گروه استان‌های دفاع‌پرس - عذرا شباب؛ جامعه شناسی ادبی به علت کارکردهای بیرونی آن از اهمیت اجتماعی والایی برخوردار است، مطالعه آثار ادبی با همین نوع نگرش، جلوه ها و نمودهای مختلف اجتماعی را از زوایای تصاویر ادبی نمایان می سازد.
در کنار صورتگری های ادبی آن، بسیاری از حوادث و نشانه های بیرونی دوران جنگ را در خود منعکس ساخت به طوری که مطالعه آن ما را با بخش عظیمی از تاریخ پر حوادث و خونبار معاصر کشورمان آشنا می سازد.
هشت سال دفاع مقدس تأثير شگرفی در عرصه های هنری و ادبی، از جمله شعر دفاع مقدس بر جای گذاشت و شعر دفاع مقدس نیز که دارای خمیر مایه پایداری، مبارزه با دشمن و دفاع از ارزش ها و باورهای دینی و ملی و تلاش برای حفظ استقلال و آزادی کشور است.
در این نوع از ادبیات، موضوعانی چون میهن دوستی، دفاع از نظام اسلامی، مبارزه با دشمنان داخلی و خارجی، ترسیم حوادث و صحنه های گوناگون جنگ، حوادث داخلی کشور، تفرقه دشمنان، سودجویی فرصت طلبان، کمرنگ شدن ارزش های دفاع مقدس و دنیازدگی عده ای از مردم و سرانجام همدلی با ملل مظلوم جهان از جمله موضوعاتی هستند که از رویکردهای اجتماعی شعر دفاع مقدس به شمار می آیند.
اسطوره و حماسه در سخن یک شاعر جز آنکه از دید دانش اسطوره شناسی دارای ارزش بسیار است به دستاوردهای ارزنده ی جامعه شناسیک فراوانی نیز می انجامد، از آن میان به شناخت ارزش های اجتماعی و پسند و ناپسندهای مردمان یا حاکمان هر دوره از لابه لای بازتاب اسطوره و حماسه در سخن شاعران می توان دست یافت.
هشت سال جنگ تحمیلی و دفاع مقدس انقلابی در عالم ادبیات پدید آورد و نسل شاعر را به خلق سروده ها سوق داد و شعر به عنوان سلاحی اثرگذار در صحنه حضور داشت و حماسه ها و مقاومت ها را می ستود و ثبت می کرد.
شعر هشت سال دفاع مقدس شعری است مبتنی بر باورها و ارزش های دینی که رساترین عنوانی که بر آن اطلاق شده دفاع مقدس است، شاعران دوران دفاع مقدس با آمیختن حماسه و اسطوره نوعی حماسه عرفانی به وجود آوردند.
تفاوت کار شاعران دفاع مقدس با کار گذشتگان در این است که شعرای پیشین از تلفيق حماسه و عرفان به شکل بسیار محدودتری و بیشتر در سطح معنا و مفهوم عرفانی و حماسی بهره گرفته اند.
در صورتی که در شعر دفاع مقدس علاوه بر مفاهیم و درون مایه ها، ابزار و عناصر حماسی به همراهی الفاظ، تعبیرات و ترکیبات عرفانی و امتزاج نمادها و اسطوره های حماسی و عرفانی، بهره مندی از ساختار و قالب شعری مشترک میان حماسه و عرفان و اشتراک در مبانی فکری و عقیدتی و اخلاقی به وضوح و با بسامد بسیار بالایی دیده می شود که نه در همه آثار بلکه بیشتر در اشعار سروده شده در طول هشت سال جنگ، به ویژه در آثار شاعرانی که در مبانی فکری و عقیدتی آنان عرفان و آموزه های اخلاقی جایگاه برجسته ای دارد، به وفور به چشم می خورد.
ارتباط اسطوره با ادبیات به طور عام و با شعر جنگ به گونه خاص به این دلیل است که گاهی واژه های اساطیری به گونه تلمیح، استعاره و تشبیه در آثار شاعران دفاع مقدس به کار می رود که ما باید از آنها مطلع باشیم تا درک درستی از معنای شعر جنگ داشته باشیم.
امروزه با توسعه علوم و دانش های جدید بشری، افق ها و نگرش های تازه و روشنگرانه ای در اهمیت و کارکرد بیرونی ادبیات نمایان شده است؛ در این میاندر بررسی ادبیات پایداری و شعر دفاع مقدس باید اذعان کرد که با نگرش جامعه شناختی کمتر به بررسی و تحلیل آن پرداخته شده است؛ زیرا تاریخ هشت سال دفاع مقدس نیز از گونه های تاریخی بی نظیر و حماسه سازی ملت مسلمان ایران در دوران معاصر است.
هشت سال دفاع مقدس در تاریخ پر حوادث و تلاطم کشور ایران، تأثیر شگرفی در عرصه های هنری و شعری کشور ما بر جای گذاشت، تأثیری سرشار از خلوص، ایمان، صمیمیت، دلنشینی، مقاومت و ایثار، که هم رنگ و بوی شهادت طلبی اسلامی را در خود دارد و هم دارای ارزش تاریخی و اجتماعی است که می تواند به عنوان بخشی از هویت ایرانی معاصر ما مورد توجه و بررسی قرار گیرد و مطالعه، تحلیل، تبیین، بررسی، نقد، شناخت و بازیافت این حادثه عظیم، در همه ابعاد بایسته و ضروری است.
شعر دفاع مقدس، درون مایه تاریخی هشت سال دفاع همه جانبه ملت ایران در مقابل استکبار جهانی و بازتاب تبعات گسترده آن است که در طیف جغرافیایی وسیع و در قلمرو الهی و دینی در نوشته ها و سروده های شاعران انعکاس دارد.
انتهای پیام/
