گروه بین‌الملل دفاع‌پرس: در حالی که آتش جنگ در یمن پس از گذشت ۲۰۰۰ هزار روز از تجاوز نظامی ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی به این کشور همچنان شعله ور است، در همین شرایط گروه‌های یمنی برای انجام مذاکرات سیاسی پیرامون دست یافتن به توافقی برای حل بحران چندین ساله این کشور در ژنو پایتخت سویس گرد هم آمده اند. این نشست با مدیریت مارتین گریفیتس نماینده سازمان ملل در امور یمن از روز جمعه با موضوع محوری تبادل اسرای جنگی شروع شده است.
مذاکرات کنونی نخستین دیدار هیئت‌های دیپلماتیک میان صنعا و دولت مستعفی منصور هادی است که پس از مذاکرات ماه فوریه که در امان پایتخت اردن برگزار شد صورت می‌گیرد. گفتگو‌های ژنو به منظور نهایی کردن توافقی است که بر اساس آن بیش از ۱۴۰۰ زندانی را آزاد خواهد کرد.
انصارالله و دولت مستعفی عدن از زمان توافق استکلهم در سال ۲۰۱۸ که در آن آزادی ۱۵۰۰۰ بازداشت شده به عنوان بخشی از توافق صلح گنجانده شده بود، چندین نوبت به صورت محدود به مبادله زندانیان پرداخته اند، اما آزادی ۹۰۰ نفر از طرفداران هادی در ازای ۵۲۰ رزمنده یمنی اگر تحقق یابد اولین مبادله گسترده اسرا از زمان آغاز جنگ خواهد بود. با این حال به نظر می‌رسد دو موضوع تداوم جنگ و همچنین اختلاف در لیست آزادشدگان به چالشی جدی برای رسیدن به توافق تبدیل شده است.
در این رابطه گریفیتس که ماه گذشته در نشست شورای امنیت از بدتر شدن اوضاع جنگ و کمرنگ شدن امید‌های صلح در شرایط کنونی یمن گفته بود با آگاهی از چالش‌های مذاکرات خواستار تسریع در رسیدن به توافق شده است. وی در این رابطه در توییتی نوشت: "پیام من به طرفین این است: بحث‌ها را تمام کنید، زندانیان را سریع آزاد کنید، و به هزاران خانواده یمنی آرامش دهید. "
یکی از اصلیترین علل اختلاف موضوع نامتوازن بودن لیست طرفین برای آزادی اسرا می‌باشد. هیئت دولت مستعفی منصور هادی لیستی را درخواست کرده است که شامل چهره‌های شاخص نظامی و سیاسی از جمله ژنرال ناصر منصور هادی، برادر عبد ربه منصور هادی است که در سال ۲۰۱۴ به اسارت درآمده بود. با این حال آن‌ها نسبت به افرادی که انصارلله برای آزادسازی معرفی کرده معترض هستند. در حالی که این چالش یکی از علل شکست مذاکرات امان نیز بود، اما یک منبع نزدیک به منصور هادی روز چهارشنبه گفته بود ژنرال ناصر منصور هادی به همراه چند سیاستمدار از جمله آزاد شدگان خواهند بود.
از طرف دیگر مذاکرات در شرایطی پیش می‌رود که نماینده سازمان ملل و هیئت عدنی بر لزوم توقف عملیات نظامی صنعا برای آزادسازی استان مأرب تأکید دارند و برآنند تا از این طریق انصارالله را عامل به بن رسیدن احتمالی مذاکرات اعلام کنند.
استان استراتژیک مأرب آخرین پایگاه شبه نظامیان وفادار به منصور هادی در شمال کشور است. در واقع نماینده سازمان ملل و طرف‌های دینفع از جمله عربستان و آمریکا به دنبال آن هستند تا از طریق اهرم فشار‌های سیاسی از شکست‌های بیشتر جبهه عدن جلوگیری کنند. نماینده سازمان ملل پیش از این بدون اشاره به بمباران‌های همیشگی مردم غیرنظامی در یک فراکنی نسبت به تهدید آزادسازی مأرب از لوث وجود مزدوران وابسته به عربستان برای جان ده‌ها هزار نفر که به این شهر پناهنده می‌شوند هشدار داده بود. وی همچنین گفته بود "اگر مارب سقوط کند احتمال تشکیل یک پروسه سیاسی فراگیر تضعیف خواهد شد. "
از دست دادن استان استراتژیک مأرب به همان اندازه که شکست بزرگی برای دولت خودخوانده هادی در عدن خواهد بود پیروزی بزرگی را در جنگ با متجاوزان خارجی و مزدوران داخلی آن‌ها نصیب یمنی‌ها خواهد کرد. بر همین اساس علی رغم تمامی تبلیغات و فشار‌ها روز چهارشنبه، ژنرال جلال الروایشان، وزیر دولت صنعا، به یک روزنامه محلی گفت که ارتش و کمیته‌های مردمی مصمم است تا علی رغم اینکه تحت فشار شدید بین المللی قرار دارد، نیرو‌های دولتی را از مارب بیرون کند.
بدون تردید نقش کارشکنی‌های فراوان طرف مقابل گذشته در عمل به توافقات و همچنین ایجاد اهرم فشار متقابل به عربستان برای پایان دادن به محاصره چندین ساله غیرانسانی یمن و توقف حملات هوایی به این کشور، از علل اصلی تلاش انصارلله برای تداوم پیشروی‌های نظامی و به دست گرفتن کنترل مارب می‌باشد.
جنگ و محاصره غیرانسانی یمن توسط عربستان و تداون آن در سایه سکوت غرب، تاکنون بیش از ۱۰۰۰۰۰ نفر کشته، نابودی زیرساخت‌های یمن، آواره شدن میلیون‌ها نفر و سوق دادن ۳۰ میلیون نفر به سمت بدترین بحران‌های انسانی در جهان شده است. انصارالله بار‌ها برای پایان دادن به جنگ و تجاوز خارجی و رسیدن به یک توافق داخلی با گروه‌های دیگر از جمله عدن بر سر میز مذاکره نشسته و حتی همانند توافق استکلهم که برای پایان دادن به محاصره بندر الحدیده بود و ایجاد گذرگاهی برای رسیدن کمک‌های بشردوستانه تعهداتی را پذیرفته است. اما در تمامی این موارد به دلیل اینکه طرف مقابل تمایل انصارالله به گفتگو را به معنای ضعف برآورد می‌کرد از اجرای تعهدات خود سرباز زده و توافقات را زیرپا می‌نهاد.
همچنین پیش از آن و در سال ۲۰۱۶، سعودی‌ها و انصارالله با ایجاد کمیته مشترک برای کاهش تنش و هماهنگی برای نظارت بر آتش بس و تأمین امنیت جنوب توافق کردند که تنش‌ها را در چندین استان شمالی از جمله حجه کاهش دهند، اما ریاض و مزدوران دولت هادی این توافقات را نیز زیر پا نهادند.
از طرف دیگر نباید این واقعیت را از یاد برد که عربستان تنها در شرایطی نشانه‌هایی را از گرایش به سمت مذاکره از خود بروز داده بود که شکست‌های میدانی جدی بر ریاض تحمیل شده بود. توسعه توانایی‌های پهپادی و موشکی بالستیک انصارالله که دامنه قابل توجهی از خاک عربستان را شامل شده، تهدید‌های امنیتی عربستان را عمیق‌تر کرده است.
در جریان کنفرانس امنیتی مونیخ در فوریه سال ۲۰۲۰، شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان سعودی اعلام کرد که گفتگو‌های صلح با صنعا آماده انتقال به بالاترین سطح نیستند". با این حال، تغییر وضعیت پس از حمله موشک‌های بالستیک انصارلله در جیزان و ریاض در اواخر ماه مارس موجب گردید تا در تاریخ ۸ آوریل، ستاد فرماندهی مشترک نیرو‌های ائتلاف از آمادگی برای انجام آتش بس یکجانبه به مدت دو هفته خبر داد.
همچنین سیاست‌های عربستان سعودی از زمان حملات سپتامبر ۲۰۱۹ به تأسیسات نفتی آرامکو، آشکارا نشان داد که این پادشاهی در تلاش است تا یک استراتژی خروج از یمن را با هدف کاهش تهدیدات خاک خود در پیش گیرد. تبعات اقتصادی بی سابقه ویروس COVID-۱۹، همراه با کاهش شدید در قیمت جهانی نفت و تهدید‌های امنیتی بزرگ برای عمق استراتژیک عربستان سعودی با ورود ریاض به ششمین سال جنگ تقریباً به تنهایی از عوامل موثر در این تغییر سیاست هستند.
انتهای پیام/ 411
