«نیروی هوایی ارتش» پیشتاز جهاد خودکفایی/ «خودباوری» و «بازدارندگی» مهمترین دستاوردهای دفاعی دفاع مقدس
به گزارش خبرنگار حماسه و جهاد دفاع‌پرس، امیر سرتیپ «احمدرضا پوردستان» با سال‌ها سابقه فرماندهی در سطوح مختلف نیروی زمینی ارتش و جانشینی فرماندهی کل ارتش جمهوری اسلامی ایران، اکنون در جایگاه مهمی قرار گرفته که ماموریت آن تدوین راهبرد‌های دفاعی ارتش است.
اگرچه او با لباس بسیجی وارد میدان جنگ و دفاع از کشور شد، اما در همان سال‌های نخست دفاع مقدس به دانشگاه افسری امام علی (ع) رفت و پس از فارغ‌التحصیلی در لشکر ۹۲ زرهی مشغول به خدمت شد. دوره فرماندهی او در نزاجا یک دهه پس از پایان جنگ و با فرماندهی بر تیپ ۲۵ تکاور ارتش آغاز شد و با فرماندهی بر لشکر‌های ۸۴ پیاده لرستان و ۷۷ پیاده خراسان ادامه یافت. پس از آن نیز دوره‌های کوتاهی را فرمانده دانشگاه افسری امام علی (ع) و جانشین فرمانده نیروی زمینی ارتش بود. امیر پوردستان سپس به مدت یک دهه فرمانده نیروی زمینی ارتش و جانشین فرمانده کل ارتش بود.
شناخت امیر پوردستان از فراز و فرود‌های ارتش در سال‌های نخست پیروزی انقلاب اسلامی و هشت سال دوران دفاع مقدس و دو دهه فرماندهی در این سازمان نظامی پس از پایان جنگ و همزمان با شروع تهدید داعش، موجب شد تا «نشریه سرو» در خصوص دستاوردهای دفاعی دوران دفاع مقدس با وی که هم‌اکنون ریاست مرکز مطالعات و تحقیقات راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران را بر عهده دارد به گفت‌وگو بپردازد. این گفت‌وگو از ارتش پیش از پیروزی انقلاب اسلامی آغاز شد و دامنه آن به دکترین و راهبرد‌های دفاعی امروز نیرو‌های مسلح و ارتش برای مقابله با تهدیدات نوین و متنوع کشیده شد.
ضمن عرض سلام و وقت بخیر. در ابتدای گفت‌وگو از اینکه لطف فرمودید و فرصتی را در اختیار ما قرار دادید تا گفت‌وگویی در خصوص دستاوردهای دفاعی دوران دفاع مقدس با شما داشته باشیم، تشکر می‌کنیم.
همانطور که مستحضر هستید، پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، ایران به عنوان ژاندارم منطقه و تامین‌کننده منافع آمریکا در غرب آسیا شناخته می‌شد. از این رو تجهیزات نظامی نیز که از سوی آمریکا و کشور‌های غربی در اختیار ایران قرار گرفت، در همین راستا بود و مستشاران نظامی آن کشور‌ها برای بکارگیری آن تجهیزات و تسلیحات به ایران آمدند، اما با پیروزی انقلاب اسلامی آن مستشاران رفتند و تجهیزاتی به جا ماند که کارکنان فنی و افسران ارتش آشنایی چندانی با آن‌ها نداشتند، اما در یکی دو سال نخست جنگ تحمیلی عراق علیه ایران مشاهده کردیم که این تجهیزات به بهترین نحو به کارگیری شدند.
سوال نخست ما این است که ارتش چگونه توانست در کمترین زمان و به بهترین نحو آن تجهیزات پیشرفته را به کار گیرد و وارد صحنه نبرد و دفاع از کشور کند؟
قبل از پیروزی انقلاب اسلامی حدود ۵۰ هزار مستشار آمریکایی در ارتش ایران حضور داشتند. وظیفه آنان راهبری تجهیزات حساس و دقیق بود. شرایط کاری‌شان هم اینگونه بود که اجازه نمی‌دادند، پرسنل نظامی ارتش و حتی کارکنان فنی به آن تجهیزات دسترسی مستقیم داشته باشند و با دانش پیچیده آن تجهیزات آشنا شوند.
با پیروزی انقلاب اسلامی، مستشاران خارجی از کشور اخراج شدند. تصور غربی‌ها و آمریکایی‌ها این بود که با خروج مستشاران، تجهیزات پیشرفته ارتش همچون هواپیماها، سامانه‌ها و رادار‌های پدافندی و ناوچه‌ها زمین‌گیر خواهند شد و از کار خواهند افتاد. در نتیجه ایران تسلیم خواهد شد و از ما می‌خواهد که مستشاران بازگردند اما چنین اتفاقی رُخ نداد.
اعتماد به نفسی که امام خمینی (ره) در ارتش به وجود آوردند و توسط آیت‌الله خامنه‌ای نماینده وقت امام در ارتش توسعه داده شد، ارتشیان را به این باور رساند که باید دست بر زانوی خود بگذارند و روی پای خودشان بایستند. از این رو آنان اقدام به راهبری و راه‌اندازی تجهیزات کردند؛ البته راه‌اندازی آن تجهیزاتِ حساس و دقیق کار آسان و ساده‌ای نبود.
کارکنان ارتش بنا بر مسئولیت و تعهدی که نسبت به انقلاب، امام و مردم عزیزمان داشتند، با یک حرکت جهادی، تجهیزات و سامانه‌های دفاعی را فعال‌سازی کردند. آنان با خروج مستشاران آمریکایی، تمامی منابع و جزوه‌های مرتبط با تجهیزات را جمع‌آوری و شروع به مطالعه کردند. سپس با کمک بخش‌های دانشگاهی و صنعتی کشور و با تلاش شبانه‌روزی توانستند با مختصات فنی تجهیزات آشنا شوند. پس از مدتی کیفیت کار آنان و تعمیراتشان به قدری ارتقا یافت که بهتر و ارزان‌تر از کار مستشاران نظامی بود.
پس روحیه جهادی کارکنان فنی ارتش موجب شد تا وقفه و رخنه‌ای در استفاده از تجهیزات به وجود نیاید و با آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران آن تجهیزات و تسلیحات به سرعت در صحنه نبرد بکارگیری شوند.
در میانه جنگ تحمیلی در نیرو‌های هوایی، دریایی و زمینی ارتش، «نهضت قطعه‌سازی» و «جهاد‌های خودکفایی» شکل گرفت و ارتش توانست بسیاری از نیازمندی‌های قطعاتی خود را با جهاد‌های خودکفایی تامین کند. این نهضت و جهاد‌های خودکفایی چگونه شکل گرفتند؟
اگرچه فرمان تاریخی جهاد خودکفایی در ارتش توسط آیت‌الله خامنه‌ای ـ رئیس‌جمهور وقت ـ در هشتم فروردین سال ۶۲ صادر شد، اما خودکفایی در ارتش از سال ۶۰ و از زمانی که قطعات جنگنده‌ها و رادار‌ها پایان یافت، آغاز شد.
با توجه به اینکه ایران تحریم بود و راه‌های تجاری و بازرگانی بر روی ایران بسته بود و جنگ نیز باید اداره می‌شد، ظرفیت‌ها و توانمندی‌های داخلی برای تامین قطعات به کار گرفته و نهضت تولید قطعه در ارتش آغاز شد. این اقدام برای نخستین بار در نیروی هوایی ارتش انجام شد و به نیرو‌های زمینی و دریایی نیز سرایت پیدا کرد.
نهضت قطعه‌سازی در ارتش به سرعت توسعه یافت و پس از مدتی کارکنان فنی ارتش با همکاری بخش‌های دانشگاهی و صنعتی کشور توانستند، صنعت مونتاژ و تولید برخی تجهیزات را شکل دهند. «مهندسی معکوس» برای ساخت تجهیزات نیز از همین دوره آغاز شد.
مهمترین دستاورد نهضت قطعه‌سازی و شکل‌گیری جهاد‌های خودکفایی در نیرو‌های ارتش این بود که مدیران و متخصصان نظامی و غیرنظامی به این باور رسیدند که ما می‌توانیم تانک، موشک و پیچیده‌ترین تجهیزات و تسلیحات نظامی را خودمان بسازیم. از این رو پس از مهندسی معکوس، طراحیِ ساختِ تجهیزات و تسلیحات در کشور آغاز شد.
باتوجه به اینکه ایران ژاندارم منطقه و استراتژی‌ها و تاکتیک‌های ارتش ایران در راستای تامین منافع آمریکا تعریف شده بود، با پیروزی انقلاب اسلامی و وقوع جنگ تحمیلی، ارتش چگونه توانست راهبردها و تاکتیک‌های جدید را تدوین و یا آن استراتژی‌ها را در مسیر دیگری به کار گیرد؟
ارتش پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، سه ماموریت ملی، منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای داشت. ماموریت ملی ارتش، حفظ تاج و تخت پهلوی، ماموریت منطقه‌ای آن، ژاندارمی منطقه (کشور‌های منطقه را مطابق خواست آمریکا به خط کند) و ماموریت فرامنطقه‌ای هم بنا بر قرار گرفتن در جبهه جلویی ناتو در برابر ورشو بود. (شوروی از دوران پتر کبیر، برای خروج از بن‌بست ژئوپلیتیک، استراتژی دسترسی به آب‌های آزاد را اتخاذ کرد. نزدیکترین مسیر برای شوروی نیز ایران بود. از این رو ارتش ایران ماموریت داشت تا در صورت اقدام و تحرکی از سوی ارتش سرخ شوروی، در برابر او بایستد تا نیرو‌های ناتو از اقیانوس هند و... خود را به چابهار و بندر کنارک برسانند و ایران به صحنه درگیری آمریکا و شوروی تبدیل شود.)
دکترین ارتش ایران پیش از انقلاب، تابع دکترین ارتش آمریکا بود. دکترین ارتش آمریکا نیز مهار کمونیسم بود و ارتش ایران در قالب این دکترین عمل می‌کرد. از این رو وقتی گروه چپ‌گرا ظفّار در عمان علیه سلطان قابوس شورش کرد، نیرو‌هایی از ارتش ایران برای مقابله با آن شورش به عمان اعزام شدند. پیمان سنتو هم که منعقد شد و ایران در دوره‌ای در این پیمان محوریت یافت که با هدف مهار کمونیسم بود.
با پیروزی انقلاب اسلامی دکترین نظامی و ماموریت‌های ارتش ایران تغییر پیدا کرد. به اعتقاد من ارتش جمهوری اسلامی ایران سریع خود را بازیابی کرد و با وقوع جنگ تحمیلی، به سرعت برای دفاع از کشور وارد صحنه نبرد شد. من برخلاف برخی دیگر معتقدم که ارتش و سپاه با آمادگی وارد جنگ شدند؛ البته نقصان و کاستی‌هایی داشتیم.
وقایع کردستان صحنه رزمایش و آماده شدن برای نیرو‌های مسلح بود. وضعیت ارتش در روز‌های نخست انقلاب اینگونه بود که فرماندهانش رفته بودند و بدنه آن یعنی افسران، درجه‌داران و سربازان باقی مانده بودند. ضمن اینکه بسیاری از افراد پرنفوذ کشور می‌گفتند، ارتش باید منحل شود. امام فرمودند که ارتش باید بماند، اما برخی از اقشار مردم همچنان به ارتش بی‌اعتماد بودند. وقایع کردستان که پیش آمد، بدنه ارتش سازماندهی شد و ارتش سازمان نظامی خود را پیدا کرد. ارتش با رشادت‌ها و حماسه‌هایی که در کردستان خلق کرد، هم توانست اعتماد مردم انقلابیِ ایران را جلب کند و هم توانست آمادگی رزمی برای نبرد‌های بزرگتر پیدا کند.
سپاه نیز با ورود به وقایع کردستان، سازمان رزم و آمادگی رزمی پیدا کرد. این نهاد با هدف پاسداری از انقلاب اسلامی و با ماموریت‌های اطلاعاتی و اطلاعاتِ عملیاتی شکل گرفت، اما سپاه با ورود به کردستان گردان‌های رزمی تشکیل داد.
در نتیجه ارتش و سپاه با آمادگی وارد جنگ با عراق شدند، البته کاستی‌ها و ضعف‌هایی داشتند که بیشتر به دلیل اقدامات دولت موقت و بنی‌صدر بود. در دولت موقت، خدمت سربازی به یک سال کاهش پیدا کرد و سربازان و کارکنان اجازه یافتند در محل‌های انتخابیِ خود خدمت کنند. این تصمیم نابسامانی‌های بسیاری در سازمان رزم ارتش به وجود آورد؛ به طور مثال یک گردان تانک با ۵۳ تانک، تنها هفت دستگاه خدمه داشت.
در ابتدای جنگ تحمیلی، ارتش و سپاه دکترین خاصی نداشتند. اما پس از گذشت مدت زمان کوتاهی، دکترین دفاعی کشور بر مبنای اندیشه و جهان‌بینی اسلامی امام خمینی (ره) شکل گرفت. توصیه‌ها و سخنان امام خمینی (ره) مبنی بر دفاعی بودن جنگ، انسانی بودن دفاع، عدم تخریب محیط زیست، عدم حمله به شهر‌ها و مناطق مسکونی و... مولفه‌های دکترین دفاعی جمهوری اسلامی ایران را به تدریج در جنگ شکل داد.
دکترین دفاعی ایران در جنگ تحمیلی نانوشته بود. پس از پایان جنگ، دکترین دفاعی نوشته و تدوین شد و براساس همان دکترین، راهبردها و تاکتیک‌های دفاعی ایران مشخص شد.
نظام جمهوری اسلامی ایران اکنون با تهدیدات متنوع و پیشرفته در زمین، دریا و هوا روبرو است. دکترین دفاعی و راهبردها نیز طبیعتاً براساس مقابله با این تهدیدات نوشته شده است. دکترین و راهبرد‌های دفاعی نیرو‌های مسلح تا چه میزان از تجربیات دوران دفاع مقدس بهره گرفته است؟
«تجربه» و «اندیشه» مولفه‌های اصلی دکترین دفاعی هستند. از این رو یکی از مولفه‌های دکترین دفاعی نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران، «تجارب دوران دفاع مقدس» است.
تهدیداتی که امروز با آن مواجه هستیم، از نظر نوع، شکل و اندازه با تهدیدات گذشته تفاوت دارد. امروز با «جنگ‌های هیبریدی» روبرو هستیم و باید متناسب با این فضا خود را آماده سازیم؛ البته اصول دکترین دفاعی امروز کشورمان همان اصول دوران دفاع مقدس است. آنچه تفاوت دارد، راهبردهاست.
دکترین امروز نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران، دفاعی و مبتنی بر بازدارندگی است. بر مبنای این دکترین و با توجه به محیط‌های مختلف، راهبرد‌های مناسب تدوین می‌شود.
اگرچه ماموریت ساختِ تجهیزات و تسلیحات نظامی با وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح است، اما از دوران دفاع مقدس و با شکل‌گیری جهاد‌های خودکفایی در نیرو‌های ارتش، این مراکز اقدام به طراحی و ساخت قطعات و تجهیزات مختلف کردند. مهمترین تجهیزات و تسلیحاتی که توسط جهاد‌های خودکفایی ارتش به خصوص جهاد خودکفایی نیروی زمینی ارتش در سال‌های پس از دفاع مقدس طراحی و ساخته شده، چیست؟
یک ماموریت برای جهاد‌های خودکفایی و ارتباط آن‌ها با وزارت دفاع تعریف شده و آن این است که جهاد‌ها ماموریت ساخت نمونه‌ها را دارند و وزارت دفاع آن نمونه‌ها را به تولید انبوه می‌رساند. البته در حوزه قطعات، تولید انبوه توسط جهاد‌های خودکفایی انجام می‌گیرد.
زمانی که بنده فرمانده نیروی زمینی ارتش بودم، در جهاد خودکفایی این نیرو، نمونه «تفنگ ۷۶۲» و «تک تیرانداز ۱۲۷» را تولید کردیم. سپس این نمونه‌ها را در میدان مورد آزمایش‌های مختلف قرار دادیم و پس از تایید برای تولید انبوه به وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح ارسال کردیم.
ساخت تجهیزات سنگین مانند جنگنده، ناوشکن، ناوچه، رادار و زیردریایی نیز جزو مسئولیت‌های وزارت دفاع است؛ البته این وزارتخانه و سازمان‌های تابعه آن باید از رسوب دانش موجود در نیرو‌ها استفاده کنند. به همین دلیل وزارت دفاع در طراحی و ساخت جنگنده‌های «آذرخش»، «صاعقه» و «کوثر» از متخصصان نیروی هوایی ارتش استفاده کرد. زیردریایی تمام ایرانی «فاتح» نیز با همکاری نیروی دریایی ارتش تولید شد.
در مجموع ارتباط نزدیکی بین نیرو‌های ارتش و سپاه، وزارت دفاع و بخش‌های دانشگاهی و صنعتی کشور برای تولید محصولات دفاعی ایجاد شده است. این ارتباط نزدیک، فاصله شکل‌گیری ایده تا تولید محصول دفاعی را کوتاه کرده است.
به نظر شما دفاع مقدس علاوه بر دستاوردهای تجهیزاتی و راهبردی، چه آورده‌های دیگری برای نیرو‌های مسلح داشته که امروز در دفاع از کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
دستاورد اصلی دفاع مقدس برای نیرو‌های مسلح، «خودباوری» است. ما در دفاع مقدس به این باور رسیدیم که خودمان می‌توانیم در برابر دشمن بایستیم. خلبانان جنگنده‌های ما پیش از انقلاب اسلامی وقتی که چارت پرواز دستشان می‌دادند، اگر می‌دیدند امضای مستشارِ آمریکایی پای آن است، با اعتماد کامل پرواز‌های خود را انجام می‌دادند. اما همان خلبانان در دوران دفاع مقدس چنان به خودباوری رسیدند که عملیات‌های بزرگی همچون «کمان ۹۹» و «اچ ۳» را بدون حضور مستشاران خارجی انجام دادند.
در سایه خودباوری بود که اجازه ندادیم مستشاران آمریکایی به کشور بازگردند. در سایه خودباوری بود که شروع به نهضت قطعه‌سازی، مونتاژ قطعات، مهندسی معکوس و طراحی و ساخت انواع تجهیزات دفاعی و سلاح‌ها کردیم. در سایه خودباوری نیز امروز هم در عرصه سخت‌افزار (تسلیحات و تجهیزات دفاعی) و هم در عرصه نرم‌افزار (دکترین، راهبردها، تاکتیک‌ها و تکنیک‌ها) به قدرتی رسیده‌ایم که با تکیه بر دانش بومی در دشمنان بازدارندگی ایجاد کرده‌ایم.
مولفه‌ها و شاخصه‌های «بازدارندگی دفاعی» چیست و اینکه گفته می‌شود امروز ایران در حوزه دفاعی در نقطه اوج بازدارندگی است، بر چه مبنا و به چه معناست؟
در ایران، بازدارندگی منحصر به نیرو‌های مسلح نیست و تنها برخورداری از موشک، جنگنده، ناوشکن و زیردریایی در دشمنان بازدارندگی ایجاد نمی‌کند. در نظام جمهوری اسلامی ایران، بازدارندگی در کل کشور تعریف می‌شود.
در دوران جنگ تحمیلی، امام خمینی (ره) راهبرد «دفاع همه‌جانبه» را برای دفاع از کشور تعیین کردند. دفاع همه‌جانبه مختص نیرو‌های مسلح نبود و همه باید در دفاع مشارکت می‌کردند. اگر در جنگ تنها تکیه بر ارتش و سپاه بود و مردم در صحنه نبرد و دفاع از کشور و پشتیبانی از نیرو‌های مسلح حضور پیدا نمی‌کردند، پیروزی بر دشمن میسر نبود. امروز نیز کشور نیازمند دفاع همه‌جانبه است.
بازدارندگی دو مولفه اصلی دارد. نخستین مولفه «قدرت ضربه» است؛ یعنی شما وقتی ضربه‌ای خوردید، بتوانید با قدرت بیشتری پاسخ بدهید. دومین مولفه «تحمل پذیرش ضربه» است؛ یعنی شما ضربه بخورید، اما از هم نپاشید. این دو مولفهِ بازدارندگی مربوط به نیرو‌های مسلح است، اما قابل تعمیم به عموم مردم هست.
اکنون بر اثر اعمال تحریم‌های ظالمانه ضربه وارد شده، اما مردم تحمل و مقاومت کرده‌اند. از این رو دشمن به دنبال وارد کردن ضربه نظامی نیست؛ چرا که می‌داند مردم و نیرو‌های مسلح هم ضربه را تحمل می‌کنند و هم می‌توانند ضربات شدیدتری به او وارد سازند. حمله موشکی به «عین‌الاسد» و سرنگونی پهپاد آمریکایی «گلوبال هاوک» نشان داد که ایران علیرغم اینکه تحت فشار است، می‌تواند ضربات سنگینی به دشمن وارد سازد. در نتیجه ایستادگی مردم پشت سر نیرو‌های مسلح، قدرت بازدارندگی بزرگی برای نظام جمهوری اسلامی ایران به وجود آورده و بازدارندگی در ایران، «بازدارندگی مردم‌پایه» است.
ماموریت ارتش جمهوری اسلامی ایران حراست و حفاظت از مرز‌های خاکی، آبی و هوایی کشور است. با توجه به اینکه در دوران فرماندهی شما در نیروی زمینی ارتش، نیرو‌های ارتش، جنگ در سوریه را تجربه کردند و در ۴۰ کیلومتری مرز‌های غربی نیز با داعش درگیر شدند؛ در واقع با تهدیدات جدید روبرو شدند، اکنون چه راهبرد‌هایی برای مقابله با تهدیدات نوین و پیش روی ارتش، اتخاذ شده است؟
امروز با تهدیدات در فضای هیبریدی روبرو هستیم. آمریکایی‌ها با استفاده از تجارب جنگ‌های جهانی اول و دوم و جنگ‌های خلیج فارس، به این نتیجه رسید‌ه‌اند که باید جنگ فرسایشی را از دستور کار خارج و در صورت انجام حمله‌ای، در کمترین زمان ممکن هدف را تصرف کنند. تصرف هدف تنها با مولفه جنگ نظامی امکان‌پذیر نیست. به همین دلیل آمریکایی‌ها به این نتیجه رسیدند که باید از تمامی مولفه‌ها (جنگ نظامی، جنگ نرم، جنگ اقتصادی، جنگ سیاسی و...) استفاده کنند.
از این رو امروز با هجوم همه‌جانبه دشمن روبرو هستیم و در همه عرصه‌ها و حوزه‌ها با دشمن درگیریم. نیرو‌های مسلح در برخی از عرصه‌ها مستقیم و در برخی عرصه‌ها غیرمستقیم مسئولیت دارند.
دشمن مترصد فرصتی است تا در کنار این تهدیدات، ضربه نظامی نیز به ما بزند؛ اما به دلیل هوشمندی، اشراف اطلاعاتی و توان بازدارندگی که در نیرو‌های مسلح وجود دارد، دشمن نتوانسته به ما حمله نظامی کند. سپاه و ارتش به عنوان بازوان نظامی جمهوری اسلامی ایران حافظ مرز‌های زمینی، دریایی و هوایی هستند و تحرکات دشمنان را به دقت رصد می‌کنند. هر تهدیدی بخواهد خودنمایی کند، نیرو‌های مسلح با قدرت با آن تهدید برخورد خواهند کرد.
در مسئولیت‌های مختلفی که در ارتش جمهوری اسلامی ایران داشتید، چه زمانی تجارب دوران دفاع مقدس بیش از همیشه به کمک شما آمد و توانستید مشکلی را حل کنید یا با تهدیدی مقابله کنید؟
ما در نیرو‌های مسلح، از تجارب دفاع مقدس در تمامی شئون استفاده می‌کنیم و امروز تجربیات دفاع مقدس در دانشگاه‌های نظامی تدریس و به عنوان پیشران در تمامی نیرو‌ها و رده‌ها شناخته می‌شود.
پس از پایان جنگ تحمیلی بنده به مدت دو سال فرمانده لشکر ۸۴ پیاده لرستان و در مرز مستقر بودیم. در این مدت با منافقین (اعضای سازمان مجاهدین خلق) درگیر می‌شدیم و برای مقابله با آنان از تجربیات تاکتیکی و عملیاتی دفاع مقدس استفاده کردیم.
زمانی هم که فرمانده نیروی زمینی ارتش بودم و داعشی‌ها تا نزدیکی‌های مرز خسروی آمده بودند، با استفاده از تجارب عملیاتی دفاع مقدس به مقابله با تروریست‌های تکفیری پرداختیم.
تجربیات دوران دفاع مقدس، گوهر‌های گران‌بهایی هستند که فرماندهان و رزمندگان نیرو‌های مسلح به خوبی از آن‌ها استفاده می‌کنند. همانطور که دفاع مقدس، ارتش و سپاه را ورزیده و بارور کرد، تجربیات آن دوران نیز اکنون این دو سازمان نظامی را در برابر تهدیدات متنوع و متکثر دشمن آبدیده کرده است.
در پایان اگر نکته‌ای و یا سخنی با مخاطبان ما دارید، بفرمایید.
از تمام کسانی که در راستای حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس قلم می‌زنند، گام برمی‌دارند، صحبت می‌کنند، موزه ایجاد کرده و در این موزه‌ها فعالیت می‌کنند، صمیمانه قدردانی و تشکر می‌کنم.
عرصه دفاع مقدس یکی از جلوه‌های نورانی انقلاب اسلامی است. فرهنگ و مکتب دفاع مقدس ریشه در قیام تاریخی حضرت اباعبدالله الحسین (ع) دارد. از این رو جا دارد در حوزه نشر ارزش‌های دفاع مقدس تلاش‌های جدی انجام بگیرد. از تمامی عزیزانی که در صحنه‌های نبرد و پشتیبانی از دفاع مقدس حضور داشتند، خواهش می‌کنم اکنون نیز مشارکت داشته باشند تا فرهنگ دفاع مقدس به نسل‌های جوان و آینده منتقل شود. از جوانان عزیز نیز می‌خواهم که یادگاران دوران دفاع مقدس و خانواده‌های شهدا را تکریم کنند. یاد شهدا را گرامی بدارند و وصیت‌نامه‌های آنان را که گنجینه‌های ارزشمند است، مطالعه بفرمایند.
انتهای پیام/ 112
