گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس ـ سید جواد هاشمی‌فشارکی؛ مسجد در صدر اسلام کارکرد‌های مختلف عبادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و نظامی داشته است. در متون تاریخی آمده است که پیامبر (ص) برای اتخاذ مواضع مناسب در جنگ «بدر»، در یکی از مساجد اطراف مدینه به نام مسجد «عرق‌الظبیه» با اصحاب به مشورت پرداخت. همچنین برای رفتن به جنگ «احد» در مسجد مدینه با مسلمانان به تبادل نظر همت گماشت. از سویی دیگر، خدمات پزشکی و درمانی مجروحان جنگ نیز در مسجد صورت می‌گرفت؛ به‌عنوان مثال مجروحان جنگ احد در مسجد معالجه شدند.
«مساجد» کانون انقلاب شکوهمند اسلامی ایران است که با شعار‌های اسلامی و متکی بر مبانی دین مبین اسلام شکل گرفت، همچنین جرقه مبارزات علیه رژیم ستم‌شاهی در مساجد زده شده و به حوزه‌های دیگر شعله کشید.
«مساجد» در اکثر موارد، محل شروع مبارزه با ظالمان بوده‌اند که پس از پیروزی انقلاب اسلامی با تغییر رویکرد، کارکرد پشتیبانی از انقلاب و محور مقاومت را حفظ کرده و به‌همراه دیگر مکان‌های مذهبی و اسلامی مانند حسینیه‌ها و تکایا، در این زمینه نقش محوری را ایفا کردند.
مسجد، نه فقط در زمان ما و نه فقط در کشور عزیز اسلامى ما، بلکه در نقاط مختلف عالم و در طول تاریخ، منشأ آثار بزرگ و نهضت‌ها و حرکت‌هاى اسلامى بزرگى شده است. مثلاً قیام مردم کشورهاى شمال آفریقا که مسلمان هستند، مانند الجزایر و دیگر کشورهایى که سال‌ها در زیر سلطه نظامى استعمار فرانسوی‌ها بودند ـ از مساجد شروع شد، که به پیروزى هم رسید و کشور‌ها استقلال پیدا کردند. انقلاب در این کشور‌ها هم، آن روزى رو به افول و شکست رفت و دوباره ملّت‌ها استقلال خودشان را از دست دادند که رابطة خود را با مساجد و با دین و ایمانِ مساجد قطع کردند. در حالی‌که، «(انقلاب اسلامی) عیار معنویّت و اخلاق را در فضای عمومی جامعه به‌گونه‌ای چشم‌گیر افزایش داد. رویکرد دینی و اخلاقی در جمهوری اسلامی، دل‌های مستعد و نورانی به‌ویژه جوانان را مجذوب کرد و فضا به سود دین و اخلاق دگرگون شد. مساجد و فضا‌های دینی رونقی بی‌سابقه گرفت. صف نوبت برای اعتکاف از هزاران جوان و استاد و دانشجو و زن و مرد و صف نوبت برای اردو‌های جهادی و جهادسازندگی و بسیج سازندگی از هزاران جوان داوطلب و فداکار آکنده شد. نماز و حج و روزه‌داری و پیاده‌روی زیارت و مراسم گوناگون دینی و انفاقات و صدقات واجب و مستحب در همه جا بویژه میان جوانان رونق یافت و تا امروز، روز به روز بیشتر و با کیفیت‌تر شده است.» (بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، رهبر معظم انقلاب اسلامی، ۲۲ بهمن ۱۳۹۷)
کارکردهاى مختلف مساجد در انقلاب اسلامى
به‌طور کلى مساجد در طول تاریخ ایران با سه نوع کارکرد در مراحل مختلف، نقش مهمى در تحولات کشور داشته است:
اول؛ کارکرد فرهنگى ـ فکرى ـ هنرى: این کارکرد به‌خوبى در معمارى و ادبیات ایران جلوهگر شده است.
دوم؛ کارکردهاى اجتماعى مسجد: این کارکرد بهگونهاى است که می‌توان گفت اغلب جنبش‌هاى اجتماعى در مسجد سازمان یافتهاند.
سوم؛ کارکردهاى سیاسى مسجد: این کارکرد گرچه در گذشته نیز کم و بیش وجود داشته است؛ ولى در دوران انقلاب و جنگ تحمیلى به اوج خود رسید و اعتراض سیاسى، مشارکت بسیج سیاسى و دیگر وجوه رفتار سیاسى مردم مثل بحث‌ها و آموزشهاى سیاسى، تبادل نظر، مشورت و شورا، تعیین سرنوشت و...، کارکردهاى مسجد را در
نمودهاى فوق جلوهگر ساخت.
نقش مبارزاتی مسجد در انقلاب اسلامی
در دوران مبارزات انقلاب اسلامی
امام خمینی (ره) به نقش محورى مسجد تأکید داشتند؛ بنابراین مساجد در دوران نهضت مبارزاتی انقلاب اسلامی، نقش مرکز ثقل داشتند و به‌صورت خودجوش و مردمی به‌عنوان کانون انقلاب، سازماندهى انقلاب اسلامى را شکل دادند و به محلی برای روشنگری توسط خطبا و بیداری مردم شدند. بعد از فرار شاه و به‌هم ریختگی ادارت، مساجد محل مدیریت محلات و خدمات ضروری مردم شدند و هنگام فرمان امام خمینی (ره) در روز ۲۱ بهمن مبنی بر حضور در خیابان‌ها، مساجد محل پیشتبانی مبارزان شد و بعداز تسخیر پادگان‌ها و فروپاشی نظام ستم‌شاهی، مساجد محل جمع‌آوری سلاح‌های پراکنده، شدند.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، رسوب تجارب مبارزات در مساجد باقی ماند و رویکرد مسجد در مسأله و امنیت ظاهر شد و کم‌کم پایگاه‌های مقاومت در مساجد شکل گرفت و کانون برقراری امنیت محلات شد.
دوران دفاع مقدس
در دوران دفاع مقدس، نقش مساجد به اوج خود رسید و رزمندگان در مساجد، آمادگی‌های لازم سیاسی و عقیدتی را پیدا کردند و پایگاه‌های بسیج مساجد، شرایط مناسبی را برای تربیت نسل جوان در ابعاد مختلف فراهم نموده و محل ثبت نام و اعزام به جبهه‌ها شدند. همچنین جمع‌آوری کمک‌های مردمی و کسب خبر درباره پیروزی‌ها، مساجد را به جایگاه‌های سیاسی - نظامی ویژه‌ای مبدل ساخت. در شهر‌های نزدیک مناطق جبهه نیز مساجد محل خدمات‌رسانی به رزمندگان و حتی اسکان در شرایط اضطراری مبدل گشت.
حمایت از فلسطین و جبهه مقاومت
مساجد در مقاطع مختلف، محل جمع‌آوری کمک‌های مردمی و اعزام‌های محدود مدافعان حرم را برعهده داشته است.
در برابر فتنه‌های داخلی ۷۸، ۸۸، ۹۶ و ۹۸
در شرایط فتنه‌های دشمنان داخلی، مساجد محل سازماندهی نیروهای مردمی برای کمک به نیروهای انتظامی و برقراری امنیت بودند.
در بحران‌های طبیعی
پس از وقوع سیل و زلزله در نقاط مختلف کشور، مساجد محل جمع‌آوری کمک‌های مردمی و اعزام تیم‌های کمک‌رسانی بوده است.
در مبارزه با ویروس کرونا
با بروز پدیده ویروس منحوس «کرونا» در جهان، مساجد محل اعزام تیم‌های رفع آلودگی از معابر و مراکز و همچنین تولیدات اقلام بهداشتی و توزیع رایگان آن و نیز کمک‌های مؤمنانه در ایام رمضان و عید غدیر به اقشار محروم بوده و هم‌اینک نیز مساجد در تدارک «کمک‌های مؤمنانه» در ایام محرم و صفر هستند.
تهدیدات دشمنان علیه مساجد
دشمنان اسلام، برای ضربه‌زدن به اسلام، برنامه‌های متنوعی را طرح‌ریزی و پیاده کرده‌اند و تمرکز اصلی آن نیز بر مساجد به‌عنوان کانون اسلام بوده است:
تهدیدات رژیم شاهنشاهی علیه مساجد
تیر سال ۱۳۱۴، از بزرگ‌ترین فجایع دوران حکومت رضا شاه پهلوی به‌شمار می‌آید. خیزش مردم در اعتراض به برداشتن اجباری حجاب و تجمع مردم در مسجد گوهرشاد مشهد، کشتار وحشیانه مردم بی‌گناه از بالای بام‌های مسجد گوهرشاد مردم و حرم را به مسلسل بستند و کشتند. همچنین مساجدی که پایگاه مبارزان بودند، مانند مسجد الجواد (ع) تهران و سخنرانی‌های تند علیه رژیم توسط شخصیت‌هایی همچون شهید «مطهری» در این مسجد، باعث شد که محمدرضا شاه شخصاً دستور بستن و تعطیلی آن را بدهد و در ماه‌های قبل از پیروزی انقلاب، برخی از روحانیت مبارز را ممنوع‌المنبر کرده بود. از سویی دیگر، تربیت آخوند درباری و به‌کارگیری آن‌ها در برخی مساجد نیز یکی از برنامه‌های رژیم ستم‌شاهی بود.
تهدیدات صدام
رژیم بعث صدام با حمله هوایی و موشکی به شهر‌های «دزفول» و «مسجدسلیمان» و... از جمله مساجد شهر، که نمونه بارز آن بخش‌هایی از مسجد جامع خرمشهر است.
تهدیدات منافقین
بمب‌گذاری توسط منافقین گروهک «فرقان» در ششم تیر سال ۱۳۶۰ در مسجد «ابوذر» تهران و مجروحیت آیت‌الله خامنه‌ای را به‌همراه داشت. همچنین بمب‌گذاری در حرم مطهر امام رضا (ع) که می‌توان در زمره مساجد به‌شمار آورد، در تاریخ ۳۰ خرداد سال ۱۳۷۳ مصادف با عاشورای حسینی نیز مردم شاهد یکی دیگر از جنایات گروهک تروریستی منافقین بودند که به خاک و خون کشیده شدن جمعی از زوار امام رضا (ع) انجامید.
فتنه‌گران
مسجد «لولاگر» در محله نواب حوالی خیابان آذربایجان تهران در فتنه ۳۰ خرداد ۱۳۸۸ توسط اغتشاش‌گران آتش زده شد.
تهدیدات داعش
داعش و تکفیری‌ها بعد از اشغال مناطق مختلف، برای انجام عملیات‌های خود در برخی مساجد مستقر می‌شدند و بعد از فرار نیز بسیاری از مساجد شهر‌ها و روستاها را تخریب می‌کردند. همچنین قرآن کریم، سجاده نماز یا هر وسیله مهم دیگری را در مسجد را بمب‌گذاری می‌کردند تا بدین‌صورت هرنوع تحرک نمازگزاران در مسجد منجر به انفجار و تلفات شود.
تهدیدات آمریکا و غرب
نظامیان اشغالگر آمریکایی و غربی در طول دوره اشغال عراق و افغانستان، تخریب مساجد و... را به بهانه مبارزه با تروریسم در دستور کار داشته‌اند.
صهیونیست‌ها
ایجاد محدودیت‌های زیاد برای مساجد و نمازگزاران فلسطینی و تخریب بخش‌هایی از قدس شریف و قتل عام نمازگزاران مساجد فلسطین اشغالی به‌خصوص در مسجد «الخلیل» توسط صهیونیست‌های اشغالگر صورت گرفته است.
تهدیدات در سایر کشور‌ها
در سایر کشور‌های اسلامی و ... نیز خبر‌های سختی از ترور و تخریب مساجد مسلمانان به‌صورت مکرر مشاهده می‌شود؛ مانند ترور نمازگزاران دو مسجد در «نیوزیلند».
تهی کردن مساجد از محتوا
بر اساس دیدگاه اسلام آمریکایی که کانون آن عربستان است؛ آبادانی و لوکس شدن مساجد و در عین حال بدون تحرک و بی‌تنفاوت در مسایل روز جامعه، در دستور کار قرار دارد که در عربستان، اردن و مصر مساجد زیادی در این راستا وجود دارند که بی‌خبر و بی‌تفاوت نسبت به مسائل جهان اسلام مانند جنایات رژیم صهیونیستی هستند.
سخن پایانی
تهدیدات دشمنان علیه دین مبین اسلام و نیز مساجد، استمرار داشته و حتی شدت نیز یافته است؛ بنابراین رسالت ما در گذر زمان، تقویت و ارتقاء محوریت پایگاه مساجد در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و دفاعی و... است.
مساجد مهم‌ترین مراکزی هستند که می‌توانند در برابر تهدیدات دشمن، خصوصاً جنگ نرم دشمن نقش راهبردی و اثرگذار ایفا کنند؛ بنابراین ضرورت دارد که مراکز مسئول، به‌جای ایجاد پایگاه‌های موازی در سایر نقاط شهر، مساجد را تقویت کنند به‌گونه‌ای که متولی این مراکز مساجد باشند.
نقش مهم و سرنوشت‌ساز مسجد در جامعه اسلامی باید تقویت شود؛ چراکه دشمن از مسجد و مسجدی‌ها می‌ترسد و همان‌گونه که امام راحل فرمودند: «مساجد سنگر هستند، سنگر‌ها را پُر کنید»، نتیجه آن‌را در پیام آیت‌الله «نوری همدانی» به هفدهمین اجلاس سراسری روز جهانی «مسجد» می‌توان یافت: «اکثر شهدای دفاع مقدس و مدافعان حرم از بچه‌های مسجدی بودند». این جمله همچنین موید آن سخن شهید حاج قاسم سلیمانی است که فرموده است: «مدافعان حرم تربیت‌یافتگان مسجد هستند»؛ بنابراین به برکت مجاهدان مهاجر و خون شهدای مدافع حرم، آزادی عراق و سوریه از چنگال داعش و امنیت در مرز‌های جمهوری اسلامی به‌وجود آورده است و این مسیر نورانی مساجد در عطرافشانی به شهر و روستاها، نیاز ضروری جامعه آفت‌زده بوده و بایستی با قوت تداوم یابد.
انتهای پیام/ 113
