گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس ـ رسول حسنی؛ رهبر معظم انقلاب اسلامی در شب خاطره دفاع مقدس در مهر 1397 با توجه به دغدغه همیشگی‌شان مبنی بر انتقال و صدور ارزش‌های دفاع مقدس صدور فرمان نهضت ترجمه را صادر فرمودند که پس از گذشت دو سال اقدامات مثبتی در این زمینه برداشته شد، اما با عنایت به این که آثار پرشمار ارزشمندی در حوزه ادبیات دفاع مقدس منتشر شده است. این راهبرد فرهنگی آنطور که انتظار می‌رفت محقق نشد.
این امر مستلزم شناخت موانعی است که اصحاب قلم را با مشکل مواجه کرده است. متاسفانه آثاری که باید ترجمه شوند اغلب به دست مترجمان ایرانی صورت می‌گیرد و از آنجا که پخش کننده قدرتمندی در سطح جهانی نداریم آثار ترجمه شده در بُعد وسیع توزیع نمی‌شوند. در مقابل شاهد هستیم که آثار خارجی به دلیل شبکه منسجمی که دارند عملا بازار کتاب را در قبضه خود گرفته‌اند. با نگاهی به آمار نشر می‌بینیم که تعداد آثار ترجمه شده به فارسی بسیار بیشتر از آثاری است که از زبان فارسی به زبان‌های بیگانه ترجمه می‌شوند.
دیگر اینکه آثار ادبیات دفاع مقدس باید با توجه به ذائقه مخاطب خارجی تغییر کند، البته این معنای دخل و تصرف در ماهیت اثر نیست بلکه همسویی با جریان‌های ادبی جهان است. اغلب آثار دفاع مقدسی از این جهت در بازار داخلی با اقبال مواجه می‌شوند که خواننده پیش‌فرض‌هایی از شخصیت و وقایع داستان دارد. مخاطب با توجه با تجربه‌های پیشین خود و زیستی که در فضای جامعه دارد با اثر مواجه می‌شود و با کتاب ارتباط می‌گیرد. در حالی که مخاطب خارجی ابدا مفاهیم بلند دفاع مقدسی آشنایی ندارد همین امر باعث می‌شود او نتواند ادبیات دفاع مقدس را درک کند.
دیگر اینکه ترجمه اثر باید به دست مترجمین خارجی صورت بگیرد و آنها اثر دفاع مقدسی را به زبان مادری خود ترجمه کنند، در این صورت می‌توان به صدور ارزش‌های دفاع مقدس امیدوار بود. راهکار این امر آن است که تعاملی بین مترجمین داخلی و خارجی صورت بگیرد و دیگر اینکه سرمایه‌گذاری روی دانشجویان خارجی رشته زبان و ادبیات فارسی که در کشور تحصیل می‌کنند یکی از فرصت‌های مغتنم در خصوص اجرایی شدن نهضت ترجمه است.
آنچه تا کنون در مسیر نهضت ترجمه انجام شده است با توجه با کارهایی که باید انجام می‌گرفت بسیار اندک است. در قدم اول نیازی به این نیست تا افق دید خود را به آن سوی دروازه‌های اروپا بدوزیم بلکه باید کشورهای همسایه‌های خود را در وهله اول مد نظر قرار دهیم به ویژه اینکه با اغلب آنها اشتراکات مذهبی و زبانی فراوانی داریم که می‌تواند بستر مناسبی برای گسترش نهضت ترجمه باشد.
انتهای پیام/ 161
