نقش خراسان در عملیات «‌بیت‌المقدس»

گروه استان‌های دفاع‌پرس – «محمد مهربانی‌فر»؛ عملیات «‌بیت‌المقدس» در تاریخ ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۱ با رمز «‌یا  علی‌ابن‌ابیطالب (ع)» در غرب رودخانه «‌کارون» و «‌خرمشهر» آغاز و تا سوم خرداد که منجر به آزادسازی «‌خرمشهر» شد، ادامه داشت. این عملیات به صورت گسترده و با فرماندهی مشترک سپاه پاسداران و ارتش در منطقه‌ای به وسعت پنج هزار و ۳۸۰ کیلومتر مربع انجام شد.

منطقه عملیات «‌بیت‌المقدس» در میان چهار مانع محصور بود. از شمال به رودخانه‌ی «‌کرخه کور»، از جنوب به رودخانه «‌اروند» از شرق به رودخانه «‌کارون» و از غرب به «‌هورالهویزه» منتهی می‌شد.

آزادسازی شهرهای «‌خرمشهر»، «‌هویزه» و جاده‌ی «‌اهواز» – «‌خرمشهر»، خارج کردن شهرهای «‌‌اهواز»، «‌حمیدیه» و «‌سوسنگرد» و نیز جاده‌ی «‌اهواز» – «آبادان» از برد توپخانه دشمن و تأمین مرز بین‌المللی از اهداف این عملیات بود.

در عملیات «‌بیت‌المقدس» ۲۴ گردان زرهی و مکانیزه و ۱۴ تا ۱۵ گردان پیاده از ارتش جمهوری اسلامی و ۸۵ تا ۹۵ گردان پیاده از سپاه پاسداران شرکت داشتند. استعداد نیروهای درگیر دشمن در این عملیات ۳۶ هزار نفر نیروی پیاده، ۴۱ گردان تانک، ۳۸ گردان مکانیزه و ۵۳۰ قبضه توپ بود.

این عملیات اسارت بیش از ۱۹ هزار نفر و کشته و زخمی شدن ۱۶ هزار نفر را به همراه داشت. انهدام حدود ۵۵۰ دستگاه تانک و نفربر، ده‌ها قبضه توپ، ۵۳ فروند هواپیما، ۵۰ دستگاه خودرو و سه بالگرد خسارت‌های وارد شده به ارتش بعث عراق بود.

در عملیات «‌بیت‌المقدس» لشکرهای ۳ زرهی و ۱۱ پیاده (۸۰ درصد)، لشکرهای ۹ و ۱۰ زرهی (۵۰ درصد)، لشکر ۷ پیاده (۴۰ درصد)، لشکرهای ۵ مکانیزه، ۶ و ۱۲ زرهی (۲۰ درصد)، تیپ‌های ۹، ۱۰ و ۲۰ گارد مرزی و ۲۳۸، ۵۰۱، ۹۰، ۴۱۷ و ۶۰۵ پیاده (۱۰۰ درصد)، تیپ ۱۰۹ پیاده (۶۰ درصد)، تیپ‌های ۱، ۶، ۶۰۲، ۴۱۶ و ۴۱۹ پیاده (۵۰ درصد)، تیپ­های ۳۱، ۳۲ و ۳۳ نیروی مخصوص (به میزان زیاد) دچار خسارت و تلفات شدند. 

بیش از ۵۵ دستگاه تانک و نفربر، یک فروند بالگرد، ۳۰۰ دستگاه خودرو، ۳۰ قبضه توپ و مقادیری سلاح و تجهیزات، در این عملیات به غنیمت رزمندگان اسلام درآمد.

آزادسازی پنج هزار و ۳۸ کیلومتر مربع از اراضی اشغال شده، از جمله شهر «‌خرمشهر» پس از ۵۷۸ روز اشغال، «‌هویزه» و نیز پادگان «‌حمید» و جاده‌ی «‌اهواز» – «‌خرمشهر»، تامین ۱۸۰ کیلومتر از خط مرزی، وارد شدن تلفات و خسارات زیاد به دشمن، تهدید «‌بصره»، تداوم رزم علیه ارتش عراق، کاهش توان رزمی عراق، مورد تأیید قرار گرفتن برتری نظامی ایران بر عراق توسط کارشناسان و تحلیلگران نظامی و حمایت مالی و نظامی بیشتر کشورهای عربی منطقه از عراق از جمله نتایج و بازتاب‌های عملیات «‌بیت‌المقدس» به شمار می‌رود.

رزمندگان خراسانی عملیات در «‌بیت‌المقدس» دوشادوش دیگر رزمندگان اسلام در خلق حماسه فتح «خرمشهر» حضور تعیین کننده‌ای، داشتند.

تیپ سوم مشهد از لشکر ۷۷ پیروز ثامن‌الائمه (ع) از جمله یگان‌های عمل کننده در این عملیات بود. این تیپ به فرماندهی سرهنگ «علی اصغر اسلوبی» در تاریخ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۶۱، بنابه دستور فرمانده ارتشی قرارگاه «کربلا» امیر سپهبد شهید «علی صیادشیرازی» در قالب قرارگاه عملیاتی «فجر ۳» به فرماندهی «عظیم ازگمی» همراه با تیپ امام سجاد (ع) قم و تیپ ۳۳ المهدی (عج) از منطقه‌ی استقراری خود در «فکه» منطقه پدافندی «فتح‌المبین» به منطقه‌ی عملیاتی «بیت‌المقدس» منتقل و به منظور جبران کاهش توان رزمی و کمبود نیرو برای آزادسازی «خرمشهر» در مرحله چهارم عملیات در غرب رودخانه «کارون» مستقر شده و یگان‌های دیگری جایگزین آنها در «فکه» می‌شوند.

در این عملیات علاوه بر تیپ سوم لشکر ۷۷ پیروز ثامن‌الائمه (ع)، توپخانه، مهندسی و پشتیبانی این لشکر نیز در پیروزی این عملیات نقش مهمی داشتند. سرهنگ دوم «عظیم فاضلی» فرمانده گردان ۱۴۸ پیاده، شهید شاخص تیپ سوم لشکر ۷۷ در عملیات «بیت‌المقدس» است.

 تیپ مستقل ۲۱ امام رضا (ع) یکی دیگر از یگان‌های خراسانی است که در عملیات «بیت‌المقدس» شرکت داشت. یگان‌های رزم سازمان یافته‌ی سپاه خراسان به خصوص تیپ ۲۱ امام رضا (ع) در کنار رزمندگان جهادگر قریب به ۲۰ گردان نیروی رزمی اعم از سازمان یافته در یگان‌های خراسان یا مأمور به یگان‌های دیگر همچون لشکر ۱۴ امام حسین (ع) را تشکیل می‌دادند که در مراحل مختلف عملیات به صورت مستقل یا مأمور به دیگر یگان‌ها وارد عمل می‌شدند.

این تیپ به فرماندهی «محمدمهدی خادم‌الشریعه» در سازمان رزم قرارگاه «قدس» با ۱۳ گردان نیرو و یک گروه ویژه در قالب قرارگاه «قدس۲» سازماندهی شده و در مراحل مختلف عملیات اجرای مأموریت می‌کرد. برخی از این گردان‌ها ۲ تا ۳ نوبت نیروهای خود را بازسازی و مجددا بکارگیری کردند.

بعد از شهادت «محمدمهدی خادم‌الشریعه» فرمانده تیپ 21 امام رضا (ع) در ۳۱ اردیبهشت سال ۱۳۶۱ در «ایستگاه حسینیه» و در آستانه فتح «خرمشهر»، «ولی‌الله چراغچی» فرماندهی تیپ را برعهده گرفت و ادامه مأموریت داد. یکی از ویژگی‌های مهم و شگفت‌انگیز رزمندگان خراسانی در این عملیات، گسترش و جابه‌جایی در منطقه‌ی وسیع عملیاتی از شمال جبهه در منطقه «کرخه‌کور» تا جنوب منطقه «خرمشهر» بود.

تیپ ۲۱ امام رضا (ع) در محور شمالی قرارگاه «قدس» با هدف عبور از رودخانه «کرخه»، تصرف سرپل در جنوب آن و جلوگیری از تمرکز آتش دشمن، با تیپ‌های مستقل ۳۱ عاشورا ، ۳۷ نور و ۴۱ ثارالله از سپاه و لشکر ۱۶ زرهی و تیپ مستقل ۵۸ ذوالفقار از ارتش قرار داشتند.

از جمله نتایج عملیات در محدوده عملیاتی تیپ ۲۱ امام رضا (ع) می‌توان به مرحله سوم عملیات اشاره کرد که این تیپ توانست ضمن تصرف خاکریز مرزی ایران، در مسافتی به طول ۱۶ کیلومتر در شمال جاده حسینیه گسترش یابد و ضمن مواجهه با پاتک‌های دشمن، تلفات زیادی را بر دشمن وارد و ادوات، تجهیزات، سلاح و مهمات زیادی را به غنیمت درآورد.

تیپ ۲۱ امام رضا (ع) در مراحل چهارگانه‌ی عملیات «بیت المقدس» ۱۶۶ شهید و ۴۸۹ زخمی را در راه آزادسازی «خرمشهر» تقدیم کرد.

شهید «محمدمهدی خادم‌الشریعه»، اولین فرمانده تیپ ۲۱ امام رضا (ع) در مرحله سوم و در آخرین روزهای این عملیات در تاریخ جمعه ۳۱ اردیبهشت ۱۳۶۱ مصادف با مبعث پیامبر اکرم (ص) به درجه رفیع شهادت نائل آمد. این فرمانده خراسانی در روز جمعه یکم خرداد  در سال ۱۳۳۷ در «سرخس» متولد شده بود.

تیپ جوادالائمه (ع)، همزمان با عملیات «بیت‌المقدس» دفاع از منطقه‌ی عملیاتی «چذابه» را برعهده داشت.

جهاد سازندگی خراسان نیز که از نخستین واحدهای جهادی مشارکت کننده در دفاع مقدس بود، در عملیات «بیت‌المقدس» به فرماندهی جهادگر شهید «هاشم ساجدی» نقش بسزایی داشت؛ در این عملیات ۲ تیپ مهندسی رزمی جهاد حضور داشت. جهادگر شهید «حسین شوریده» از بنیانگذاران جهاد سازندگی و از جمله فرماندهان شهید جهاد خراسان بود که در عملیات «بیت‌المقدس» نقش مهمی داشت.

انتهای پیام/