتخاب آثار پژوهشی دفاع مقدس و مقاومت، جامعه هدف و مخاطبین را با موضوع پژوهشی دفاع مقدس آشنا کنیم. نویسندگان عزیز دفاع مقدس را با این منابع آشنا کنیم تا انشاالله ادبیات دفاع مقدس از غنای لازم برخوردار شود. با اقدامات صورت گرفته انگیزه لازم در پژوهشگران این حوزه به‌وجود خواهد آمد و مراکز عمده پژوهشی و آموزشی که در حوزه دفاع مقدس و مقاومت کار می‌کنند، انگیزه پیدا می‌کنند چراکه می‌بینند کارشان دیده و ارزیابی و ارج‌گذاری می‌شود؛ این هدف عمده ماست. در کنار آن بانک جامع اطلاعاتی از پژوهشگران و پژوهش‌های انجام شده فراهم خواهد شد، این اتفاقی است که جای آن خالی است.
یعنی اگر کسی بخواهد با پژوهش‌های دفاع مقدس ارتباط برقرار کند بانک جامعهی سراغ نداریم و وجود ندارد. البته در برخی از پژوهشگاه‌ها اقدامات مختصری صورت گرفته است، اما اینکه مخاطب و کاربر ما به راحتی بتواند با یک بانک جامع اطلاعاتی ارتباط برقرار کند، وجود ندارد. ما امیدواریم با این حرکت بتوانیم آمار پژوهشگران این حوزه و پژوهش‌های انجام شده را گردآوریم و در یک سامانه معرفی کنیم تا کسانی که اعم از مخاطبین عادی یعنی برخی از مردم که به‌دنبال کارهای پژوهشی هستند و در کنار آنها نویسندگان، مستندنگاران و فیلمسازان که می‌خواهند یک متن متقن پژوهش شده در موضوعات دفاع مقدس را ببینند و کار کنند را بتوانند به‌راحتی با این بانک اطلاعاتی دسترسی پیدا کنند.
در کنار همه این اتفاقات، چون این اتفاق مبارک مزین به نام شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی است، ما از این منظر می‌خواهیم یک بزرگداشت و گرامیداشتی از این شهید بزرگوار هم با این حرکت پژوهشی و ارزیابی، به‌عمل آوریم.
تمهیدات لازم برای ارتباط با مراکز پژوهشی و آموزشی همانند دانشگاه‌ها
دفاع‌پرس: پژوهش در عرصه ادبیات موجب جلوگیری از موازی‌کاری‌ها و پرداختن مکرر به سوژه‌ها و موضوعات است، اما این اتفاق زمانی معنا پیدا می‌کند که بتوان همه دستگاه‌های کشوری و لشکری را به میدان بیاورید، آیا این جشنواره در این عرصه چگونه عمل خواهد کرد؟
ما می‌دانیم که موفقیت این حرکت به مشارکت جمعی مراکز آموزشی پژوهشی، پژوهشگران، ناشران و نویسندگان مربوط می‌شود؛ یعنی اگر این عزیزان با ما همکاری نکنند حرکت ما ابتر می‌ماند و به نتایجی که پیش‌بینی شده نخواهد رسید. البته ما از سال گذشته تمهیداتی را برای ارتباط با این مراکز پژوهشی و آموزشی از جمله دانشگاه‌ها، ناشران حوزه دفاع مقدس رقم زده‌ایم تا بتوانیم مشارکت این عزیزان را در این حرکت جلب کنیم و در نهایت بتوانیم یک حرکت ۱۰۰ درصدی و کاملی را شاهد باشیم.
ما با این حرکت خواستیم با ارزش‌گذاری به آثار پژوهشی و تلاش پژوهشگران، اهمیت موضوع تحقیق و پژوهش در دفاع مقدس را نشان دهیم چراکه متاسفانه دیده نشده است.
یکی از اهداف عمده این مراسم این است که بتوانیم آثار پژوهشی دفاع مقدس را به افکار عمومی و مخاطبین معرفی کنیم و شان و منزلت پژوهشگران این حوزه را مشخص کنیم. البته جامعه هدف ما نتوانسته با موضوعات پژوهشی ارتباط برقرار کند چراکه این حوزه را نمی‌شناسد و یا این حوزه به آنها معرفی نشده است.
ما می خواهیم در خلال این برنامه دو سالانه انتخاب آثار پژوهشی دفاع مقدس و مقاومت، جامعه هدف و مخاطبین را با موضوع پژوهشی دفاع مقدس آشنا کنیم. نویسندگان عزیز دفاع مقدس را با این منابع آشنا کنیم تا انشاالله ادبیات دفاع مقدس از غنای لازم برخوردار شود، این یکی از اهداف بسیار مهم ما خواهد بود که بتوانیم آثار پژوهش را به جامعه مخاطب معرفی کنیم و شأن و منزلت پژوهشگر آن را معلوم کنیم.
به دنبال انگیزه در بین پژوهشگران دفاع مقدس هستیم
در کنار این با این اقدامی که انجام می‌دهیم، انگیزه لازم در پژوهشگران این حوزه به‌وجود خواهد آمد و مراکز عمده پژوهشی و آموزشی که در حوزه دفاع مقدس و مقاومت کار می‌کنند، انگیزه پیدا می‌کنند چراکه می‌بینند در یکجا کارشان دیده می‌شود، ارزیابی و ارج‌گذاری می‌شود. این هدف عمده ماست در کنار آن ما درصدد هستیم که بانک جامع اطلاعاتی از پژوهشگران و پژوهش های انجام شده فراهم کنیم، این اتفاقی است که جای آن خالی است.
یعنی اگر کسی بخواهد با پژوهش‌های دفاع مقدس ارتباط برقرار کند بانک جامعهی سراغ نداریم و وجود ندارد. البته در برخی از پژوهشگاه‌ها اقدامات مختصری صورت گرفته است اما اینکه مخاطب و کاربر ما به راحتی بتواند با یک بانک جامع اطلاعاتی ارتباط برقرار کند، وجود ندارد. ما امیدواریم با این حرکت بتوانیم آمار پژوهشگران این حوزه و پژوهش‌های انجام شده را گردآوریم و در یک سامانه معرفی کنیم تا کسانی که اعم از مخاطبین عادی یعنی برخی از مردم که به‌دنبال کارهای پژوهشی هستند و در کنار آنها نویسندگان، مستندنگاران و فیلمسازان که می‌خواهند یک متن متقن پژوهش شده در موضوعات دفاع مقدس را ببینند و کار کنند را بتوانند به‌راحتی با این بانک اطلاعاتی دسترسی پیدا کنند.
در کنار همه این اتفاقات چون این اتفاق مبارک مزین به نام شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی است، ما از این منظر می‌خواهیم یک بزرگداشت و گرامیداشتی از این شهید بزرگوار هم با این حرکت پژوهشی و ارزیابی، به‌عمل آوریم.
دفاع‌پرس: پژوهش در عرصه ادبیات موجب جلوگیری از موازی‌کاری‌ها و پرداختن مکرر به سوژه‌ها و موضوعات است، اما این اتفاق زمانی معنا پیدا می‌کند که بتوان همه دستگاه‌های کشور و لشکری را به میدان بیاورید، آیا این جشنواره در این عرصه چگونه عمل خواهد کرد؟
ما می‌دانیم که موفقیت این حرکت به مشارکت جمعی مراکز آموزشی پژوهشی، پژوهشگران، ناشران و نویسندگان مربوط می‌شود؛ یعنی اگر این عزیزان با ما همکاری نکنند حتماً این حرکت ابتر می‌ماند و به نتایجی که پیش‌بینی شده نخواهیم رسید. البته ما از سال گذشته تمهیداتی را برای ارتباط با این مراکز پژوهشی و آموزشی از جمله دانشگاه‌ها، ناشران حوزه دفاع مقدس رقم زده‌ایم تا بتوانیم مشارکت این عزیزان را در این حرکت جلب کنیم و در نهایت بتوانیم یک حرکت ۱۰۰ درصدی و کاملی را رقم بزنیم.
دوستانمان و اعضای شورای سیاست‌گذاری مراسم از ابتدایی که این حرکت رقم خورد، به‌این نکته اشاره مستقیم داشتند که ما در مرحله اول باید ضمن ارتباط با مراکز آموزشی و پژوهشی و ناشران، بتوانیم مشارکت آنها را جلب کنیم و دراین زمینه ما تمهیداتی را پیش‌بینی کردیم.
به‌عنوان مثال در جوایزی که در نظر گرفته شد حرکت جدیدی شکل گرفت و برای آنکه ناشر محترم با انگیزه در این مراسم شرکت کنند و آثارشان را ارسال کنند، تصمیم گرفتیم به‌عنوان یکی از پارامتر‌های جوایز برای آثاری که به مرحله انتخاب می‌رسند و حائز رتبه می‌شوند، خرید ۲۰۰ نسخه کتاب را اضافه کنیم تا ناشر انگیزه ناشر انگیزه داشته باشد و مقداری از هزینه‌های مربوطه را جبران کنیم.
از چاپ رساله‌های نفرات برتر حمایت می‌کنیم
در بخش رساله‌های دکتری که جزء فراخوان ما است، به‌عنوان جایزه در کنار جوایز نقدی که تقدیم خواهیم شد، از چاپ رساله‌های نفرات برتر حمایت می‌کنیم. همه این اتفاقات تمهیداتی برای مشارکت مخاطبین ما در این مراسم است که پیش‌بینی شده است.
از همین تریبون عرض می‌کنم که مراکز عمده پژوهشی و آموزشی ما را در این اتفاق مبارک یاری کنند چراکه این فعالیت باعث می‌شود کار آنها دیده شود لذا خواهش می‌کنیم این اتفاق را یاری کنند تا مراکز خودشان نیز بهر‌مند شود.
دفاع‌پرس: در فراخوان اولین دوره از جشنواره و به دلیل اوضاع شیوع بیماری کرونا ظاهرا اقدام به دریافت فایل‌های پی دی اف برای جلوگیری از رفت و آمد ناشران و نویسندگان کرده‌اید، اما ناشران نیز تجربه‌هایی از انتشار فایل آثارشان در فضای مجازی داشته‌اند که موجب نگرانی آن‌هاست، شما در این باره چه اقداماتی به‌عمل آورده‌اید؟
متولی و دست‌اندرکار این حرکت، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس است؛ مسوولین این مرکز خودشان واقف به این نارسایی‌ها هستند چرا که ما یک مرکز کاملاً شناخته شده و معتبر در حوزه دفاع مقدس هستیم و علی‌القاعده دغدغه ناشرین و مراکز پژوهشی در ارسال نسخه pdf را کاملاً درک می‌کنیم لذا به ناشرین محترم و مراکز آموزشی و پژوهشی اطمینان خاطر می‌دهیم که اگر مشارکت، همکاری و همیاری در ارسال نسخه pdf داشته باشند؛ انشالله هیچ خدشه‌ای به اقدام آنها وارد نخواهد شد و ما این اطمینان خاطر را به آنها می‌دهیم که به رسم امانت آثار آنها را دریافت و مورد ارزیابی قرار می‌دهیم و صحیح و سالم به خودشان بر می‌گردانیم.
مراکز آموزشی و ناشران، این مرکز را به‌عنوان یک مرکز پژوهشی که دارای یک جایگاه ویژه در حوزه دفاع مقدس است، در نظر بگیرند لذا این همکاری را با ما داشته باشند. بالاخره مشکل شیوع ویروس کرونا برای کشور به وجود آمده است و مراکز آموزشی و فرهنگی را متضرر کرده است، اما باید برای فائق آمدن بر این فضا تمهیداتی را پیش‌بینی کنیم چرا که نمی‌توانیم دست روی دست بگذاریم و کاری انجام ندهیم. ارسال فایل‌های pdf توسط ناشران و مراکز موجب جلوگیری از تردد خواهد شد که از این منظر مهم است؛ لذا ما انتظار داریم همکارانمان در قسمت‌های مختلفی که اشاره کردم کاملا درک کنند و با ما همکاری‌های لازمه را داشته باشند و ما نیز به آنها اطمینان خاطر می‌دهیم که آسیبی به آثار آنها نخواهد رسید و سوء استفاده‌ی صورت نمی‌گیرد و ما در این زمینه آماده هستیم که اگر آنها تضمینی بخواهند، انجام دهیم.
دفاع‌پرس: صحبت از جزئیات هر اتفاقی بیش از هرچیز مخاطبان آن اتفاق را برای شرکت در آن ترغیب می‌کند، این جایزه قرار است دقیقا آثار چه سال‌هایی با چه ویژگی‌هایی را بررسی کند؟
عنوان فراخوان ما دوسالانه انتخاب آثار برتر پژوهشی در حوزه دفاع مقدس و مقاومت است. این آثار شامل کتاب‌هایی می‌شود که در سال ۱۳۹۷ و ۹۸ به چاپ رسیده‌اند و رساله‌های دکتری که در این سال‌ها دفاع شده باشند.
موضوعاتی که این آثار پژوهشی اعم از کتاب و رساله دکتری باید به آن پرداخته باشند، موضوعات نه گانه‌ای است که در فراخوان اعلام کرده‌ایم و عبارتند از نظامی، امنیتی، سیاسی، فرهنگی، تاریخی، اجتماعی، حقوقی و بین‌الملل.
یعنی آثاری که مراکز پژوهشی و ناشران برای ما ارسال می‌کنند اگر کتاب باشد اولاً باید چاپ ۹۷ و ۹۸ باشد و اگر رساله دکتری است باید در این سال‌ها دفاع شده باشد و به یکی از این موضوعات و یا چند موضوع از این موضوعات پرداخته باشد و ویژگی‌های یک اثر پژوهشی را داشته باشد که برای ما حائز اهمیت است.
در بخش داوری، پنج گروه تعیین شده که عبارتنداز نظامی امنیتی، تاریخی سیاسی، فرهنگی ادبی هنری، اجتماعی اقتصادی و حقوقی بین‌الملل. این پنج گروه داوری تعیین شده و خوشبختانه در جلسه دوم شورای سیاست‌گذاری سرگروه‌های داوری این پنج گروه انتخاب شدند که امیدواریم این سرگروه‌ها، داورانی را که باید در هر گروه حضور داشته باشند را معرفی کنند تا انشالله بعد از جمع‌آوری آثار بتوانیم مرحله داوری را به خوبی طی کنیم.
دفاع‌پرس: تعداد داوران هر گروه چند نفر است؟
برای هر گروه حداقل پنج داور قرار داده شده اما ممکن است برخی از گروه‌ها از تعداد بیشتری از داوران استفاده کنند که این در روند کار و با دریافت آثار مشخص خواهد شد. البته بحث تعداد داوری در هر گروه ارتباط مستقیمی با آثاری که برای ما در این گروه‌ها ارسال خواهد شد دارد. یعنی ممکن است در گروه نظامی تعداد آثار رسیده زیاد باشد لذا ما باید از داوران بیشتری استفاده کنیم یا در بعضی از حوزه‌ها مانند اقتصاد ممکن است آثار پژوهشی کمتری داشته باشیم لذا از داوران کمتری استفاده خواهد شد.
دفاع‌پرس: سطح علمی و جایگاه داوران چگونه ارزیابی شده است و سعی شده از چه نوع دورانی در این اتفاق بهره گرفته شود؟
ما با توجه به حساسیتی که در بخش داوری و ارزیابی قرار دارد، تلاش کردیم تا هیئتی را برای داوری انتخاب کنیم که از لحاظ علمی و تجربه داوری، از شاخص‌های برتری برخوردار باشند و تجربه کافی داوری کتاب را داشته باشند که خوشبختانه سرگروه‌هایی که برای این پنج گروه در نظر گرفته شدند، همگی از افراد بسیار شاخص این حوزه هستند که تجربه خیلی گرانقدری در داوری مسابقات کتاب‌های دفاع مقدس دارند و امیدواریم که داورانی که برای این گروه‌ها انتخاب می‌شوند نیز چنین ویژگی‌هایی را داشته باشند و با حسن شهرت، مراتب علمی کامل محرز شده و تجربه در عرصه داوری آنها در مجموع برای کسانی که آثارشان را برای ما ارسال می‌کنند، اطمینان خاطر به وجود آید.
دفاع‌پرس: درخصوص تعداد آثار حائض رتبه در هر بخش توضیحاتی بفرمایید؟
در تصمیم اولیه که اتخاذ شده بنا را بر این گذاشتیم که در هر موضوع رتبه‌های اول تا سوم را اعلام کنیم اما همانطور که اشاره کردم این بستگی به تعداد آثار دریافت شده و کسب شرایط مورد نظر دارد.
در بخش جوایز نقدی، ما سعی خواهیم کرد طوری این جوایز را برای عزیزان پژوهشگر در نظر بگیریم که بای آنها قابل توجه باشد اما فعلا در خصوص میزان این جوایز نمی‌توانیم توضیحات بیشتری ارائه دهیم؛ در کنار این جوایز لوح تقدیر و تندیس این اتفاق نیز به رسم یادبود تقدیم خواهد شد.
دفاع‌پرس: پیش‌بینی شما برای داوری آثار و زمان اختتامیه آن چگونه است؟
جدول زمانبندی که ما برای این مراسم در نظر گرفته‌ایم به این شکل است که تا پایان مردادماه سال‌جاری تلاش خواهیم کرد و آثار را جمع آوری می‌کنیم و در خلال ماه‌های شهریور، مهر و آبان ارزیابی آثار و داوری‌ها صورت گیرد و انشاالله نتیجه نهایی را روز ۲۵ آذر، همزمان با روز پژوهش اعلام کنیم.
دفاع‌پرس: چشم‌انداز و آینده‌نگری شما برای این جشنواره چیست و قرار است در آینده به چه جایگاهی دسترسی داشته باشید؛ آیا به‌دنبال برندسازی برای این اتفاق مهم در عرصه پژوهش هستید؟
ما در این جشنواره به‌دنبال اینکه نشان و برند بشویم، نیستیم. بلکه بنا داریم که خلا جدی و عمیق عرصه پژوهش را پر کنیم و آن هم با ارزیابی مستقل و علمی آثار محقق می‌شود؛ ما با این حرکت به‌دنبال رفع آن هستیم. در کنار این مسئله برای جا افتادن این جایزه به‌عنوان یک نشان از این حیث که مراکز پژوهشی، پژوهشگران و ناشران احساس کنند که جایی وجود دارد که آثارشان و تلاش‌شان در آن دیده شود، نیازمند همکاری هستیم.
جاافتادن این اتفاق نیز بستگی به همکاری و همراهی همه مجموعه‌هایی دارد که دست‌اندرکار پژوهش هستند و ما امیدواریم با مشارکت و همکاری ناشرین محترم، مراکز آموزش و پژوهش پژوهشی، بتوانیم این جایزه را کاملاً جا بیندازیم. امیدواریم به برکت خون شهید بزرگوار، شهید حاج قاسم سلیمانی این کار مثمرثمر و مورد عنایت خداوند متعال قرار گیرد و در کنار سایر تلاش‌هایی که دوستانمان در عرصه‌های دیگری دفاع مقدس انجام می‌دهند، این کار نیز نمود و بروز پیدا کند.
البته همه این اتفاقات با مشارکت مخاطبین و در کنار آنها، همکاری اصحاب رسانه امکان پذیر است لذا از اصحاب رسانه و اطلاع‌رسانی دعوت می‌کنیم که در انجام این حرکت ما را یاری دهند.
انتهای پیام/121
