گروه بین‌الملل دفاع‌پرس: پس از فاجعه هولناک انفجار در بندر بیروت، امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه، راهی لبنان شد تا کمک‌های مالی و روحی گسترده به این کشور را نوید دهد؛ اما ماکرون تنها نوید کمک‌های مالی نداد، بلکه اصلاحات گسترده در ساختار سیاسی و اقتصادی را خواستار شد که به معنای تشدید فشار‌های گسترده بر نخبگان حاکم در لبنان پس از چندین ماه ناآرامی و تظاهرات در این کشور است.
ماکرون در سه سالی که ریاست جمهوری فرانسه را بر عهده داشته، در موقعیت‌های گوناگون تمایل خود را به ایفای نقشی قابل توجه در صحنه بین‌المللی نشان داده است. در سال اول، او با آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، همراه شد تا به اصلاحات در اتحادیه آشوب زده اروپا ترغیب کند. اگرچه اصلاحات هرگز به طور کامل عملی نشدند، اما به نظر می‌رسد تلاش‌های ماکرون در کنار دیگر مسائل جهانی تا اندازه‌ای خطر تسلط کامل پوپولیست‌ها را از اتحادیه اروپا دور کرده است؛ اگرچه هنوز احتمال برگزیت‌های دیگر و فروپاشی اتحادیه از بین نرفته است. ماکرون در جنجال ایجاد شده توسط دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، بر سر پرونده هسته‌ای ایران نیز ساکت ننشت. حتی چیزی نمانده بود که ابتکارعمل پیشنهادی ماکرون برای کاهش تنش‌ها بین واشنگتن و تهران نتیجه دهد و به دیدار بین حسن روحانی و دونالد ترامپ بینجامد. اما باز هم تحولات جهانی مانع از ثبت نام ماکرون به عنوان میانجی شدند.
اکنون، انفجار لبنان که ۱۵۰ کشته و ۶۰۰ زخمی بر جا گذاشت، لحظه‌ای نمادین برای ایفای نقش ماکرون فراهم آورده است. او در خیابان‌های بیروت در کنار مردم لبنان ظاهر شد؛ کاری که هیچ یک از سیاستمداران لبنانی به آن شکل انجام نداده بودند. اما مهم‌تر از ابراز همدردی با مردم آسیب دیده، همدلی او با آن‌ها در ابراز نارضایتی و خشم از فساد و ناکارآمدی سیاستمداران بود. زمانی زیادی طول نکشید تا ماکرون به وضوح اعلام کند که لبنان بیش از کمک‌های مالی برای رسیدگی به خسارت‌های انفجار، به اصلاحات اساسی در ساختار سیاسی و اقتصادی نیاز دارد.
ماکرون در خیابان‌های بیروت از نیاز به اصلاحات «شدید» و «نظم جدید سیاسی» برای حل سال‌ها بحران سیاسی و اقتصادی سخن گفت و شاید همین مساله بود که سبب شد مردم خسته از قدرتمندان سیاسی در خیابان‌های بیروت شعار‌ها علیه سران و دولت کشور را به «زنده باد فرانسه!» تغییر دهند. تحلیلگران معتقدند که سفر ماکرون فشار‌ها بر میشل عون، رئیس جمهوری، و حسن دیاب، نخست وزیر لبنان، را افزایش داده است. روزنامه النهار مقاله خود درباره سفر ماکرون را با تیتر «۸ ساعت تاریخی ماکرون، نجات دهنده، که مقامات را به لرزه درآورد» منتشر کرد.
حالا ماکرون در حمایت از بازسازی لبنان، میزبان کنفرانس سازمان ملل متحد برای کمک به این کشور می‌شود و حتی توانسته نظر ترامپ که عموما از هر گونه اقدام جمعی بیزار است را نیز جلب کند. دکتر زیاد مجید، استاد دانشگاه آمریکایی در پاریس، معتقد است فرانسه بر خلاف برخی از دیگر کشور‌های اروپایی، نه تنها در موقعیتی قرار دارد که می‌توانند با همه بازیگران در لبنان گفتگو کند، بلکه به طور همزمان با ایالات متحده و بازیگران منطقه‌ای از جمله ایران و کشور‌های عربی حاشیه خلیج فارس رابطه خوبی دارد. روزنامه آلمانی «دیلی اشپیگل» در ابراز تحیر و خوشحالی توامان از اینکه ماکرون چطور انقدر سریع ابتکارعمل در لبنان را در دست گرفته، نوشت: «این پیام آشکاری از سوی اروپاست. فرانسه تنها کشوری در اتحادیه اروپاست که جاه طلبی ژئوپولتیک دارد و آن را عیان می‌سازد.»
اینکه ماکرون این مرتبه در جاه طلبی خود موفق می‌شود یا بازهم عوامل مختلف دست به دست هم می‌دهند تا او را از ثبت نامش در تاریخ باز دارند، باید دید. در همین مراحل اولیه تلاش‌های ماکرون، برخی او را به اقدام برای تبدیل لبنان به مستعمره فرانسه در دوران نوین متهم کرده اند. به علاوه، ممکن است کنار آمدن ماکرون به طور همزمان با ایران و کشور‌های عربی حاشیه خلیج فارس که بر گروه‌های مختلف سیاسی در لبنان نفوذ دارند، به اندازه کنار آمدن با ترامپ آسان نباشد.
با این حال، اروپا می‌تواند از این ابتکارعمل ماکرون برای ایفای نقشی پررنگ‌تر در صحنه سیاست جهانی استفاده کند و شاید حتی بتواند بر مبنای اجماع برای بازسازی لبنان و ایجاد ثبات در این کشور مهم از نظر ژئوپولتیک منطقه ای، به کاهش تنش‌ها در سراسر منطقه کمک کند. در نگاهی خوش بینانه، شاید حتی ابتکارعمل ماکرون در لبنان بتواند به پیش درآمدی برای ایفای نقش پررنگ‌تر اروپا در برابر آمریکا در رابطه با تنش‌ها بر سر برنامه هسته‌ای ایران منجر شود. به هر حال، برای ابراز امیدواری به نتیجه بخشی و مثبت بودن تلاش‌های ماکرون خیلی زود است و پیش از هر اتفاقی باید ثابت شود که رئیس جمهوری فرانسه حقیقتا به دنبال ایفای نقشی «بی طرف» در احیای لبنان است یا مقاصد دیگری در سر دارد.
انتهای پیام/ 411
