«جعفر بهرامی»، مدیر اسناد و مدارک اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان خراسان رضوی در گفت‌وگو با خبرنگار دفاع‌پرس در مشهد با بیان اینکه هر نوع مدرک یا دلیل قابل اعتماد که به نوعی با دفاع مقدس مرتبط است سند به شمار می‌رود، اظهار داشت: اسناد به دو دسته مکتوب و غیر مکتوب تقسیم‌بندی می‌شوند. اسناد مکتوب شامل کلیه اسناد نوشتاری، چاپی و دست نوشته‌ها اعم از اسناد نظامی، دولتی، رسانه‌ای است. اسناد غیرمکتوب؛ اسناد غیرنوشتاری اعم از عکس، فیلم، صوت، نگاتیو و ماکت را شامل می‌شود.
وی ادامه داد: به عنوان نمونه در مجموعه اسناد و مدارک اداره‌کل حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس خراسان رضوی با همکاری یکی از رزمندگان عکاس، تا کنون هزاران قطعه عکس از دوران دفاع مقدس جمع‌آوری و اطلاعات آن به صورت فرم خاطره تهیه شده است که قرار است برخی از این تصاویر در قالب کتاب و برخی نیز در قالب نمایشگاه ارائه شوند.
مدیر اسناد و مدارک اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان خراسان رضوی درباره اهمیت اسناد دوران دفاع مقدس گفت: هرچه که بخواهد در تاریخ ثبت و ضبط شود و برای آیندگان ماندگار شود باید با دلیل و مدرک باشد. علیرغم اینکه تک‌تک شهدا می‌درخشند و باعث افتخار هستند، اما تک‌تک برگ‌ها، مصاحبه‌ها، صوت‌ها، دستنوشتهها و وصیت‌نامه‌های به جا مانده از رزمندگان در دوران دفاع مقدس می‌تواند حقانیت جمهوری اسلامی را در دفاع مقدس اثبات کند و این حقیقت را آشکار کند که چگونه ملتی با دست خالی در مقابل دشمنان تا بن دندان مسلح مقاومت کرد و بعد از هشت سال مقاومت و ایثار جانانه، به پیروزی رسید. این اسناد می‌توانند پاسخگوی بسیاری از سئوالات و بیانگر واقعیت‌های آن دوران برای نسل حال و آینده و امیدبخش و غرورآفرین برای نسل‌های بعد باشند.
وی در ادامه ضمن تاکید بر درک و اهمیت جایگاه اسناد دفاع مقدس در جامعه یادآور شد: هنوز بسیاری از رزمندگان دفاع مقدس در قید حیات هستند و اقشار مختلف جامعه با آنها انس دارند به همین دلیل یاد و خاطره دفاع مقدس در جامعه جاری‌ست؛ بر همین اساس جدیت موضوع اسناد دفاع مقدس و حفظ آنها هنوز بصورت کامل درک نشده است. اهمیت اسناد دفاع مقدس سال‌های بعد مشخص می‌شود، زمانی که هیچ یک از این عزیزان در قید حیات نیستند، اینجاست که حتی یک مطلب و دستنوشته هم مهم و ارزشمند می‌شود و آن را باید در لابه‌لای آثار، کتاب‌ها و اسناد جمع‌آوری شده جستجو کنیم. بنابراین حفظ، نگهداری و ساماندهی اسناد می‌تواند در حفظ آثار دفاع مقدس مؤثر باشد. مدیریت اسناد و مدارک اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان نیز به دنبال این هدف است تا با همکاری تمام دستگاه‌ها و یگان‌های رزم خراسان رضوی به این مهم دست پیدا کند.
بهرامی با اشاره به خطر تحریف دفاع مقدس در آینده افزود: رهبر معظم انقلاب بر حفظ برگ برگ اسناد دفاع مقدس تأکید داشته و دارند. ممکن است در آینده در خصوص دفاع مقدس مباحثی مطرح شود که با حفظ اسناد دفاع مقدس می‌توان ضمن جلوگیری از ایجاد شبهه، حقایق را به روشنی برای نسل جوان تبیین کرد و مانع تحریف این حماسه عظیم شد.
وی در ادامه به تشریح مأموریت‌های مدیریت اسناد پرداخت و بیان داشت: یکی از مأموریت‌های مهمی که در حوزه اسناد و مدارک پیگیری می‌شود؛ تاریخ شفاهی‌ست. رزمندگانی که در دوران دفاع مقدس حضور داشته و وقایع آن دوران را با چشم خود دیده و لمس کرده‌اند؛ بیان وقایع آن دوران توسط آنها تبدیل به سند شده و ثبت و ضبط می‌شود.
بهرامی در ادامه با اشاره به موضوع بزرگداشت چهلمین سالگرد دفاع مقدس و برگزاری کنگره 18 هزار شهید استان خراسان رضوی گفت: بر اساس اقدامات پیش‌بینی شده در راستای بزرگداشت این دو مناسبت، طرحی تهیه شده است که طی آن تمام دستگاه‌ها و اقشار مختلف تقسیم‌بندی و اولویت‌بندی شدند. در حوزه تاریخ شفاهی اولویت با جانبازان بالای 70 درصد است که بخش عمده این ماموریت را اداره‌کل بنیاد شهید و امور ایثارگران استان انجام داده است. اولویت بعد احصا تاریخ شفاهی فرماندهان تیپ به بالا، گردان به بالا، گروهان به بالا است. آزادگان سرافراز در مرحله سوم قرار می‌گیرند و در ادامه زنان، افراد مؤثر در دفاع مقدس، مسئولان، مدیران و رزمندگانی که در آن دوران حضور داشتند تاریخ شفاهی آنها احصا خواهد شد.
وی در ادامه با بیان اینکه در تاریخ شفاهی موضوع مهمی که باید به آن توجه داشت رضایت مصاحبه شوندگان برای انجام مصاحبه است، افزود: من از تک‌تک یادگاران دفاع مقدس خواهش می‌کنم که با توجه به گذشت زمان و حجم بالای کار در این حوزه به مراکز مشخص شده برای ثبت تاریخ شفاهی مراجعه کنند و اگر هم تمایلی به مصاحبه ندارند، خاطرات خود را بنویسند و یا اعضای خانواده از آنها فیلم یا صوتی در این زمینه تهیه کنند و آن را در اختیار مدیریت اسناد اداره‌کل قرار دهند.
مدیر اسناد و مدارک اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان خراسان رضوی مصاحبه‌گر تخصصی را از ارکان مهم تاریخ شفاهی دانست و اضافه کرد: این موضوع از دغدغه‌های مهم در اکثر استان‌هاست. خوشبختانه دستگاه‌ها و تشکل‌های دفاع مقدسی به حوزه تاریخ شفاهی ورود پیدا کردند ولی هنوز هم در این موضوع ضعف‌ها و کمبودهایی وجود دارد. امید است که در آینده با انسجام بیشتر این مراکز و استفاده از تخصص افراد مرتبط با این حوزه و جوانان علاقمند، پس از گذراندن آموزش‌های لازم و همچنین سپردن کارها به آنها، شاهد پیشرفت‌های چشمگیری در این حوزه باشیم.
وی سپس در خصوص مراحل اجرایی تاریخ شفاهی ابراز داشت: پس از انجام مصاحبه، فایل‌های صوتی یا تصویری مصاحبه توسط افراد آموزش دیده پیاده‌سازی و به متن تبدیل می‌شود و در نهایت به نویسنده تحویل داده خواهد شد تا بر اساس شرایط و دستورالعمل‌های ابلاغی، کتاب تاریخ شفاهی دفاع مقدس را تنظیم، تدوین، آماده و ویراستاری کند. پس از تأیید نهایی مصاحبه شونده، ارزیاب و سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس، کتاب به مرحله چاپ خواهد رسید.
بهرامی، ساماندهی اسناد و مدارک دفاع مقدس را یکی دیگر از مأموریت‌های مدیریت اسناد و مدارک اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان خراسان رضوی دانست و ادامه داد: فرایند ساماندهی اسناد دفاع مقدس شناسایی اسناد یگان‌ها، ادارات، اصناف و اقشار، تفکیک و جداسازی، گندزدایی، شماره‌گذاری، فهرست‌نویسی توصیفی که این کار تخصصی است و بر اساس آن اسناد طبق فرم‌های ابلاغی خلاصه‌نویسی می‌شود، اسکن با کیفیت، ورود اطلاعات توصیفی اسناد در سامانه و در نهایت بهره‌برداری از اسناد را شامل می‌شود.
وی افزود: متأسفانه با گذشت نزدیک به 40 سال از آغاز دوران دفاع مقدس از برخی دستگاه‌ها تاکنون هیچ نوع سند مکتوبی که دلالت بر نقش آن دستگاه در دفاع مقدس داشته باشد به مدیریت اسناد ارائه نکردند. این مسئله دلایل مختلفی دارد که مهمترین آن عدم نگهداری مناسب اسناد و از بین رفتن آن با گذشت زمان است. برای جلوگیری از این آسیب، رعایت استانداردها و دستورالعمل‌های تخصصی حوزه اسناد ضروری است.
مدیر اسناد و مدارک اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان خراسان رضوی بیان داشت: خوشبختانه آیین‌نامه حفظ و نگهداری اسناد و مدارک دفاع مقدس توسط ستادکل نیروهای مسلح ابلاغ شده است که در آن ضمن توجه جدی به موضوع حفظ و نگهداری اسناد دفاع مقدس به وظایف مهم دستگاه‌ها و سازمان‌ها در این خصوص پرداخته که این موضوع در استانها از طریق کمیته اسناد و مدارک دفاع مقدس پیگیری و اجرا می‌شود.
وی تصریح کرد: یکی از مهمترین دلایل موفقیت مدیریت اسناد اولویت قراردادن و حمایت جدی مدیر کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خراسان رضوی از برنامه‌های این مدیریت است. اختصاص اولین فاز مرکز فرهنگی دفاع مقدس استان به مرکز اسناد و مدارک و کتابخانه تخصصی و دستور تهیه سامانه جامع اسناد دفاع مقدس (سجا) به عنوان دومین استان کشور که در حال حاضر نیز دو کاربر بر روی این سامانه مشغول به فعالیت هستند گواه این ادعا است.
بهرامی در خصوص نحوه بهره‌برداری از اسناد گفت: اسناد و اطلاعات در سیستم اطلاع‌رسانی بارگذاری می‌شود تا در دسترس علاقمندان، نویسندگان و پژوهشگران حوزه دفاع مقدس قرار گیرد.
وی نحوه نگهداری اسناد موجود در اختیار مردم را مناسب دانست و افزود: اسنادی که در اختیار مردم به خصوص رزمندگان قرار دارد و شامل تصاویر، دستنوشتهها، خاطرات، نامه‌های شخصی، احکام مأموریت و مرخصی می‌شود کمتر در معرض آسیب است زیرا صاحب سند که شرایط میادین نبرد و دفاع را درک کرده این اسناد را جزیی از وجود خود می‌داند و در حفظ و نگهداری آن دقت نظر لازم را دارد.
بهرامی با تأکید بر اینکه تحویل اسناد قطعاً باعث حفظ آنها در برابر آسیب خواهد شد، بیان داشت: از افرادی که اسناد مربوط به دفاع مقدس را در منزل و یا مکان‌های دیگری نگهداری می‌کنند و احتمال آسیب به آنها وجود دارد و یا حتی به آن آسیب رسیده است؛ تقاضا دارم این اسناد را به مرکز اسناد اداره‌کل حفظ آثار دفاع مقدس استان تحویل دهند. این اسناد به نام تحویل‌دهندگان در مخزن اسناد نگهداری خواهد شد و در صورت نیاز از آنها استفاده می‌شود.
مدیر اسناد و مدارک اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان خراسان رضوی درباره نحوه همکاری یگان‌های نظامی با این مدیریت گفت: از آنجایی که بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و ادرات‌کل در سطح استانها زیر نظر ستاد کل نیروهای مسلح هستند؛ بر همین اساس آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های حوزه اسناد به یگان‌ها ابلاغ و یگان‌ها نیز در راستای حفظ و نگهداری اسناد و یا در اختیار قردادن آن با این مدیریت همکاری می‌کنند.
وی در تشریح مرکز اسناد و کتابخانه تخصصی دفاع مقدس گفت: ساختمان مرکز اسناد و کتابخانه تخصصی دفاع مقدس به عنوان فاز نخست مرکز فرهنگی دفاع مقدس استان با مساحت 3 هزار متر مربع در دو طبقه احداث شده است که بزودی شاهد بهره‌برداری و افتتاح آن خواهیم بود و امیدواریم با استفاده از این ظرفیت توفیقات بیشتری را کسب کنیم.
این مسئول تصریح کرد: بخش کتابخانه تخصصی می‌تواند مرکز داده‌ها و اطلاعات باشد و محققین و پژوهشگران دفاع مقدس به اطلاعات مرتبط با این موضوع دسترسی داشته باشند. طبق پیش‌بینی‌های صورت گرفته مقرر شده در فاز نخست بیش از 10 هزار عنوان کتاب در سایت کتابخانه تخصصی بارگذاری شود و در مرحله بعد این رقم به 20 هزار عنوان افزایش پیدا کند. امیدواریم این مرکز بتواند پاسخگوی بخش مهمی از نیازهای حوزه تحقیق و پژوهش دفاع مقدس باشد.
بهرامی همچنین افزود: علاوه بر موارد ذکر شده برگزاری کارگاه‌های آموزش تاریخ شفاهی و اسناد در سطح استان نیز جزو مأموریت‌های مدیریت اسناد بوده که در خصوص برگزاری این کارگاه‌ها هماهنگی‌هایی صورت گرفته است. علاوه بر این نمایشگاه‌های مختلف در حوزه اسناد به صورت تخصصی نیز برگزار خواهد شد.
وی در ادامه با بیان اینکه حوزه اصلی فعالیت مدیریت اسناد، تدوین دانشنامه دفاع مقدس استان است، افزود: تشکیل پرونده علمی و مداخل دفاع مقدس، نیازمند اسناد است که در حال حاضر برای تدوین دانشنامه استانی دفاع مقدس بیشترین استفاده را از اسناد موجود در این مدیریت داریم. علاوه بر آن مدیریت اسناد آماده همکاری با پژوهشگران و نویسندگان فعال دفاع مقدس و همچنین دستگاه‌هایی که به دنبال تألیف کتاب و پایان‌نامه و همچنین برگزاری نمایشگاه هستند، می‌باشد.
مدیر اسناد و مدارک اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خراسان رضوی در پایان گفت: پیشکسوتان و یادگاران دفاع مقدس می‌توانند برای ارائه اسناد و یا بهره‌مندی از آن به مرکز فرهنگی دفاع مقدس خراسان رضوی واقع در انتهای بلوار شهید بهشتی، بلوار برادران شهید خلیلی، ورودی جنب فروشگاه شهرداری مراجعه و یا برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره 38471738 و 3-38440501 تماس حاصل کنند.
انتهای پیام/
