پرواز همای سعادت از آشیانه‌ "پنها"/ بالگردی برای تمام فصول!

گروه دفاعی امنیتی دفاع پرس ـ مهدی وفائیفرد: بالگردها همواره نقش مؤثری در پشتیبانی رزمی و عملیاتی ـ چه در صحنه نبرد و چه عملیاتهای امدادونجات و... ـ ایفا میکنند. سابقه حضور بالگردها در ایران به پیش از انقلاب بر میگردد که به خرید و بعضاً مونتاژ قطعات وارداتی محدود میشد.

 

پس از پیروزی انقلاب و اجرای تحریمها علیه ایران، هرچند خرید بالگردها متوقف شد، اما شرکت پشتیبانی و نوسازی هلیکوپتری ایران (پنها) توانست با تعمیر اساسی بالگردهای گوناگون، ناوگان بالگردی کشور را پشتیبانی کند.

اما با این وجود لزوم ساخت یک بالگرد بومی متناسب با شرایط آبوهوایی کشور احساس میشد. پنها در این زمینه نیز دستبهکار شد و توانست اولین بالگرد بومی را طراحی کرده و بسازد. بالگرد «هما» یک پروژه ملی به شمار میرود که نام آن از حروف ابتدایی «هلیکوپتر ملی ایران» تشکیل شده است.

بالگرد هما یک بالگرد نیمهسنگین به شمار میرود که توانایی حمل ۱۴ نفر (بهجز خلبان و کمک خلبان) را داراست.

 

ماکآپ اولین بالگرد ملی ایران (هما)

 

بهنظر میرسد طرح اولیه این بالگرد از بالگرد آمریکایی Bell 214ST گرفته شده است. بالگردهایی که قرار بود پیش از انقلاب بهصورت تخصصی و با امکانات پیشرفتهتر از Bell 214، در مجتمع ساخت هلیکوپتر اصفهان ساخته شوند.

بالگردی ویژهٔ ایران

بر این اساس مقرر شده بود این بالگرد با مشارکت دولت ایران و برای شرایط خاص ایران، یعنی ارتفاع زیاد مناطق کشور از سطح دریا و درجه حرارت زیاد، که در آن، هردوی این عوامل به حداکثر میرسند و تأثیر بسیاری بر عملکرد هلیکوپتر میگذارند، ساخته شود. اما با پیروزی انقلاب اسلامی این قرارداد لغو شد و در نهایت ۴۸ فروند از بالگردهای تولید شده، به عراق رسید تا از آن در جنگ تحمیلی علیه ایران استفاده کند.

 

موتور بالگرد 214ST توان انتقال نیروی موتور تا ۲۲۵۰ اسب بخار را داراست. لذا قادر است در شرایط استاندارد، با یک موتور و ۸۹ درصد وزن ناخالص در ارتفاع ۴۱۰۰ متری پرواز درجا انجام دهد و در درجه حرارت ۳۵ درجه سانتیگراد، هم با یک موتور و ۸۰ درصد وزن ناخالص پرواز درجا کند.

 

این موارد، از الزامات ویژه اقلیمی و عملیاتی ایران بودند. وزن ناخالص پیشبینی شده برای بالگرد 214ST در سال ۱۹۸۷ (۱۳۵۷) نزدیک به هفتونیم تن بود که با این وزن، سقف پرواز با فقط یک موتور معادل ۲۴۰۰ متر در شرایط استاندارد بود. برد آن نیز در حدود ۶۱۱ کیلومتر با حمل سوخت اضافی تخمین زده میشد.

در دوران دفاع مقدس یک فروند از این بالگرد به غنیمت گرفته شد که پس از بازسازی در پنها، در نمایشگاه هوایی کیش در سال ۹۱ با نام «شهریار» (به یاد شهید شهریاری) به نمایش درآمد.

 

بالگرد 214ST ایران (شهریار) در نمایشگاه هوایی کیش (بالگرد پشت)

 

«هما» چابکتر از «214ST»

از بالگرد هما، تا کنون تنها طرح ماکآپ آن در نمایشگاه بینالمللی هوایی کیش به نمایش درآمده است که بدنهٔ آن شباهت زیادی به بالگرد 214ST دارد. اما «هما» از ملخ اصلی چهارپره استفاده میکند که با توجه به کوتاه بودن طول آن، امکان نشستوبرخاست این بالگرد را در شرایط کوهستانی و همچنین سکوهای نفتی و... فراهم میسازد.

 

نمایی از بالگرد Bell 214ST

 

این بالگرد با استفاده از دو موتور، برد و مداوت پروازی بالایی خواهد داشت و همچنین اطمینان بالایی برای طی کردن مسافتهای طولانی در کوهستان و دریا را داراست.

 

ساخت بالگرد هما با این شرایط، نهتنها برای مأموریتهای آموزشی، بلکه برای استفاده در جنگلبانی، امداد و نجات، کنترل ترافیک، سکوهای نفتی و... نیز کاربرد دارد.

دور از دید رادارها

در تولید بالگرد ملی از مواد کامپوزیتی استفاده شده است که علاوه بر کاهش وزن، بازتاب راداری کمتری نیز دارد و همین مسئله در کنار استفاده از سامانههای راداری، باعث رادار گریزی هما شده است.

«هما» مسلح میشود

امیر احمدآبادی مدیرعامل شرکت پشتیبانی و نوسازی هلیکوپتری ایران (پنها) از مسلح شدن بالگرد «هما» نیز خبر داده است. (+) این بالگرد قرار است جایگزین بالگردهای 212 و 214 در نیروهای مسلح شود.

با توجه به تسلیح شدن بالگرد شناسایی AB-212 توسط پنها، به نظر میرسد «هما» نیز توانایی مسلح شدن به تیربار کاتلینگ و راکتانداز و همچنین موشکهای ضد زره را داشته باشد. (گزارش دفاع پرس از چگونگی رزمی شدن بالگرد AB-212 را اینجا بخوانید)

تصویر بالگرد Bell AB-212 و تیربار چرخشی آن

یک همهکارهٔ جنگی

تسلیح این بالگرد، رادارگریز شدن آن و توانایی حمل ۱۴ نفر، این ظرفیت را برای نیروهای مسلح جمهوری اسلامی فراهم میکند تا در جنگهای احتمالی آینده، از آن برای انتقال نیروهای ویژه به پشت خط اول دشمن، بدون نیاز به پشتیبانی بالگردهای رزمی فراهم کند.

«هما» به خارج میرود

این بالگرد هرچند امروز مجوز پرواز خود را دریافت کرده است، اما برای اینکه در چرخه تولید انبوه قرار بگیرد، نیاز به مجوزهای دیگری دارد که مراحل آن در حال طی شدن است.

به نظر میرسد پنها برنامهای نیز برای صادرات این بالگرد دارد که با توجه به قابلیت پرواز آن در شرایط آبوهوایی گوناگون، کشورهای مختلفی خواستار بهکارگیری آن شوند.

 

انتهای پیام/