مصلحت‌اندیشی امام خمینی (ره) در قبول قطعنامه/ قطعنامه‌ای که بعد از هشت سال به حق و حقوق ملت ایران توجه کرد
گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس: هنوز دو سالی از پیروزی انقلاب اسلامی نگذشته بود که رژیم صدام با حمایت بیش از ۸۰ کشور جهان به مرز‌های جمهوری اسلامی ایران حمله کرد تا به قول خودش بتواند با ایجاد ناامنی در کشور، مردم را نسبت به انقلاب و اهداف امام خمینی (ره) دلسرد کند و به نوعی زمینه فروپاشی انقلاب را فراهم سازد که البته با مجاهدت و رشادت‌های رزمندگان اسلام در دوران دفاع مقدس، دشمن بعثی نه تنها به خواسته‌های خود نرسید بلکه شکستی مفتضحانه را متحمل شد.
شکستی که با توجه به تجهیزات و امکاناتی که کشور‌های پیشرفته جهان در اختیار دشمن بعثی قرار داده بودند، موجب تعجب کارشناسان نظامی و رسانه‌ای سایر کشور‌ها نیز شد، به‌طوری که خود رسانه‌های دشمن نیز اذعان می‌کردند که جمهوری اسلامی ایران با دستان خالی و فقط با روحیه همدلی و ایثار توانست بر عراق غلبه کند و نتیجه این رشادت‌ها منجر به این شد تا حتی یک وجب خاک این کشور به دست دشمنان قسم خورده ایران اسلامی نیافتد.
با آغاز جنگ تحمیلی پیروزی‌هایی نصیب دشمن بعثی شد و طبیعی هم بود با توجه به برنامه‌ریزی که برای حمله به ایران داشت، بتواند به پیروزی‌هایی دست پیدا کند، اما بعد از مدتی شرایط به نفع رزمندگان اسلام تغییر کرد، به‌طوری که کسب پیروزی‌های متعدد در مناطق جنوبی و شمال غربی کشور توسط رزمندگان و نیرو‌های داوطلب مردمی، منجر به این شد تا رژیم صدام دست به جنایت جنگی بزند و مناطقی نظیر سردشت که جزو مناطق مسکونی محسوب می‌شد را بمباران شیمیایی کند. جالب‌تر اینکه مجامع بین‌المللی به جای اینکه این اقدام وحشیانه صدام را محکوم کنند، سکوت پیشه کردند تا با این کار خود به نوعی، دشمن بعثی را برای ادامه چنین کار‌هایی ترغیب کنند.
وضعیت به‌گونه‌ای شده بود که دشمن بعثی با عقب نشینی از برخی مواضع، به‌دنبال پایان دادن به جنگ بود، اما در آن برهه برخی از مناطق هنوز دست رژیم صدام بود و آن‌ها می‌خواستند از این امتیاز استفاده کنند و به جنگ پایان دهند. عراقی‌ها قصد داشتند تا با بی‌اعتنایی به حق و حقوق ملت ایران جنگ نابرابری را که علیه جمهوری اسلامی ایران آغاز کرده بودند، پایان دهند. به همین دلیل بود که عملیات‌هایی نظیر رمضان و قادر با ورود رزمندگان ایران به خاک عراق اجرایی شد تا هم دشمن متجاوز تنبیه شده باشد و هم امتیازاتی نیز در دست نیرو‌های خودی باشد. این عملیات‌ها بعد از آزادسازی خرمشهر اجرایی شد و در آن دوران برخی بر این باور بودند که با آزادسازی شهر استراتژیک خرمشهر، ادامه جنگ ضرورتی ندارد، اما امام خمینی (ره) که از حیله و کید دشمن بعثی و حامیانش آگاه بود، دستور به ادامه جنگ برای دستیابی به حق و حقوق ملت ایران داد.
به هرحال جنگ تحمیلی که هشت سال به طول انجامید، شاهد اتفاقات تلخ و شیرین بسیاری بود و در این مدت از سوی سازمان ملل و مجامع بین‌المللی هفت قطعنامه با موضوع پایان جنگ صادر شد که هیچ کدام از این قطعنامه‌ها به‌دلیل ناعادلانه بودن مورد قبول جمهوری اسلامی ایران قرار نگرفت و در نهایت در ۲۷ تیر سال ۱۳۶۷ قطعنامه ۵۹۸ سازمان ملل مورد قبول امام خمینی (ره) قرار گرفت و با اینکه امام راحل به دلایلی از قبول این قطعنامه نیز اکراه داشت، ولی در نهایت با مشورت فرماندهان نظامی و مسئولان کشور حاضر به قبول قطعنامه شد، بنابراین جنگ نابرابری که رژیم صدام علیه کشورمان آغاز کرده بود در نهایت در ۲۹ مرداد سال ۱۳۶۷ به پایان رسید.
در آن دوران جمهوری اسلامی ایران با قبول قطعنامه، حسن نیت خود را به تمکین از قوانین بین‌المللی نشان داد و با این کار قصد داشت تا دشمن بعثی را نیز مجبور به تمکین از قوانین کند که البته از آنجا که خوی وحشی‌گری رژیم صدام بر همگان ثابت شده بود، این رژیم حتی بعد از قبول قطعنامه نیز چندین مرتبه با حمایت استکبار جهانی به سرکردگی آمریکا به مرز‌های ایران حمله کرد و جنایات جدیدی را رغم زد. دشمن بعثی این اقدام را به بهانه اختلاف بر سر مرز‌هایی که در قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر به آن اشاره شده بود، انجام داد. حال اینکه در قرارداد معروف ۱۹۷۵ الجزایر، مرز‌های ایران و عراق به‌طور دقیق تعیین شده بود و دشمن بعثی یک بار دیگر با زیر پا گذاشتن قوانین بین‌المللی دست به جنایتی تازه زده بود.
امام خمینی (ره) که اسلام شناسی دقیق و آشنا به مسائل سیاسی بودند، با درک درست از حیله و کید رژیم صدام و آمریکا، قطعنامه ۵۹۸ را پذیرفت. مفادی که در این قطعنامه آمده بود، تا حدودی به حق و حقوق ملت ایران اشاره کرده بود که شاید مهمترین آن، معرفی متجاوز و پرداخت غرامت جنگی از سوی عراق بود. بر اساس این قطعنامه، آتش بس بین ایران و عراق به‌وجود آمد.
در ادامه بخشی از پیام بنیانگذار انقلاب اسلامی بعد از پذیرفتن قطعنامه ۵۹۸ را از نظر می‌گذرانید:
«در مورد قبول قطعنامه که حقیقتاً مسئله بسیار تلخ و ناگواری برای همه و خصوصاً برای من بود، این است که من تا چند روز قبل معتقد به همان شیوه دفاع و مواضع اعلام شده در جنگ بودم و مصلحت نظام و کشور و انقلاب را در اجرای آن میدیدم؛ ولی به واسطه حوادث و عواملی که از ذکر آن فعلاً خودداری میکنم، و به امید خداوند در آینده روشن خواهد شد و با توجه به نظر تمامی کارشناسان سیاسی و نظامی سطح بالای کشور که من به تعهد و دلسوزی و صداقت آنان اعتماد دارم، با قبول قطعنامه و آتش‌بس موافقت کردم و در مقطع کنونی آن را به مصلحت انقلاب و نظام میدانم.
خدا میداند که اگر نبود انگیزهای که همه ما و عزت و اعتبار ما باید در مسیر مصلحت اسلام و مسلمین قربانی شود، هرگز راضی به این عمل نبودم و مرگ و شهادت برایم گوارا‌تر بود. اما چاره چیست که همه باید به رضایت حق تعالی گردن نهیم و مسلّم ملت قهرمان و دلاور ایران نیز چنین بوده و خواهد بود.»
آن‌طور که از سخنان امام خمینی (ره) برمی‌آید این است که خود امام راحل نیز قلباً با قبول قطعنامه موافق نبودند و معتقد بودند که دشمن بعثی باید تنبیه شود، اما به دلایلی که آن را به مصلحت نظام جمهوری اسلامی عنوان کردند، مجبور به قبول قطعنامه شدند.
از طرفی یکی از وظایف سازمان ملل و شورای امنیت، تلاش برای صلح جهانی و جلوگیری از منازعات بین کشور‌های مختلف است و با اینکه این مجامع در طول جنگ تحمیلی نسبت به اقدامات وحشیانه رژیم صدام سکوت پیشه کرده بودند، ولی در نهایت با صدور قطعنامه ۵۹۸ حداقل از روی ظاهر هم که شده کمی به وظایف اصلی خود عمل کردند.
با توجه به فرا رسیدن سالروز صدور قطعنامه ۵۹۸ از سوی سازمان ملل، جا دارد یک بار دیگر متن این قطعنامه را بخوانیم و با مفاد آن آشنا شویم.
«شورای امنیت، با تأیید مجدد قطعنامه ۵۸۲ خود، با ابراز نگرانی عمیق از اینکه به‌رغم درخواست‌هایش برای آتش بس، منازعه بین ایران و عراق به‌شدت سابق با تلفات شدید انسانی و تخریب مادی ادامه دارد، با ابراز تأسف از آغاز و ادامه منازعه، همچنین با ابراز تأسف از بمباران مراکز صرفاً مسکونی غیر نظامی، حملات به کشتیرانی بی‌طرف یا هواپیما‌های کشوری، نقض قوانین بین‌المللی انسان‌دوستانه و دیگر قوانین ناظر بر درگیری مسلحانه، به‌ویژه کاربرد سلاح‌های شیمیایی برخلاف الزامات پروتکل ۱۹۲۵ ژنو، با ابراز نگرانی عمیق نسبت به احتمال تشدید و گسترش بیشتر منازعه، مصمم شد به تمام اقدامات نظامی بین ایران و عراق خاتمه بخشد، معتقد شد که باید یک راه حل جامع، عادلانه، شرافتمندانه و پایدار بین ایران و عراق به دست آید.
با یادآوری مفاد منشور ملل متحد، به‌ویژه تعهد همه دول عضو به حل اختلافات بین‌المللی خود از راه‌های مسالمت‌آمیز به نحوی که صلح و امنیت بین‌المللی و عدالت به مخاطره نیافتد، با حکم به اینکه در منازعه بین ایران و عراق زمینه صلح حاصل شده است، با اقدام براساس مواد ۳۹ و ۴۰ منشور ملل متحد:
۱ ـ خواستار آن است که به‌عنوان یک قدم اولیه جهت حل و فصل (مناقشه) از راه مذاکره، ایران و عراق یک آتش بس فوری را رعایت کرده، به تمام عملیات نظامی در زمین، دریا و هوا خاتمه داده و تمام نیرو‌های خود را بدون درنگ به مرز‌های شناخته شده بین‌المللی بازگردانند.
۲ ـ از دبیرکل درخواست می‌کند که یک تیم ناظر ملل متحد را برای بررسی، تأیید و نظارت بر آتش بس و عقب‌نشینی نیرو‌ها اعزام کند و همچنین از دبیرکل درخواست دارد با مشورت طرفین درگیر، تدابیر لازم را اتخاذ کرده، گزارش آن را به شورای امنیت ارائه کند.
۳ ـ مصرانه می‌خواهد اسرای جنگی آزاد شده و پس از قطع مخاصمات فعال کنونی، بر اساس کنوانسیون سوم ژنو، ۱۲ اوت ۱۹۴۹، بدون تأخیر به کشور خود بازگردانده شوند.
۴ ـ از ایران و عراق می‌خواهد با دبیرکل در اجرای این قطعنامه و در تلاش‌های میانجی‌گرانه برای حصول یک راه حل جامع، عادلانه و شرافتمندانه مورد قبول دو طرف در خصوص تمام موضوعات موجود، منطبق با اصول مندرج در منشور ملل متحد، همکاری کنند.
۵ ـ از تمام کشور‌های دیگر می‌خواهد که حداکثر خویشتن‌داری را مبذول دارند و از هرگونه اقدامی که می‌تواند منجر به تشدید و گسترش بیشتر منازعه شود احتراز کنند و بدین ترتیب اجرای قطعنامه حاضر را تسهیل کنند.
۶ ـ از دبیرکل درخواست می‌نماید که با مشورت با ایران و عراق، مسأله تفویض اختیار به یک هیأت بی طرف برای تحقیق راجع به مسئولیت منازعه را بررسی کرده و در اسرع وقت به شورای امنیت گزارش دهد.
۷ ـ ابعاد خسارات وارده در خلال منازعه و نیاز به تلاش‌های بازسازی با کمک‌های مناسب بین‌المللی پس از خاتمه درگیری تصدیق می‌شود و در این خصوص از دبیرکل درخواست می‌کند که هیأت کارشناسان را برای مطالعه موضوع بازسازی و گزارش به شورای امنیت تعیین کنند.
۸ ـ همچنین از دبیرکل درخواست می‌کند که با مشورت با ایران و عراق و دیگر کشور‌های منطقه، راه‌های افزایش امنیت و ثبات منطقه را مورد بررسی قرار دهد.
۹ ـ از دبیرکل درخواست می‌کند که شورای امنیت را در مورد اجرای این قطعنامه مطلع کند.
۱۰ ـ مصمم است برای بررسی اقدامات بیشتر جهت رعایت و اجرای این قطعنامه در صورت ضرورت جلسات دیگری مجدداً تشکیل دهد.
بنابراین جنگ تحمیلی با قبول قطعنامه ۵۹۸ بعد از ۸ سال به پایان رسید، اما نکته حائز اهمیت درباره جنگ ایران و عراق پی بردن جهانیان به خوی وحشی‌گری رژیم صدام و مظلومیت جمهوری اسلامی ایران بود.»
گزارش از احسان یعقوبی
انتهای پیام/ 117
