گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس ـ علی عبدالصمدی؛ سینما آینه‌ی تمام‌نمای یک جامعه است. از مشکلات اجتماعی و اقتصادی گرفته تا تاریخ و فرهنگ و هنر یک جامعه در آینه‌ی نقره فام سینما جای دارند. سینمای ایران نیز مستثنی از این قاعده نیست. سینمای ایران همواره (به ویژه در دهه‌های اخیر) به روز بوده و مشکلات و معضلات روز جامعه را بیان داشته است.
در دهه‌ی شصت، یعنی در دوران دفاع مقدس نیز سینمای ایران با پرداختن به فیلم‌هایی با موضوع جنگ تحمیلی، حماسه آفرینی و جهاد، به جامعه ادای دین می‌کرد و همچنان جلوه گاه مسائل روز جامعه بود. برزخی ها، دندان مار، دیده‌بان، عقاب‌ها، باشو غریبه‌ی کوچک و ... جمله فیلم‌هایی بودند که در دهه‌ی شصت با تاثیرپذیری از جنگ و فرهنگ والای دفاع مقدس ساخته و به اکران رسیدند. روند ساختن فیلم‌هایی با موضوع دفاع مقدس در دهه‌های بعدی ادامه پیدا کرد. در دهه‌ی هفتاد یعنی زمانی که کم کم یک دهه از جنگ فاصله گرفته شد و موضوعاتی ایچنینی جزئی از تاریخ نه چندان دور سرزمینمان به حساب می‌آمد، فیلم‌های سینمایی با موضوع دفاع مقدس هم رنگ فیلم‌های تاریخی شدند. اما نظر به این که هنوز بسیاری از قهرمانان جنگ و دفاع مقدس هنوز تازه نفس بودند و نیز بسیاری از هنرمندان رسانه‌ای مانند سینما هم در جنگ حضور داشتند و فرهنگ دفاع مقدس را از نزدیک حس کرده بودند، هنوز پردازش فیلم‌هایی با مضمون دفاع مقدس بازار داغی داشت. آژانس شیشه ای، یورش، بوی پیراهن یوسف، جنگ نفتکش ها، کیمیا و... جز فیلم‌های ساخته شده در دهه‌ی هفتاد شمسی بوده اند که با موضوع دفاع مقدس روی پرده رفته اند.
در دهه‌ی هشتاد هر چند روند ساخت فیلم‌هایی با موضوع جبهه‌های نبرد حق علیه باطل ادامه پیدا کرد، اما از آنجایی که هنرمندان سینما بیشتر به مسائل روز جامعه توجه دارند و البته رسالت سینما نیز همین است، اما پرداختن به موضوع جهاد و جبهه و زندگی رزمندگان در دهه‌های بعد از جنگ نیز ادامه داشت. با گذشت زمان سینمای دفاع مقدس کم کم تبدیل به سینمای تاریخی شد و البته پرداختن به این گونه از مفاهیم یک اختیار برای هنرمندان سینما. البته در دهه‌ی هشتاد فیلم‌های بسیار در خور شانی درباره‌ی تاریخ دفاع مقدس ساخته و پرداخته شد. دوئل از این دسته از فیلم‌ها بود که در نوع خود بی بدیل و بی نظیر است. قارچ سمی، شب به خیر فرمانده، اخراجی‌ها (هر سه فصل)، عصر روز دهم و... از شاخص‌ترین فیلم‌های سینمایی با موضوع دفاع مقدس در دهه‌ی هشتاد شمسی بوده اند.
در دهه‌ی نود اگر چه تعداد کمی فیلم‌هایی که با موضوع دفاع مقدس روی پرده رفته اند به لحاظ عددی تنزل پیدا کرده اند، اما باید اذعان کرد که آثار بسیار فاخری در دهه‌ی حاضر در چهارچوبه‌ی سینمای دفاع مقدس روی پرده رفته اند. دفاع مقدسی که دیگر محدود به جنگ هشت ساله نیست و با دیدی فراخ‌تر به آن دیده می‌شود. امروزه مبارزه با اشرار در مرز‌های کشور، دفاع از حریم اهل بیت علیهم السلام و پیکار با گروهک‌های تکفیری و ... همگی جزء فرهنگ دفاع مقدس به شمار می‌آیند. سینما نیز با تاثیر پذیرفتن از این گونه از مفاهیم آثار فاخری را ارائه کرده است. سرو زیر آب، تنگه ابوقریب، ماجرای نیمروز فصل‌های اول و دوم و... گواه بر این ادعا هستند. مسلما ساختن فیلم‌هایی در حوزه‌ی دفاع مقدس امری پسندیده است، ولی خالی از نقد نیست.
پردازش و آسیب شناسی این سبک از سینمای ملی کشورمان توسط اربابان فکر و اندیشه باعث رشد و شکوفایی مجدد آن خواهد شد. یقینا نقد و بررسی و واکاوی سینمای دفاع مقدس چراغ راهی است برای هنرمندان جوانی که در دهه‌های بعدی این راه را ادامه خواهند داد و در این حوزه فیلم خواهند ساخت.
انتهای پیام/133
